Επικουρικά ταµεία – «κουµπαράδες», που θα αποδίδουν στο τέλος του εργασιακού βίου του ασφαλισµένου, συντάξεις ισόποσες µε τις συσσωρευµένες εισφορές του εργαζοµένου, δηµιουργεί η κυβέρνηση, ανατρέποντας πλήρως το σηµερινό καθεστώς.
«Το Βήµα της Κυριακής» αποκαλύπτει τα βασικά σηµεία του κυβερνητικού σχεδίου για τη νέα ασφαλιστική µεταρρύθµιση, η οποία επικεντρώνεται στην επικουρική ασφάλιση και στα ταµεία παροχής των εφάπαξ βοηθηµάτων.
Εντός της εβδοµάδος το υπουργείο Εργασίας δίνει στη δηµοσιότητα τις αναλογικές µελέτες για τη βιωσιµότητα των επικουρικών ταµείων, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει η επεξεργασία του νοµοσχεδίου για την τροποποίηση του καθεστώτος επικουρικής ασφάλισης.
Το κυβερνητικό σχέδιο στηρίζεται στη µετατροπή του σηµερινού καθεστώτος «προκαθορισµένων εγγυηµένων παροχών» σε καθεστώς «προκαθορισµένων εισφορών». Σύµφωνα µε πληροφορίες, το νέο καθεστώς στηρίζεται στους εξής άξονες:
1. ∆ηµιουργούνται «ατοµικοί λογαριασµοί» σε όλους τους ασφαλισµένους για το χρονικό διάστηµα της ασφάλισής τους από το 2001 και εντεύθεν.
2. Καθιερώνεται ενιαίος τρόπος υπολογισµού των συντάξεων σε όλα τα επικουρικά ταµεία.
3. Το ποσό της επικουρικής σύνταξης που θα λαµβάνει ο ασφαλισµένος θα είναι αντίστοιχο µε τις εισφορές που έχει καταβάλει συν τις όποιες αποδόσεις του κεφαλαίου του.
4. Για το διάστηµα της ασφάλισης προ του 2001 _ για το οποίο δεν υπάρχουν µηχανογραφηµένα ένσηµα _ η σύνταξη θα υπολογίζεται στο 20% της κύριας σύνταξης.
5. Περικοπές σε όλες τις συντάξεις. Οι µειώσεις των επικουρικών συντάξεων που θα επέλθουν µε τον νέο νόµο θα αφορούν τόσο τις καταβαλλόµενες όσο και τις µελλοντικές συντάξεις.
6. Οι περικοπές θα ισχύσουν άµεσα στα ελλειµµατικά Ταµεία, ενώ για τα υπόλοιπα η προσαρµογή θα γίνει σε βάθος χρόνου ανάλογα µε το µέγεθος του προβλήµατος κάθε Ταµείου.
7. Η µείωση – ειδικώς στο µεγαλύτερο Ταµείο του ιδιωτικού τοµέα ΕΤΕΑΜ (ΙΚΑ) – θα φθάσει το 40%, καθώς κάθε µήνα καταγράφεται έλλειµµα 30 εκατ. ευρώ.
8. Τα εφάπαξ βοηθήµατα θα µειωθούν και θα διαµορφώνονται αντίστοιχα µε τις εισφορές που έχει καταβάλει ο ασφαλισµένος κατά τον εργασιακό βίο του.
9. Αύξηση 1% των εισφορών υπέρ της επικουρικής ασφάλισης. «∆εν είναι δυνατόν µε εισφορές 3% + 3% να δίδονται συντάξεις µε αναπλήρωση από 26% ως 40%» δηλώνει ο κ. Κουτρουµάνης.
10. Τίθεται ανώτατο όριο παροχών, έτσι ώστε καµία σύνταξη (κύρια + επικουρική) να µην ξεπερνά τον τελευταίο µισθό του συνταξιοδοτούµενου.
11. Καθιερώνονται ενιαίοι κανόνες και προϋποθέσεις συνταξιοδότησης _ όρια ηλικίας και έτη ασφάλισης _ για όλα τα επικουρικά ταµεία.
