«Η ευέλικτη φορολόγηση και αδειοδότηση ανά προϊόν, προσαρμοσμένη στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και υπό την αυστηρή εποπτεία του κράτους, θα μπορούσαν να προσελκύσουν όλες τις μεγάλες εταιρείες του κλάδου στην Ελλάδα και να πατάξουν τον παράνομο τζόγο» υποστηρίζει μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» ο κ. Θωμάς Τζόκας, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρείας Orange Juice Communications, η οποία εξειδικεύεται στον χώρο της τεχνολογίας και του gaming, με παρουσία σε 26 χώρες σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Ποιες είναι σήμερα οι κατηγορίες του κλάδου των τυχερών παιγνίων και τι ποσά διακινούνται στον κλάδο παγκοσμίως;
«Η βιομηχανία των τυχερών παιγνίων αναπτύσσεται διαρκώς σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα τυχερά παιχνίδια χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, με βάση τον τρόπο που προσφέρονται στους καταναλωτές-παίκτες: στα Offline και στα Online. Offline είναι αυτά που παίζονται σε παραδοσιακά outlets (καζίνο, λέσχες, πρακτορεία). Online είναι τα τυχερά παιχνίδια που παίζονται μέσω Διαδικτύου, digital tv, smartphones, mobile κ.λπ.
Οι βασικές κατηγορίες των παιχνιδιών ανεξάρτητα από την πλατφόρμα που προσφέρονται ή από τον τρόπο που τα προσεγγίζει ο καταναλωτής είναι οι εξής: αθλητικό στοίχημα, παιχνίδια καζίνου, ιππόδρομος, λαχεία, κουλοχέρηδες, ξυστό, κίνο, πόκερ, αριθμοπαιχνίδια, Βingo, κυνοδρομίες.
Μια εντελώς νέα κατηγορία που αναπτύσσεται τελευταία είναι το social gaming. Το social gaming αναπτύσσεται μέσω των portals κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook). Περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα παιχνιδιών που αποτελείται από τα arcade social games (απλά παιχνίδια), τα role playing games (που απαιτούν εξοικείωση και γνώση) και τα games of chance (όπως πόκερ, Κίνο κ.λπ.). Η συμμετοχή στα παιχνίδια αυτά δεν προϋποθέτει κατάθεση χρηματικού ποσού από τον χρήστη. Το social gaming βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης ενώ ακόμα δεν έχουν δημιουργηθεί ξεκάθαρες συνθήκες φορολόγησης των εταιρειών που το προσφέρουν. Στην παρούσα φάση απουσιάζει αυτό το οικονομικό μοντέλο που θα καταστήσει τα παιχνίδια κερδοφόρα για τις εταιρείες που τα διοργανώνουν. Οι περισσότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο social gaming εξαργυρώνουν χρηματιστηριακά τον αριθμό των χρηστών που συμμετέχει στις πλατφόρμες αυτές.
