Αύγουστος στην Αθήνα

Αύγουστος στην Αθήνα. Τίτλος για ταινία, για τραγούδι, για βιβλίο. Μία φράση με ειδικό βάρος γιατί υποδηλώνει λάθος θέση, λάθος τόπο. Σαν να απελευθερώνει ένα «κρίμα», μία συμπάθεια για όσους τους έτυχε αυτή η μικρή τιμωρία. Mόνος στην πολυκατοικία, μόνος στην παρέα, μόνος κατ’ ανάγκη ή κατ’ επιλογή, σε μία πόλη που ποτέ δεν αδειάζει αλλά σου δίνει χώρο να απλώσεις διαφορετικά τον χρόνο. Το να λες πως η Αθήνα είναι κούκλα τον Αύγουστο γιατί λείπουν οι άνθρωποι ακούγεται λιγάκι ρατσιστικό (οι πόλεις είναι οι άνθρωποί της), αλλά όλοι κρύβουμε μέσα μας μία άκακη –ελπίζω –μισανθρωπία και κάποιες φορές δεν γουστάρουμε τους ανθρώπους.

Η Αθήνα τον Αύγουστο είναι το πώς θα ήσουν αν επέλεγες μια άλλη ζωή. Αν αποφάσιζες να επηρεάζεσαι λιγότερο από το περιβάλλον που στήνουν οι άλλοι και σε αναγκάζουν να αφομοιωθείς για να συμμετέχεις σε κοινά δρώμενα που υπό άλλες συνθήκες θα σου φαίνονταν αφόρητα αδιάφορα.

Ομως επειδή το τρίτο πληθυντικό είναι ένα ευκολάκι καταγγελίας και δεν βοηθάει πουθενά, άσε τους άλλους –κανένας δεν έχει χρόνο και διάθεση να συνωμοτεί εναντίον σου –και δες το σαν ευκαιρία για ένα ξεδιάλεγμα. Με πόσα θέλεις να ζήσεις; Πόσα ξένα κομμάτια προσπαθείς να μεταβολίσεις και σπας το στομάχι σου; Από τι είσαι φτιαγμένος και μέχρι πού βλέπεις;

Εχω αποκτήσει μια δυσπιστία απέναντι σε όσους διατείνονται πως θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο αλλά δεν κατάφεραν τίποτα στον στίβο τού «ένας με έναν». Εκεί που νομίζω πως κρινόμαστε. Δεν είμαστε εμείς απέναντι στον κόσμο αλλά απέναντι σε έναν άνθρωπο. Η εικόνα του μοναχόλυκου που παίρνει προσωπικά όλες τις μάχες, όλες τις συλλογικές διεκδικήσεις, είναι πολύ γοητευτική αλλά στην πράξη αποδεικνύεται μία εγωπαθής νεύρωση. Γιατί δεν θα σου ζητήσει ποτέ τον λόγο ο κόσμος όλος. Ενας άνθρωπος θα σου τον ζητήσει και πρέπει να έχεις κάτι να του πεις.

Ο Καζαντζάκης έγραψε: «Να αγαπάς την ευθύνη,να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω».

Δεν πρόκειται να διαφωνήσω με τον μεγάλο στοχαστή, κάθε άλλο, πιστεύω απόλυτα στην ελάχιστη ενέργεια ενός ανθρώπου που μπορεί να επιφέρει μια πολλαπλασιαστική δύναμη υπέρ του καλού στην αιώνια μάχη. Αλλά από πού αρχίζεις; Από πού σώζεις τον κόσμο;

Από την ανέξοδη γενικολογία ή από εκεί που μπορεί να φτάσει το χέρι σου και να κρατήσει κάποιον; Μικροί διαλυμένοι πυρήνες δεν φτιάχνουν κανέναν κόσμο. Είτε είναι οικογένειες, είτε παρέες, είτε εαυτοί. Και αυτοί οι βασικοί πυρήνες μας είναι μάλλον θρυμματισμένοι, προσποιούμενοι μια κανονικότητα που δεν ξέρω ποιος την έχει ορίσει.

Ο Αύγουστος στην Αθήνα είναι ένα σκόρπισμα, σαν την πρώτη στεκιά στο μπιλιάρδο που σπάει τις μπάλες. Μας ξαναμοιράζει. Ή τουλάχιστον, μας δίνει τον χρόνο να το κάνουμε. Να δούμε πώς τα πράγματα μπορούν να γίνουν και αλλιώς. Nα πάμε και αλλιώς και ίσως και με άλλους. Τα ποσοστά επιτυχίας και η μέχρι τώρα εμπειρία δεν είναι με το μέρος μας. Αλλά δεν ξέρω και πολλά πράγματα να είναι a priori με το μέρος μας.

Ο κ. Οδυσσέας Ιωάννου είναι συγγραφέας-στιχουργός.