Στόχος των µέτρων είναι να καλυφθεί το συνολικό ετήσιο έλλειµµα των επικουρικών ταµείων που είναι της τάξεως των 740 εκατ. ευρώ. Το έλλειµµα αυτό θα πρέπει να µηδενιστεί το αργότερο ως το 2014, ώστε τα Ταµεία να είναι σε θέση να καταβάλλουν τις συντάξεις «ιδίοις πόροις», δηλαδή χωρίς οποιαδήποτε ενίσχυση του κρατικού προϋπολογισµού. «Με την εφαρµογή των νέων µέτρων θα πρέπει να εξευρεθούν 600 εκατ. ευρώ, πέραν των 140 εκατοµµυρίων που θα εξοικονοµηθούν µε την καθιέρωση της ειδικής εισφοράς (τύπου ΛΑΦΚΑ) στις επικουρικές συντάξεις» δηλώνει ο υπουργός Εργασίας κ. Γ. Κουτρουµάνης.
Οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις θα ξεκινήσουν αναδροµικά από 1ης Νοεµβρίου και σταδιακά θα ολοκληρωθούν ως το 2014. Το ύψος των περικοπών θα κυµαίνεται από 15% ως 40% ανάλογα µε τα ελ λείµµατα που αντιµετωπίζουν τα επικουρικά ταµεία. Η µείωση στο ΕΤΕΑΜ (επικουρικό του ΙΚΑ) που ασφαλίζει περίπου 650.000 εργαζοµένους θα φθάσει το 40%, ενώ στα υπόλοιπα επικουρικά του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα κυµαίνεται ανάλογα µε το έλλειµµα που εµφανίζουν. Ολα τα επικουρικά ταµεία θα προσαρµόσουν τις συντάξεις τους στα «όρια των οικονοµικών δυνατοτήτων τους». Σηµειωτέον ότι οι µειώσεις θα ισχύσουν και στις ήδη καταβαλλόµενες συντάξεις.
Πέραν τούτου οι περικοπές των επικουρικών συντάξεων που θα προέλθουν από την αλλαγή του τρόπου υπολογισµού _ δηλαδή τη δηµιουργία «ατοµικών λογαριασµών» _ θα ισχύσουν άµεσα και θα αφορούν το διάστηµα από το 2001 και εντεύθεν.
Σύµφωνα µε πληροφορίες, τα Ταµεία που βρίσκονται «στο κόκκινο» δεν θα χορηγούν πλέον συντάξεις πάνω από το 20% της κύριας σύνταξης. «Γίνεται προσπάθεια το 20% να αποτελέσει το κατώτατο όριο των επικουρικών συντάξεων» σηµει ώνει ο υπουργός Εργασίας, ωστόσο και το όριο αυτό δεν είναι βέβαιο. Οι µειώσεις των επικουρικών στο 20% της κύριας σύνταξης θα αφορούν όλους, δηλαδή τόσο τους νυν όσο και τους µελλοντικούς συνταξιούχους.
Το µεγαλύτερο πρόβληµα αντιµετωπίζουν _ σύµφωνα µε τις αναλογιστικές µελέτες _ το ΕΤΕΑΜ (επικουρικό ταµείο του ΙΚΑ) και τα Ταµεία των τραπεζών. Σύµφωνα µε τις αναλογιστικές µελέτες, τα αποθεµατικά των περισσοτέρων Ταµείων αρκούν µόνο ως το έτος 2015 και, εφόσον δεν ληφθούν άµεσα µέτρα, τα Ταµεία θα υποχρεωθούν _ από το 2015 και µετά _ να περικόψουν τις επικουρικές συντάξεις στο µισό. «Αν δεν γίνουν αλλαγές, κάποιοι εργαζόµενοι που σήµερα πληρώνουν εισφορές δεν θα πάρουν σύνταξη» εξηγεί ο υπουργός.
Πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σηµείωνε ότι η επικείµενη ασφαλιστική µεταρρύθµιση στη χώρα µας θα περιλαµβάνει αλλαγές στον τρόπο υπολογισµού των επικουρικών συντάξεων αλλά και τη διασύνδεση εισφορών και παροχών. Προβλέπεται η αναθεώρηση της λειτουργίας των επικουρικών ταµείων (καθώς και των ταµείων πρόνοιας – εφάπαξ), η οποία θα αφορά τόσο την περαιτέρω µείωση του αριθµού των υφιστάµενων ταµείων όσο και την εξάλειψη των ελλειµµάτων, τη σταθεροποίηση των δαπανών σε βιώσιµο επίπεδο και, κυρίως, την εξασφάλιση της µακροπρόθεσµης βιωσιµότητάς τους.
Πιέσεις για νέες παρεµβάσεις στο Ασφαλιστικό ασκούν οι ελεγκτές της τρόικας µετά τη ραγδαία επιδείνωση των οικονοµικών δεδοµένων του ασφαλιστικού συστήµατος εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης της ανεργίας που στερεί πόρους από το σύστηµα, αλλά και της ραγδαίας εξόδου ασφαλισµένων προς τη συνταξιοδότηση που αυξάνει πέραν των προβλεποµένων τις δαπάνες των ασφαλιστικών Ταµείων.
Τα δεδοµένα του προϋπολογισµού του 2012 «δείχνουν» και άλλες παρεµβάσεις στο α σφαλιστικό σύστηµα _ πέραν των επικουρικών ταµείων όπου θα µειωθούν οι συντάξεις και το εφάπαξ _ως τη µόνη διέξοδο για την κυβέρνηση.
Τα έσοδα των ασφαλιστικών Ταµείων από εισφορές, το 2011 είχαν εκτιµηθεί γύρω στα 18,3 δισεκατοµµύρια ευρώ, ενώ το 2012 προϋπολογίζονται σε 17,9 δισεκατοµµύρια ευρώ. ∆ηλαδή προβλέπεται µείωση των εσόδων από εισφορές κατά 0,4 δισεκατοµµύρια ευρώ, όταν θεωρείται βέβαιον ότι και το επόµενο έτος η ανεργία θα αυξηθεί και οι µειωµένες αµοιβές θα επικρατήσουν σε ολόκληρο τον ιδιωτικό τοµέα. Με αυτά τα δεδοµένα η επίτευξη των στόχων του προϋπολογισµού για τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήµατος από τις ασφαλιστικές εισφορές θεωρείται µάλλον αβέβαιη.
Το άλλο στοιχείο του προϋπολογισµού αφορά την κρατική επιχορήγηση προς τα ασφαλιστικά ταµεία.
Το 2012 προβλέπεται µικρότερη επιχορήγηση κατά 1,4 δισεκατοµµύρια ευρώ, δηλαδή θα δοθούν 15,3 δισεκατοµµύρια ευρώ αντί των 13,9 δισεκατοµµυρίων ευρώ που δόθηκαν το 2011.
Κατά το τρέχον έτος τα µεγάλα Ταµεία (ΙΚΑ και ΟΑΕΕ) εξάντλησαν το ύψος της κρατικής επιχορήγησης από τον Σεπτέµβριο και αναγκάστηκαν να ρευστοποιήσουν στοιχεία της κινητής περιουσίας τους για να αντεπεξέλθουν στις τρέχουσες παροχές τους.
Με αυτά τα δεδοµένα η λήψη νέων µέτρων είναι σχεδόν αναπόφευκτη.
Ανάλογη πρόβλεψη είχε διατυπώσει πριν από περίπου έναν µήνα ο επιστηµονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ κ. Σ. Ροµπόλης κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την παρουσίαση της έκθεσης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ) για την «Ελληνική οικονοµία και την απασχόληση».
Ο κ. Ροµπόλης εκτιµά ότι η τροποποίηση του ασφαλιστικού συστήµατος επί τα χείρω είναι εξαιρετικά πιθανή εντός του 2012. Κατά τον επιστηµονικό διευθυντή του ινστιτούτου, µε τις νέες αλλαγές θα δοθεί έµφαση στην αναλογικότητα των συντάξεων και των καταβαλλόµενων εισφορών.
