Το απόλυτο χάος έφερε η δημιουργία του Υπερταμείου

Ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) παρουσιάζει εικόνα απόλυτου χάους τρεις μήνες μετά την έναρξη της λειτουργίας του. Η επιμονή στη δημιουργία ενός υπερταμείου, αντί τριών (μισθωτών – αυτοαπασχολουμένων – αγροτών) που ήταν η άλλη πρόταση, φαίνεται στην πράξη πλήρως αναποτελεσματική.

Και όπως επισημαίνουν οι εμπλεκόμενοι, πρώτα απ’ όλα οι εργαζόμενοι, οι ασφαλισμένοι που ταλαιπωρούνται και δικηγόροι που ειδικεύονται στα ασφαλιστικά ζητήματα, «ο νόμος Κατρούγκαλου (4387/2016) δημιούργησε έναν ασφαλιστικό Φρανκενστάιν. Ενα δυσλειτουργικό γραφειοκρατικό τέρας, το οποίο δύσκολα θα σταθεί στα πόδια του».

Χιλιάδες ασφαλισμένοι (εργαζόμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και συνταξιούχοι) «αναλώνονται» καθημερινά στα γραφεία του νέου ταμείου, αναζητώντας τα στοιχεία τους, τα οποία αγνοούνται.

Οι τεράστιες ουρές και η ταλαιπωρία είναι καθημερινό φαινόμενο στις υπηρεσίες του νέου υπερταμείου, ενώ σωρεία λαθών εντοπίζεται στη διαδικασία πληρωμής των εισφορών από τους ελεύθερους επαγγελματίες, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων δεν έχει εξοφλήσει τις υποχρεώσεις των πρώτων μηνών του έτους.

Οι υπάλληλοι του Ταμείου μιλούν για καθημερινές «εικόνες ντροπής που εκτυλίσσονται στα υποκαταστήματα όλης της χώρας».

Πέραν των οργανωτικών προβλημάτων –τα οποία θα διαρκέσουν χρόνια –το νέο Ταμείο είναι αντιμέτωπο και με τα προβλήματα εφαρμογής του νέου νόμου Κατρούγκαλου, όπως λάθη στα εκκαθαριστικά πληρωμής, μεγάλες ασάφειες στις διατάξεις του νόμου για τις υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων με μπλοκάκι, και η αδυναμία καταβολής από τους επαγγελματίες των υπέρογκων εισφορών που τους έχουν επιβληθεί.

Η εισπραξιμότητα των ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών τους πρώτους μήνες είναι πολύ χαμηλότερη του αναμενομένου, ενώ οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο νέος φορέας θα κλείσει εφέτος με πρόσθετο έλλειμμα ύψους 500 εκατ. ευρώ, καταδεικνύοντας το φιάσκο της –πολυδιαφημισμένης από την κυβέρνηση –μεταρρύθμισης Κατρούγκαλου για το Ασφαλιστικό.

Μπλοκάκια: Αυξημένες εισφορές με βάση έσοδα του… παρελθόντος

Αντί για αύξηση εσόδων για τα Ταμεία, ο νόμος Κατρούγκαλου με τις διατάξεις για τις νέες ασφαλιστικές εισφορές στα Δελτία Παροχής Υπηρεσιών οδήγησε σε ομαδικό κλείσιμο δραστηριοτήτων. Πάνω από 100.000 ελεύθεροι επαγγελματίες διέκοψαν τις εργασίες τους τη διετία 2015-2016, ενώ τους τελευταίους μήνες του 2016 και τον Ιανουάριο του 2017 (δόθηκε παράταση) δημιουργήθηκαν ουρές στις Εφορίες για διακοπή των εργασιών από τους επαγγελματίες, που προσπαθούσαν να αποφύγουν τις επιβαρύνσεις των αυξημένων εισφορών που ισχύουν από το 2017, σύμφωνα με τον νέο νόμο. Αποτέλεσμα αυτού είναι η τεράστια απώλεια εσόδων για τα ασφαλιστικά ταμεία και την Εφορία, αντί της αύξησης που εκτιμούσαν οι εμπνευστές του νέου νομικού καθεστώτος.

Το απόλυτο κομφούζιο γύρω από τις ασφαλιστικές εισφορές για τα μπλοκάκια παραμένει ακόμη και σήμερα, τρεις μήνες μετά την εφαρμογή του νόμου. Το υπουργείο Εργασίας έχει ανακοινώσει μεταβατική διάταξη για τους δύο πρώτους μήνες του έτους σε ό,τι αφορά τα μπλοκάκια που υποκρύπτουν σταθερή σχέση εργασίας. Ο εργαζόμενος διατηρεί για το διάστημα αυτό την εισφορά του 10%.

