Νερό χωρίς τρύπα

Θα ήταν άδικο να χαρακτηρίσει κανείς τη συμφωνία του Eurogroup που πέτυχε και καλείται να εφαρμόσει η κυβέρνηση «μια τρύπα στο νερό».

Δεν είναι τρύπα στο νερό. Στην πραγματικότητα είναι μάλλον «νερό χωρίς τρύπα».

Το οποίο όμως επιτρέπει στους ευρωπαίους εταίρους να επιβάλουν στην ελληνική κυβέρνηση το γνωστό βασανιστήριο του waterboarding –ελληνιστί, του «εικονικού πνιγμού».

Το αστείο είναι ότι ο υπουργός Οικονομικών είχε απόλυτη επίγνωση του κινδύνου και τον έχει περιγράψει ακριβώς έτσι σε κάποια από τις αναρίθμητες συνεντεύξεις του. Αλλά δυστυχώς δεν κατάφερε να τον αποφύγει.

Με τα σημερινά δεδομένα η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί το επόμενο διάστημα να διαπραγματευθεί σε συνθήκες «εικονικής ασφυξίας» και το μόνο ερωτηματικό που παραμένει είναι αν το έχει συνειδητοποιήσει επαρκώς.

Αν συνειδητοποίησε, δηλαδή, ότι η «σκληρή», «ανυποχώρητη» και «υπερήφανη» δεκαπενθήμερη διαπραγμάτευση της ελληνικής πλευράς (μια διαπραγμάτευση «χαοτική», «ερασιτεχνική» και «ανερμάτιστη», σύμφωνα με τους Ευρωπαίους) κατέληξε στο ακριβώς αντίθετο από τον βασικό στόχο της.

Επεδίωκε να πάρει χρήματα χωρίς δεσμεύσεις –ήταν η ιδέα μιας παράτασης της «δανειακής σύμβασης», η οποία θα χρηματοδοτούσε κάποια «συμφωνία-γέφυρα» ελληνικής επινόησης.

Και κατέληξε να αποδεχθεί όλες τις δεσμεύσεις χωρίς να πάρει χρήματα –διότι το πλαίσιο, οι διαδικασίες και οι δεσμεύσεις του προγράμματος παραμένουν απολύτως σε ισχύ, αλλά οι εταίροι είναι εκείνοι που θα αποφασίσουν αν και πότε πληρούμε τις προϋποθέσεις για να πάρουμε τα λεφτά.

Σε αυτή τη διαδικασία η νέα ελληνική κυβέρνηση διατύπωσε ουσιαστικά δύο αιτήματα.

Πρώτον, επικαλούμενη την πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα, ζήτησε να της δοθεί χώρος και χρόνος ώστε να ξεδιπλώσει την πολιτική της.

Δεύτερον, επικαλούμενη το εκλογικό αποτέλεσμα, ζήτησε να μηδενιστεί το κοντέρ και να διαπραγματευθεί με τους Ευρωπαίους σχεδόν από μηδενική βάση.

Η ωμή αλήθεια είναι ότι οι Ευρωπαίοι (και το ΔΝΤ) απάντησαν αρνητικά και στα δύο.

Η νέα κυβέρνηση δεν πήρε ούτε χρόνο ούτε χώρο ούτε μηδένισε το κοντέρ. Περίπου ξεκινάει από εκεί που είχαν μείνει τα πράγματα κατά την προεκλογική περίοδο –και σε πολύ δυσμενέστερο περιβάλλον.

Εδώ ακριβώς κολλάει ο «εικονικός πνιγμός» που περιέγραφε ο Βαρουφάκης.

Αφενός η αποδοχή του πλαισίου, των διαδικασιών και των δεσμεύσεων του «τρέχοντος προγράμματος» δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να βαδίσει τον «άλλον δρόμο» που είχε υποσχεθεί προεκλογικά. Και όταν παραμένεις στον ίδιο δρόμο, κάνεις κατά κανόνα το ίδιο δρομολόγιο.

Αφετέρου η χρηματοδοτική ασφυξία στην οποία ωθείται η χώρα δραματοποιεί την ανάγκη άμεσων αποφάσεων και αποδυναμώνει ουσιαστικά τις όποιες διαπραγματευτικές δυνατότητές της. Οταν δεν μπορείς να αναπνεύσεις, αποκλείεται να παζαρεύεις σε τι τιμή θα αγοράσεις το διαμέρισμα.

Αυτά είναι πλέον τα δεδομένα.

Καλώς ή κακώς, οι προεκλογικοί φανφαρονισμοί και η μετεκλογική φιγούρα ενταφιάστηκαν εκ των πραγμάτων στο απέραντο νεκροταφείο των πολιτικών ψευδαισθήσεων αλλά τουλάχιστον αυτό συνέβη μέσα σε δεκαπέντε ημέρες.

Η κυβέρνηση έχει ακόμη χρόνο να αναπροσαρμόσει πειστικά τη στρατηγική της και προς τα μέσα και προς τα έξω. Χωρίς «δημιουργικές ασάφειες» και άλλες υπεκφυγές.

Να αποδεχθεί, δηλαδή, αυτό που της έλεγαν και η «κεντροδεξιά συγκυβέρνηση» και η «αριστερή αντιπολίτευση»: πως στο συγκεκριμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν υπάρχουν ουσιαστικά περιθώρια για άλλη πολιτική.

Αν δεν το κάνει, είναι περισσότερο από βέβαιον ότι θα βρεθεί πολύ γρήγορα αντιμέτωπη είτε με την οικονομική καταστροφή μιας χρεοκοπίας είτε με την πολιτική ταπείνωση ενός τρίτου Μνημονίου.

Ενδεχομένως και με τα δύο.