Με συντηρητικές εκτιμήσεις η παγκόσμια βιομηχανία των τυχερών παιγνίων παρουσιάζει μεικτά κέρδη (GGR) περί τα 300 δισ. ευρώ. Βεβαίως, το 95% των εσόδων αυτών προέρχεται από τα offline παιχνίδια, αφού το ποσοστό διείσδυσης αλλά και τα ποσά που παίζονται στο Internet είναι χαμηλότερα».
Τα διαδικτυακά μέσα όμως αναπτύσσονται ταχέως. Ποιες τάσεις επικρατούν και ποια η στρατηγική των εταιρειών;
«Η κυρίαρχη διεθνής τάση που παρατηρείται είναι η μετάβαση από .com σε .country, δηλαδή η προσαρμογή της πλατφόρμας αλλά και της προσφοράς στις ανάγκες της κάθε χώρας είτε λόγω της διαφορετικής αγοραστικής συμπεριφοράς (buying behavior) που παρουσιάζει η κάθε αγορά είτε λόγω της διαφορετικής νομοθεσίας που ισχύει σε κάθε χώρα.
Tο όραμα μιας πανευρωπαϊκής άδειας που θα ήταν ικανή να θέσει καθολικούς ρυθμιστικούς κανόνες (φορολόγηση, προϊόν, διεθνής ρευστότητα κ.λπ.) για όλες τις gaming εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, φαίνεται ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην παρούσα στιγμή, καθώς οι περισσότερες χώρες εφαρμόζουν διαφορετικούς κανόνες σε ό,τι αφορά το νομοθετικό πλαίσιο της αγοράς τους. Αυτό βεβαίως απαιτεί για τις εταιρείες τεράστιες υποδομές και τεχνολογικές επενδύσεις αφού πρέπει να έχουν διαφορετικές πλατφόρμες για να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της νομοθεσίας κάθε χώρας. Για αυτόν τον λόγο το 2012 και το 2013 θα χαρακτηριστούν από μια τάση συγχώνευσης / ενοποίησης των εταιρειών προκειμένου να ανταποκριθούν στο διαρκώς μεταβαλλόμενο νομοθετικό περιβάλλον στις χώρες εντός αλλά και εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Ποια είναι σήμερα η ελληνική πραγματικότητα στον χώρο των τυχερών παιγνίων;
«Η σημερινή κατάσταση στον χώρο του gaming industry θα έλεγα ότι περιγράφεται ως εξής:
Υπάρχει το μονοπωλιακό καθεστώς του ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ και των κρατικών λαχείων. Δεν έχει ολοκληρωθεί το θέμα των VLTs. Δεν έχουμε ακόμη εκμεταλλευτεί κατάλληλα τα τουριστικά οφέλη που δημιουργούνται από τον gaming τουρισμό. Το νομοθετικό πλαίσιο για το online gaming είναι ατελές.
Και όπως όλοι γνωρίζουμε, οι καθυστερήσεις κοστίζουν. Ολα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα: διαφυγόντα κέρδη για το Ελληνικό Δημόσιο, ανάπτυξη της παράνομης αγοράς, έλλειψη προστασίας (responsible gaming) των ευαίσθητων ομάδων πολιτών, όπως είναι οι νέοι, στοχοποίηση της ελληνικής αγοράς από την τρόικα για παραβατική συμπεριφορά σε ό,τι αφορά τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και εκκρεμείς υποθέσεις για αθέμιτο ανταγωνισμό».

