Την προηγούµενη Παρασκευή, 11 Νοεµβρίου 2011, έληξε τυπικά η θητεία του κ. Γ. Παπανδρέου στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ, τέσσερα χρόνια µετά την επεισοδιακή εσωκοµµατική του νίκη και δύο χρόνια µετά την ανάδειξή του στην πρωθυπουργία. Κατά το διάστηµα αυτό παίχτηκε το δράµα της ανόδου και της πτώσης του κ. Παπανδρέου. Οι τελευταίες πράξεις θα εκτυλιχθούν το αµέσως προσεχές διάστηµα, µε πιθανολογούµενη κατάληξη αυτό που ο κ. Παπανδρέου εξαρχής επιθυµούσε και επεδίωκε: την «υπέρβαση» του ΠΑΣΟΚ. Στο πεδίο αυτό αναµένεται ότι θα εκδηλωθεί η επόµενη σύγκρουση, αφότου ξεκαθαρίσει ο χρόνος των εκλογών και εκδηλωθεί το νέο κύµα αµφισβήτησης για το πρόσωπο και τις επιλογές του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος προς το παρόν παραµένει στην ηγεσία του κόµµατος.
Ο κ. Παπανδρέου εκλέγεται µε την περίφηµη αναφορά τού «λεφτά υπάρχουν» και πρώτη νοµοθετική πράξη είναι η χορήγηση του επιδόµατος αλληλεγγύης. Τα επιτόκια δανεισµού της χώρας ακολουθούν την ανιούσα. Οι εκκλήσεις, οι παραινέσεις και οι συστάσεις για τη λήψη άµεσων µέτρων πυκνώνουν, όµως ο κ. Παπανδρέου διστάζει.
Στις 29-30 Ιανουαρίου στο Νταβός, ο κ. Παπανδρέου έρχεται αντιµέτωπος µε την πραγµατικότητα. Οι απόπειρές του να πείσει ότι θα αποτρέψει την κρίση του χρέους χωρίς περικοπές και επώδυνα µέτρα πέφτουν στο κενό. Ως εκείνη τη στιγµή κατηγορούσε τη διεθνή κερδοσκοπία και όπως του προσάπτουν πολλοί εντός και εκτός ΠΑΣΟΚ είχε ανοίξει έναν ακατανόητο διάλογο µε τις «αγορές». Στις 26 Φεβρουαρίου φτάνει στην Αθήνα ο επικεφαλής της Deutsche Bank κ. Γιόζεφ Ακερµαν προσκοµίζοντας σύµφωνα µε πληροφορίες σχέδιο αναχρηµατοδότησης του ελληνικού χρέους. Τα spreads βρίσκονται στις 350 µονάδες (σήµερα είναι στις 2.600). Οι προτάσεις Ακερµαν απορρίπτονται και η ελληνική κυβέρνηση πελαγοδροµεί µεταξύ ατέρµονων συνεδριάσεων του Υπουργικού Συµβουλίου και µιας προσπάθειας να πείσει την Ενωση για τη δηµιουργία ενός µηχανισµού διάσωσης. Αυτός αποφασίζεται στη Σύνοδο της 25ης Μαρτίου 2010, προβλέπει τη συµµετοχή του ∆ΝΤ και έχει αποτέλεσµα την εκτόξευση των spreads σε δραµατικά ύψη και τον οριστικό αποκλεισµό από τις αγορές.