∆ηλαδή, το ποσό της σύνταξης που θα λαµβάνει ο συνταξιούχος στη διάρκεια του βίου του θα είναι µικρότερο από το ποσό των εισφορών που κατέβαλε στο σύνολο του εργασιακού βίου του.
Διακόπτεται οριστικά στις 31 ∆εκεµβρίου 2011 η σύνταξη του ΙΚΑ σε όσους συνταξιούχους δεν προσήλθαν τόσο στις τράπεζες όσο και στα υποκαταστήµατα του ασφαλιστικού ταµείου να απογραφούν.
Ως σήµερα παραµένουν αναπόγραφοι 20.907 συνταξιούχοι και το ΙΚΑ ανακοινώνει ότι η προθεσµία απογραφής τους λήγει στο τέλος του έτους. Οσοι δεν έχουν απογραφεί µπορούν πλέον να το κάνουν µόνο στα υποκαταστήµατα του Ιδρύµατος, ωστόσο, ο ρυθµός προσέλευσης για φυσική απογραφή έχει σχεδόν µηδενισθεί.
Πλέον η σύνταξη δεν δίδεται σε όσους δεν έχουν απογραφεί και για την είσπραξή της απαιτείται η φυσική παρουσία του συνταξιούχου. Το µεγαλύτερο µέρος όσων δεν έχουν απογραφεί πιθανολογείται ότι έχει αποβιώσει και οι συγγενείς δεν δήλωσαν τον θάνατο και συνέχιζαν παρανόµως να λαµβάνουν τη σύνταξή τους.
Το ΙΚΑ µετά το τέλος του έτους θα διαγράψει οριστικά όσους δεν έχουν απογραφεί. Σύµφωνα µε δηλώσεις του διοικητή του ΙΚΑ κ. Ρ. Σπυρόπουλου, το ποσό των συντάξεων που εισπράχθηκαν παρανόµως φθάνουν τα 300 εκατ. ευρώ ετησίως, τα οποία και θα διεκδικηθούν δικαστικώς.
Η έκρηξη των επιχορηγήσεων του ∆ηµοσίου προς τα ασφαλιστικά ταµεία προβληµατίζει έντονα την κυβέρνηση. Σύµφωνα µε την παρουσίαση που έκανε στο τελευταίο Υπουργικό Συµβούλιο ο αναπληρωτής υπουργός Οικονοµικών κ. Φ. Σαχινίδης , «ΟΓΑ, ΙΚΑ, ΝΑΤ και ΟΑΕΕ συγκεντρώνουν το 83% της αύξησης των επιχορηγήσεων προς τα ασφαλιστικά ταµεία τη διετία 2010-2011». Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εκτιµά ότι η επιχορήγηση προς το ΙΚΑ θα ανέλθει από τα 2,5 δισ. ευρώ το 2010 στα 3,7 δισ. ευρώ εφέτος, θα είναι δηλαδή αυξηµένη κατά 1,2 δισ. ευρώ εξαιτίας της µεγάλης απόκλισης που παρουσίασαν τα έσοδα του Ταµείου λόγω της έκρηξης της ανεργίας και της µείωσης των µισθών στον ιδιωτικό τοµέα. Για τους λόγους αυτούς το περασµένο καλοκαίρι η κυβέρνηση ζήτησε, και τελικώς εγκρίθηκε από την τρόικα (ΕΕ, ΕΚΤ, ∆ΝΤ), επιπλέον κρατική χρηµατοδότηση ύψους 600 εκατ. ευρώ προς το ΙΚΑ και 500 εκατ. ευρώ προς τον ΟΑΕ∆ προκειµένου να καταβληθούν οι συντάξεις και τα επιδόµατα ανεργίας την τρέχουσα περίοδο. Η επιχορήγηση προς τον ΟΑΕ∆ αυξήθηκε από τα 379 εκατ. ευρώ το 2010 στα 764 εκατ. ευρώ το 2011 ανακλώντας τη δραµατική άνοδο της ανεργίας εντός του 2011, που έφτασε τον Αύγουστο σε ποσοστό 18,4% και «τίναξε στον αέρα» τα προϋπολογισθέντα έξοδα του Οργανισµού. Ιδιαίτερος προβληµατισµός επικρατεί στο υπουργείο Οικονοµικών και για τη δυνατότητα επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί για το 2012, καθ’ ότι οι επιχορηγήσεις προς τα Ταµεία εµφανίζονται πολύ µειωµένες (κατά 1,45 δισ. ευρώ) σε µια χρονιά κατά την οποία η ανεργία θα παρουσιάσει νέα, πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδοµένα, άνοδο στην περιοχή του 18%, και ως εκ τούτου τα έσοδα των Ταµείων θα µειωθούν περαιτέρω. Ολες οι εκτιµήσεις συντείνουν στο ότι και το 2012 η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί σε επιπρόσθετη επιχορήγηση προς τα Ταµεία.