Με την ολοκλήρωση του πρώτου διμήνου του έτους, περισσότεροι από 150.000 εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν τι θα ισχύσει το επόμενο διάστημα (Μάρτιο – Απρίλιο), δηλαδή τι εισφορές θα καταβάλλουν μετά το μεταβατικό διάστημα.
Η σύγχυση οδηγεί μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις σε ενστάσεις, ενώ πληθαίνουν οι καταβολές που γίνονται με παράλληλη κατάθεση αίτησης επιφύλαξης προς τον ΕΦΚΑ. Το σκηνικό συμπληρώνει το μπαράζ δικαστικών προσφυγών που είτε έχουν γίνει είτε ετοιμάζονται από φορείς αλλά και φυσικά πρόσωπα, για τα οποία η διορία λήγει στο τέλος Απριλίου.

«Στο πόδι» έγινε ο νέος τρόπος υπολογισμού

Η απόλυτη προχειρότητα με την οποία έγινε ο νόμος Κατρούγκαλου απεικονίζεται στη διάταξη με την οποία καθορίζεται ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων κύριας ασφάλισης. Το υπουργείο Εργασίας μετά την ψήφιση του νόμου διαπίστωσε ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί η διάταξη, επειδή δεν υπήρχε ο λεγόμενος «συντελεστής μισθών».

Πρόκειται για τη μεταβολή των μισθών με βάση την οποία θα υπολογίζονταν εφεξής οι συντάξεις. Ωστόσο η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ) – μετά τον θόρυβο που προκλήθηκε από την καθυστέρηση έκδοσης των συντάξεων – ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει ούτε μπορεί να δημιουργεί άμεσα «ανάλογος δείκτης» που να περιλαμβάνει τις μεταβολές μισθών από το 2002 και μετά. Ως εκ τούτου ήταν αδύνατη η διαδικασία έκδοσης περίπου 100.000 αιτήσεων συνταξιοδότησης που είχαν κατατεθεί μετά τον νέο ασφαλιστικό νόμο.

Το υπουργείο Εργασίας αναγκάστηκε – εκ των υστέρων – να τροποποιήσει τον νόμο έτσι ώστε ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών – για το διάστημα ως και το 2020 – να γίνεται με βάση τη μεταβολή του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.

Η αναπροσαρμογή των συντάξιμων αποδοχών για το διάστημα από το 2021 και μετά, σύμφωνα με την τροποποίηση, θα γίνεται με βάση τον δείκτη μεταβολής μισθών που θα υπολογιστεί από την ΕΛΣΤΑΤ.

Περικοπές σε ΕΚΑΣ και επικουρικές

Σε εφιάλτη για τους συνταξιούχους εξελίχθηκε η «αρχική κυβερνητική δέσμευση» ότι ο νέος νόμος δεν επιφέρει μειώσεις στις υπάρχουσες συντάξεις. Τέλος καλοκαιριού και αρχές φθινοπώρου του 2016 περίπου 650.000 συνταξιούχοι διαπίστωναν με τρόμο μπροστά στα ΑΤΜ των τραπεζών τι σημαίνει ο ασφαλιστικός νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ τον Μάιο του ίδιου έτους.

Η κυβερνητική εγγύηση του ύψους των καταβαλλόμενων συντάξεων τελικώς αποδείχθηκε κίβδηλη. Δραματικές μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις τους υπέστησαν όσοι συνταξιούχοι ελάμβαναν κύρια και επικουρική που ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ (μεικτά). Οι μειώσεις στις επικουρικές ξεκινούσαν από 4% και έφθαναν ως και 40%.

Οι περικοπές που προβλέπονται στον ασφαλιστικό νόμο του Μαΐου και εφαρμόστηκαν τους προηγούμενους άγγιξαν περίπου 650.000 συνταξιούχους. Οι 240.000 περιπτώσεις αφορούν μειώσεις σε επικουρικές συντάξεις. Οι 280.000 είναι συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι δικαιούχοι μερισμάτων. Οι 6.000 είναι συνταξιούχοι με υψηλές συντάξεις που ξεπερνούν το νέο ανώτατο όριο των 2.000 ευρώ. Οι 11.000 είναι συνταξιούχοι πρώην τραπεζοϋπάλληλοι που βρίσκονται σε προσυνταξιοδοτικό καθεστώς. Και 120.000 που έχασαν το ΕΚΑΣ.