«Και ήρθε μετά τη δικτατορία ο τυφώνας που ονομάστηκε Μεταπολίτευση με τις σειρήνες των γηπέδων και των σφαιριστηρίων και τους χιλιάδες εκ των υστέρων αντιστασιακούς που αγανακτισμένοι τραγουδούσαν τραγούδια ενάντια στη δικτατορία» έγραφε μεταξύ άλλων καυστικών ο μεγάλος Χατζιδάκις το 1980 σε ένα αυτοβιογραφικό κείμενό του που δημοσίευσε η ομογενειακή εφημερίδα «Νέος Κόσμος» της Μελβούρνης. Ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης, ο γνήσιος διανοούμενος που τολμούσε να διατυπώνει δημοσίως τη γνώμη του για την Ελλάδα και τους σύγχρονους Ελληνες. Διαβάζοντάς το στα «Νέα» ανακάλεσα από τη μνήμη μου μια βαρυσήμαντη συνέντευξη που μου είχε δώσει για την εκπομπή μου «Στην κόψη του ξυραφιού» στον ραδιοσταθμό Top FM. Πολλοί τον θυμήθηκαν 20 χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατό του κυρίως για τη μουσική του προσφορά. Ελάχιστα για τις τολμηρές και ιδιαίτερα ενοχλητικές κοινωνικοπολιτικές αναλύσεις του. Ετσι τολμώ κι εγώ να ανασύρω από τη λήθη κάποιες πάντα επίκαιρες επισημάνσεις του από τη συνέντευξη αυτή:
«Νομίζω ότι ένας άνθρωπος σήμερα έχει τη δυνατότητα να μιλήσει και πάντα την έχει. Βέβαια με ένα τίμημα: πρέπει να είναι έτοιμος να πληρώσει».
«Σήμερα το να είσαι στην Αριστερά ή στη Δεξιά δεν έχει καμία απολύτως σημασία. Ούτε η Αριστερά μπορεί να σταθεί με τη σημαία του παρελθόντος σήμερα ούτε πάλι η Δεξιά με τον ακραιφνή και στενόμυαλο μεταπολεμικό εθνικισμό μπορεί να εξακολουθήσει να υπάρχει».
«Κινδυνεύει η ελληνική πολιτιστική δημιουργία από την ξένη εισβολή;» τον ρωτάμε. «Τίποτα δεν κινδυνεύει. Ο,τι είναι άξιο θα υπάρξει. Ο,τι δεν είναι άξιο θα εξαφανισθεί και καλόν είναι να εξαφανισθεί μιαν ώρα αρχύτερα».
«Το κακό δεν πράττεται από πολλούς. Για να γκρεμιστεί αυτό το σπίτι που κατοικούμε σήμερα χρειάζεται δέκα ανθρώπους. Για να χτισθεί θέλει διακόσιους και έναν ολόκληρο χρόνο. Το κακό γίνεται πάρα πολύ εύκολα από τους ολίγους. Και αυτό είναι που φοβάμαι. Οταν η δημοκρατία προσωποποιείται από τα πρόσωπα της εξουσίας, ταυτίζεται με τα πρόσωπα της εξουσίας (και όχι από τους θεσμούς), αναμφισβήτητα αρχίζω να φοβάμαι». Και όταν του παρατηρώ ότι φαίνεται να μην υπάρχει καν ελπίδα, αναγνωρίζει: «Εγώ δεν πιστεύω ότι έχουμε σήμερα τη δύναμη να επιβιώσουμε ως εθνική οντότητα. Θα μείνουμε λιγάκι σαν νάνοι αλλοτινών καιρών. Και θα το δείτε όταν θα έρθει η πλήρης ένωση με την Ευρώπη σε ποια κατάσταση θα βρισκόμαστε».
Μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τη διορατικότητα του Χατζιδάκι για τα χάλια της δημοκρατίας μας και για τον εκφυλισμό της ελληνικότητάς μας; «Πού βλέπετε να βαδίζει ο κόσμος, γιατί πού βαδίζει η Ελλάδα το είπατε» ήταν η καταληκτική ερώτησή μου. «Επιτρέψτε μου να μην έχω τόσο μεγάλη διορατικότητα. Πιστεύω ότι ο κόσμος θα βρει τον τρόπο να συνεχίσει την πορεία του».
Φοβούμαι ότι σ’ αυτό θα έπρεπε να είναι εξίσου απαισιόδοξος. Γιατί δεν είναι μόνο η Ελλάδα αλλά και ολόκληρος ο κόσμος ένα απέραντο φρενοκομείο, για να παραφράσω τον μεγάλο Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον οποίον εκτιμούσε πολύ ο Μάνος Χατζιδάκις.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