Μειωµένη κατά 166.000 εργαζoµένους θα είναι η νέα λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελµάτων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση και θέτει σε εφαρµογή αναδροµικά από την 1η Νοεµβρίου 2011. Στη νέα λίστα θα υπάγονται πλέον περίπου 365.000 εργαζόµενοι από τους 531.000 εργαζοµένους που είχαν υπαχθεί στο – µέχρι πρότινος – ισχύον καθεστώς. Από τη νέα λίστα εξαιρέθηκαν περίπου 180.000 εργαζόµενοι, ενώ εντάχθηκαν 14.000 εργαζόµενοι σε ειδικότητες που δεν χαρακτηρίζονταν βαριές και ανθυγιεινές. Σύµφωνα µε την υπουργική απόφαση την οποία υπογράφει ο υπουργός Εργασίας κ. Γ. Κουτρουµάνης στη νέα λίστα περιλαµβάνονται και νέες κατηγορίες ασφαλισµένων όπως το νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκοµείων, οι εργαζόµενοι στους βιολογικούς καθαρισµούς, οι αγρεργάτες που απασχολούνται στα θερµοκήπια και στους ψεκασµούς, οι εργάτες αλιείας, οι εναερίτες ηλεκτρολόγοι και τεχνίτες, οι τεχνικοί τηλεόρασης που εργάζονται µε φορητές κάµερες. Αντιθέτως ορισµένες από τις ειδικότητες που αποσύρονται από τη σχετική λίστα είναι: το διοικητικό προσωπικό κλάδων που έχουν χαρακτηρισθεί ως ΒΑΕ (υπάλληλοι γραφείων, επιστάτες, φύλακες, θυρωροί κ.λπ.). Οι πωλητές στο λιανικό εµπόριο και στο χονδρεµπόριο. Οι ζαχαροπλάστες. Οι εισπράκτορες λεωφορείων, επιστάτες, σταθµάρχες κ.λπ. Οι οδηγοί µικρών φορτηγών ως βοηθοί. Οι καµαριέρες. Οι κοµµωτές-κοµµώτριες, κουρείς. Οι ταµίες πολυδυναµικού σουπερµάρκετ. Οι οδηγοί ταξί εκτός Νοµών Αττικής και Θεσσαλονίκης. Το προσωπικό καθαριότητας σε γραφεία διοίκησης δηµοσίων υπηρεσιών και επιχειρήσεων που έχουν µόνιµη εργασία στο ∆ηµόσιο και στους οργανισµούς. Οι συντηρητές κτιρίων κ.λπ.
Το υπουργείο Εργασίας ξεκαθαρίζει πως παραµένουν στο νέο καθεστώς και οι εργαζόµενοι των οποίων οι ειδικότητες εξαιρούνται, αλλά οι ίδιοι έχουν συµπληρώσει ή συµπληρώνουν ως 31.12.2015 δώδεκα έτη ασφάλισης – δηλαδή 3.600 βαρέα ένσηµα – στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλµατα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