Η υπερφορολόγηση γιγαντώνει την παρανομία
«Να υπάρξει πρόνοια για αδειοδότηση νέων παιγνίων, ώστε να προσελκύσουμε περισσότερους επενδυτές»

Κατά τη γνώμη σας, ο τελευταίος νόμος 4002/2011 για τα τυχερά παίγνια στην Ελλάδα δεν δίνει λύσεις στις παθογένειες της εγχώριας αγοράς;

«Ο ενδεδειγμένος και πιο αποτελεσματικός τρόπος, βάσει των παρουσών συνθηκών, είναι να προχωρήσουμε σε άμεση αναθεώρηση του σχεδίου νόμου και να νομοθετήσουμε ξεχωριστά τις δύο διαφορετικές κατηγορίες τυχερών παιγνίων, με βάση τον τρόπο που τα αντιμετωπίζει ο καταναλωτής, τα offline (πρακτορεία κτλ.) και τα online (digital tv, Internet, mobile). Θα πρέπει να προχωρήσουμε σε ξεχωριστές αδειοδοτήσεις για προϊόντα και υπηρεσίες. Το σχέδιο αυτό θα είναι πιο στοχευμένο σε ό,τι αφορά τις ιδιαιτερότητες των προϊόντων αυτών, αλλά και πιο ευέλικτο. Μπορούμε να εξειδικεύσουμε τους τρόπους φορολόγησης για κάθε παιχνίδι, βάσει του business model και των κανόνων που διέπουν το παίγνιο αυτό. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει πρόνοια για αδειοδότηση νέων παιγνίων. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε περισσότερους επενδυτές και εταιρείες».
Η φορολόγηση με συντελεστή 30% επί των μεικτών κερδών που προβλέπει ο νόμος θα αποτρέψει μεγάλα ονόματα του διαδικτυακού τζόγου να διεκδικήσουν άδειες;
«Σαφώς ήταν θετικό το γεγονός ότι η φορολόγηση ήταν επί των μεικτών κερδών και όχι επί του τζίρου όπως στη Γαλλία. Το 30% όμως είναι το υψηλότερο της Ευρώπης και σε συνδυασμό με την αναδρομικότητα του φόρου πολύ φοβάμαι ότι η προσπάθεια νομιμοποίησης του παράνομου τζόγου δεν θα έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η εμπειρία δείχνει ότι στις ΗΠΑ, αλλά και πρόσφατα στη Γαλλία, όπου οι Αρχές προσπάθησαν να βάλουν τάξη στον χώρο των τυχερών παιγνίων, έκλεισαν τις αγορές τους και επέβαλαν υψηλή φορολογία, το αποτέλεσμα ήταν να γιγαντωθούν οι εταιρείες του παράνομου τζόγου οι οποίες προσέφεραν καλύτερες αποδόσεις και οι παίκτες έβρισκαν πάντα τον τρόπο να ποντάρουν μέσα από τις δικές τους πλατφόρμες. Λάθος είναι και η φορολόγηση των παικτών από το πρώτο ευρώ, καθώς θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του τζίρου από τη μη ανακύκλωση των κερδών και κατά συνέπεια μειωμένη φορολόγηση. Θα οδηγήσει, δε, έναν πολύ μεγάλο αριθμό από recreational παίκτες (η μεγαλύτερη μάζα του κοινού που παίζει περιστασιακά με πολύ μικρά ποσά) να παίζουν σε μη αδειοδοτημένες εταιρείες».
Ανάπτυξη παντού

Πώς μπορεί τα κράτος να μεγιστοποιήσει τα έσοδά του από τα τυχερά παιχνίδια;

«Πιστεύω ότι θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην ιδιωτικοποίηση ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ και Κρατικών Λαχείων, να δρομολογήσει την αδειοδότηση διαδικτυακών εταιρειών, να ανανεώσει και να εκδώσει άδειες καζίνων, να προνοήσει για άδειες νέων παιχνιδιών (π.χ. Βingo) και να λάβει μέριμνα για τον τουρισμό του gaming. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσε να δώσει άδεια σε πεντάστερα ξενοδοχεία να αποκτήσουν καζίνο ώστε να αναπτυχθεί και ο off season τουρισμός. Επίσης, να επιτρέψει τη διοργάνωση ετήσιων τουρνουά ακολουθώντας το παράδειγμα της Πράγας. Η Πράγα φιλοξενεί τουρνουά πόκερ που προσελκύει χιλιάδες παίκτες από όλον τον κόσμο.
Το κράτος δεν χρειάζεται να δραστηριοποιείται εμπορικά. Μπορεί να είναι διαχειριστής και να έχει ρυθμιστικό ρόλο. Τα έσοδα του κράτους θα πρέπει να προέρχονται από τη φορολογία. Μέριμνα της Πολιτείας θα είναι η πάταξη του παράνομου τζόγου, η εφαρμογή των κανόνων και η προστασία των ανηλίκων και των εθισμένων πολιτών. Θα είναι ευχάριστη έκπληξη οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν αλλά και το γεγονός ότι θα επηρεαστούν θετικά άλλοι κλάδοι όπως αυτός της πληροφορικής, του customer service και της διαφήμισης. Στις ξένες αγορές τα ποσά που δόθηκαν για διαφήμιση των παρόχων τυχερών παιχνιδιών τα πρώτα δύο χρόνια από την έναρξη της δραστηριότητας ήταν σημαντικά».

Η ρυθμιστική αρχή
Την αυτοχρηματοδότηση της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ), η οποία θα παρακολουθεί την αγορά που ανοίγει, προτείνει ο κ. Τζόκας. Σύμφωνα με τον κ. Τζόκα, ο ρόλος της ΕΕΕΠ και η πρόνοια του νόμου για τη θέσπισή της είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Οπως αναφέρει: «Η ρυθμιστική αρχή θα μπορούσε να μη χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά με την επιβολή ειδικής ανταποδοτικής εισφοράς, με ποσοστό επί του τζίρου των εταιρειών που θα εποπτεύει».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