Το Κοντσέρτο της Ευρώπης έδωσε την Πρωτομαγιά σε ένα κατάμεστο Μέγαρο Μουσικής η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου, μία από τις σημαντικότερες – ίσως σήμερα η σημαντικότερη – ορχήστρα του κόσμου, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού της Σερ Σάιμον Ρατλ και με σολίστ τον Λεωνίδα Καβάκο.
Το Κοντσέρτο της Ευρώπης αποτελεί μια παράδοση ετών της βερολινέζικης ορχήστρας και δίδεται κάθε χρόνο τέτοια μέρα σε άλλη πόλη της Ευρώπης σε μια προσπάθεια η μουσική και οι συμβολισμοί της να συμβάλουν στους δεσμούς ενότητας κρατών και λαών.
Πράγματι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι συμβολισμοί ήταν ισχυρότεροι από ποτέ: εν μέσω μιας πάρα πολύ δύσκολης διαπραγμάτευσης που η έκβασή της κρίνεται ώρα με την ώρα, οι Βερολινέζοι μουσικοί έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους στην Αθήνα, όπως και ο Ελληνας βιολονίστας, με το κοινό να τους αποθεώνει την ώρα που η συναυλία μεταδιδόταν ζωντανά σε δεκάδες ευρωπαικές χώρες, προκαλώντας ίσως ακόμα και απορίες σε πολλούς ευρωπαίους τηλεθεατές για το ευγενές κλίμα της που καθόλου δεν θύμιζε όλα τα άλλα που ακούν νυχθημερόν για τη δύσκολη σχέση της Γερμανίας με την Ελλάδα.
Γιατί αν η λέξη «κοντσέρτο» ουσιαστικά παραπέμπει στο «μαζί», όπως και η ελληνική λέξη «συναυλία», εννοεί την κοινή μουσική έκφραση, στην Ευρώπη κάθε άλλο κάτι τέτοιο πρυτανεύει σήμερα. Αντιθέτως, χτίζεται μέρα με τη μέρα η πιο οξεία και επικίνδυνη κακοφωνία. Κανείς νόμος αρμονίας δεν ισχύει πια.
Αν η σημερινή Ευρώπη μπορούσε να παραλληλιστεί με κάποιο είδος μουσικής, σίγουρα δεν θα ήταν εκείνη που ξέρουν να παίζουν στη Φιλαρμονική ή στις άλλες ορχήστρες: μάλλον ένα βάρβαρο είδος… χέβι μέταλ θα ταίριαζε πολύ περισσότερο…
Βέβαια, όλοι θα εύχονταν οι σχέσεις Αθήνας – Βερολίνου να είχαν κάτι, έστω και ελάχιστο, από την καθηλωτική αρμονία της μουσικής που γέμισε το Μέγαρο την Πρωτομαγιά κι όχι από βαρβαρότητα.
Όμως τέτοια αρμονία όχι απλώς δεν έχουν, αλλά, όπως όλα δείχνουν, τα πράγματα απέχουν παρασάγγας από αυτό. Στο εξής, οι ώρες και οι ημέρες είναι πολύ κρίσιμες, πολύ δύσκολες, πρώτα για την Ελλάδα, αλλά, αναμφίβολα, στο βάθος για όλους τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση του κοινού νομίσματος.
Αλλά, δυστυχώς, στο Βερολίνο κάθε άλλο παρά επικρατεί το πνεύμα της «Αγίας Μουσικής», όπως την ονόμαζε ο Κλάιστ. Την αποκαλούσε έτσι, θέλοντας να πει ότι είναι σε θέση να πετύχει τα πάντα, να αλλάξει τον κόσμο. Αντιθέτως, στη Γερμανία επικρατεί πνεύμα επιθετικού ηγεμονισμού, όχι το πνεύμα του Ροσίνι, του Σιμπέλιους ή Σούμαν, που ερμήνευσε η Φιλαρμονική που ακούστηκαν την περασμένη εβδομάδα στο Μέγαρο.
Σήμερα η παραφωνία της Ευρώπης είναι πια η κυρίαρχη πραγματικότητα, η οποία, μάλιστα, όπως όλα δείχνουν, διαρκώς επιτείνεται. Πραγματικά, κρίμα. Όμως, εκεί που οδηγούν τα πράγματα οι νέοι ηγεμόνες της παλαιάς ηπείρου, το κακό, μοιάζει πλέον περίπου αναπόφευκτο.
Μακάρι να το καταλάβουν επιτέλους αυτό στο Βερολίνο. Ας ρωτήσουν στο τέλος τέλος και στη Φιλαρμονική: δίπλα είναι από την Καγκελαρία και το υπουργείο Οικονομικών…