Στις 23 του µηνός ο κ. Παπανδρέου επιλέγει το Καστελόριζο για να ανακοινώσει την προσφυγή στον µηχανισµό στήριξης. Εχει προηγηθεί ένα ταξίδι στις ΗΠΑ ενάµιση µήνα νωρίτερα, όπου έχουν γίνει οι πρώτες επαφές µε το ∆ΝΤ. Από εκεί κι έπειτα ξεκινά, σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις των περισσοτέρων µελών του ελληνικού Κοινοβουλίου, η αναπόδραστη πορεία του κ. Παπανδρέου προς την πτώση. Αρχές Μαΐου υπογράφεται το Μνηµόνιο – όχι από τον Πρωθυπουργό – και ανακοινώνονται οι πρώτες περικοπές σε µισθούς, συντάξεις, επιδόµατα κτλ. Κοινοβουλευτικά στελέχη και υπουργοί επιµένουν ότι ο κ. Παπανδρέου χάνει τον Μάιο του 2010 µία µεγάλη ευκαιρία: να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές λόγω των δραµατικών ανατροπών, να αναβαπτιστεί πολιτικά στις νέες συνθήκες και πιθανώς να σύρει τον κ. Σαµαρά σε µια αναγκαστική µνηµονιακή πορεία. Η κυβέρνηση περιπίπτει στο καθεστώς των τριµηνιαίων ελέγχων της τρόικας και οι αδυναµίες της επιβεβαιώνονται καθηµερινώς.
Αντιµέτωπη µε συνδικαλιστικά κατεστηµένα και µε έντονες πιέσεις από την τρόικα και υπό συνθήκες γενικής παράλυσης του κράτους, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ καλείται να περάσει από τη Βουλή το Μεσοπρόθεσµο Πρόγραµµα. Στις 15 Ιουνίου 2011, ηµέρα γενικής απεργίας, ο κ. Παπανδρέου καθ’ οδόν προς το Μέγαρο Μαξίµου έρχεται αντιµέτωπος µε επιθέσεις κατά του αυτοκινήτου που τον µεταφέρει. Αποφασίζει να τηλεφωνήσει στον κ. Σαµαρά και να κάνει το πρώτο βήµα προς τη δική του έξοδο, προτείνοντας σχηµατισµό κυβέρνησης εθνικής ενότητας, χωρίς τη δική του συµµετοχή. Η κίνηση προξενεί πανικό στη Ν∆, αλλά κυρίως στο ΠΑΣΟΚ. Υπουργοί και βουλευτές προσπαθούν να αποτρέψουν τις εξελίξεις και η εκτόνωση επιτυγχάνεται διά του ανασχηµατισµού, την επόµενη ηµέρα. Οµως η κυβέρνηση απειλείται µε ανατροπή, καθώς πολλοί βουλευτές εξεγείρονται και κάποιοι παραιτούνται (οι κκ. Γ. Φλωρίδης και Εκτ. Νασιώκας). Οι κκ. Παπανδρέου και Βενιζέλος καταλήγουν σε µια συµφωνία, το περιεχόµενο της οποίας ελάχιστοι γνωρίζουν ως σήµερα. Η καρκινοβασία συνεχίζεται.
Επειτα από µια µείζονα εµπλοκή, η τρόικα αποχωρεί από την Αθήνα στις αρχές Σεπτεµβρίου. Η υστέρηση εσόδων και η «τρύπα» του προϋπολογισµού δηµιουργούν τις προϋποθέσεις του εκβιασµού για την εκταµίευση της 6ης δόσης, ενώ στην ουσία ακυρώνεται η συµφωνία των Βρυξελλών της 21ης Ιουλίου, για την οποία η κυβέρνηση είχε πανηγυρίσει. Σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συµβουλίου στη Θεσσαλονίκη αποφασίζεται η επιβολή του χαρατσιού στα ακίνητα και δροµολογείται η ψήφιση του πολυνοµοσχεδίου, µε ένα νέο κύµα απολύσεων και µισθολογικών περικοπών. Η Κοινοβουλευτική Οµάδα του ΠΑΣΟΚ φτάνει στα όρια της ανταρσίας και το πολυνοµοσχέδιο περνά µε µία ακόµη απώλεια: την κυρία Λούκα Κατσέλη , η οποία καταψηφίζει την ανατροπή στα εργασιακά.
