Καταιγισμό νέων φόρων… απεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών, για μια φορά όμως φαίνεται ότι μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης είναι έτοιμο να δεχθεί την επιβάρυνση ως αναπόφευκτη, ακόμη και αν αφορά ήδη υπερφορολογημένα αγαθά μαζικής κατανάλωσης, όπως τα καύσιμα, ο καπνός και τα ποτά. Η δημοσιονομική κατάσταση είναι οικτρή, όλοι αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να ενισχυθούν τα δημόσια έσοδα και ο καθοδικός οικονομικός κύκλος προεξοφλεί ότι η άμεση «τονωτική ένεση» θα αναζητηθεί και στην αύξηση των έμμεσων φόρων, παρ΄ ότι οι τελευταίοι είναι κοινωνικά άδικοι.
Η «κατανόηση» συνοδεύεται, όμως, από έναν όρο. Οτι η νέα φορολογία θα συνδυαστεί με γνήσιο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του κράτους, ώστε η εκ νέου λιτότητα να μην αποβεί άγονη (όπως συνέβη με τα προγράμματα εξυγίανσης του 1985-87 και του 1994 και εξής, οι καρποί των οποίων εξανεμίστηκαν στη συνέχεια), αλλά και να μην καταλήξουν οι θυσίες των πολιτών σε σπατάλες και σίτιση ημετέρων, πλουσιοπάροχη ή μη. Η υπομονή του κόσμου είναι συναρτημένη με την πρόοδο στην εξυγίανση του Δημοσίου, όπως και με την εμπέδωση ενός στοιχειωδώς σταθερού νομοθετικού πλαισίου (φορολογικού και οργανωτικού) που θα αποκαταστήσει στην κοινωνία αίσθημα σταθερών κανόνων και ασφάλειας δικαίου.
Αν η κυβέρνηση Παπανδρέου πείσει ότι κινείται προς τις κατευθύνσεις αυτές, μπορεί να γίνουν ανεκτοί όχι μόνον οι έμμεσοι φόροι, αλλ΄ ακόμη και η υπαναχώρηση από προεκλογικές δεσμεύσεις στον βαθμό που θα διευκολύνει το Δημόσιο να πάρει ταμειακές ανάσες. Ο κόσμος άλλωστε δεν είναι (τόσο) ανόητος. Οσο και αν παρασύρεται από τις εντυπώσεις, αντιλαμβάνεται, π.χ., ότι η προκήρυξη των θέσεων γενικών γραμματέων μέσω Διαδικτύου κινείται μεταξύ συμβολισμού και προσχήματος. Πολύ περισσότερο καταλαβαίνει ότι όταν του χορηγείται μισθολογική αύξηση 2% αλλά αναπροσαρμόζονται οι έμμεσοι φόροι, είναι πλέον βέβαιο ότι πρόκειται να «κάψει» όλη την αύξηση σε βενζίνη ή τσιγάρα, η ζήτηση των οποίων δεν μειώνεται εύκολα- και πάντως όχι ανάλογα με την αύξηση της τιμής τους.
Εφόσον, λοιπόν, η κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να πορευθεί προς μείωση των ελλειμμάτων, θα ήταν ειλικρινέστερο- και πιθανότατα περισσότερο ευπρόσδεκτο- να παρουσιάσει ένα συνολικό πρόγραμμα εξοικονόμησης, αναβάλλοντας ή και ματαιώνοντας (όπως σωστά έκανε με τα κίνητρα απόσυρσης των παλαιών αυτοκινήτων) ορισμένες παροχές, παρά να εμμένει ότι θα ενισχύσει το χαμηλό εισόδημα επιβαρύνοντας ταυτόχρονα τις τιμές των προϊόντων που αποτελούν σημαντική δαπάνη ακριβώς για τους ασθενέστερους. Στην ίδια γραμμή, θα ήταν προτιμότερο να εγκαταλείψει επί του παρόντος το επίδομα αλληλεγγύης (που θα λάβουν, λόγω αδήλων εισοδημάτων, και αρκετοί μη έχοντες ανάγκη) και να διαθέσει το 1 δισ. ευρώ που θα εισπράξει από τις εξαγγελθείσες έκτακτες εισφορές στην ενίσχυση των εσόδων. Κάτι τέτοιο θα πρόδιδε, ίσως, μειωμένη συνέπεια προς τις προεκλογικές υποσχέσεις. Θα φανέρωνε, όμως, μεγαλύτερη συνοχή σχεδιασμού- και αυτό κυρίως ζητείται σήμερα.