Σε αυτό το κλίµα ο κ. Παπανδρέου προσέρχεται στη Σύνοδο της 26ης-27ης Οκτωβρίου. Κατά την επιστροφή του κατηγορείται από πολλούς µε σφοδρότητα για τους όρους της συµφωνίας και για ουσιαστική εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. Στις 28 Οκτωβρίου οι µαζικές εκδηλώσεις διαµαρτυρίας και αντίδρασης κλονίζουν τον κ. Παπανδρέου. Ετσι, στις 31 Οκτωβρίου κάνει την τελευταία του απεγνωσµένη κίνηση: απειλεί ότι θα θέσει σε δηµοψήφισµα τις αποφάσεις της 27ης και ζητεί εκ νέου ψήφο εµπιστοσύνης, ενώ επιτίθεται στις τράπεζες, οι οποίες ανθίστανται στο ενδεχόµενο κρατικοποίησής τους.
Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ αντιμετωπίζει τη δυσπιστία των εταίρων. Εχει προηγηθεί η πρώτη αναφορά του στον κίνδυνο απώλειας της εθνικής κυριαρχίας μία ημέρα νωρίτερα στο Υπουργικό Συμβούλιο, όμως το σχέδιο για την αποτροπή των κινδύνων λείπει. Μάταια προσπαθεί να πείσει ότι μπορεί να καλύψει τα ελλείμματα πατάσσοντας τη διαφθορά (ξένα δημοσιεύματα επιβεβαιώνουν την έκπληξη των εταίρων όταν άκουσαν τον Πρωθυπουργό να λέει ότι κυβερνά «μια διεφθαρμένη χώρα») και αναδιαρθρώνοντας το κράτος.
Υπό την πίεση της κυβερνητικής αδυναμίας να εφαρμόσει τους όρους του Μνημονίου, ο κ. Παπανδρέου προχωρεί σε ανασχηματισμό στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2010. Η σύνθεση της κυβέρνησης μαρτυρεί τη στόχευση εν όψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του Νοεμβρίου που τις κερδίζει, αφότου έχει προσδώσει σε αυτές δημοψηφισματικό χαρακτήρα. Κατόπιν, η κυβέρνηση αδρανεί περίπου για ένα εξάμηνο.
Νοέμβριος 2011: Οριστική ρήξη και γενική αµφισβήτηση
Στη συνάντηση µε την κυρία Μέρκελ και τον κ. Σαρκοζί στις Κάννες ο κ. Παπανδρέου αντιµετωπίζει την οργή και την αποδοκιµασία: του δείχνουν ότι έχουν αποσύρει την εµπιστοσύνη τους προς το πρόσωπό του. Παρά ταύτα, παίρνει ψήφο εµπιστοσύνης στη Βουλή στις 4 Νοεµβρίου, υπό µία πρωτοφανή προϋπόθεση: ότι θα αποχωρήσει και θα επιδιώξει τον σχηµατισµό κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας.
Στο διάστηµα που ακολουθεί και µε αφορµή την προσπάθειά του να διατηρήσει τον έλεγχο της κυβέρνησης παρά την αποχώρησή του (διά της προτάσεως πρωθυπουργοποίησης του κ. Φ. Πετσάλνικου ), ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έρχεται αντιµέτωπος µε την αµφισβήτηση, ακόµη και από στελέχη µέχρι πρότινος αφοσιωµένα σε αυτόν. Πέραν της ανοιχτής, δηµόσιας διαφωνίας της κυρίας Αννας ∆ιαµαντοπούλου και του κ. Ι. Ραγκούση , αντίθετοι µε µια τέτοια προοπτική δήλωναν οι κκ. Λοβέρδος, Σκανδαλίδης, Παπουτσής , ενώ µια οµάδα περίπου 50 βουλευτών και υφυπουργών διακίνησε ένα κείµενο διαµαρτυρίας απειλώντας µε παραίτηση. Μεταξύ αυτών, πληροφορίες φέρουν τους κκ. Μ. Μπόλαρη, Μ. Τιµοσίδη, Γ. Ντόλιο, Β. Κεγκέρογλου κ.ά. Ετσι, ο κ. Παπανδρέου φάνηκε τις τελευταίες ηµέρες της πρωθυπουργίας του να µένει απελπιστικά µόνος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
