Το τελευταίο διάστημα η οικονομική πολιτική κυριαρχείται από μια μανιώδη προσπάθεια αναθεώρησης των στοιχείων της ελληνικής οικονομίας για το 2003, με προφανή στόχο την αμαύρωση των επιδόσεων του ΠαΣοΚ, έτσι ώστε η ΝΔ να βρει άλλοθι για την ακύρωση των εξαγγελιών της. Ως έναν βαθμό, αυτό μπορεί να κατανοηθεί με κριτήρια ακραίας κομματικής σκοπιμότητας. Δυστυχώς όμως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να εμπλακεί ολόκληρη η χώρα σε μια επώδυνη περιπέτεια λιτότητας και να υπαχθεί σε μια διαρκή, επαχθή και καθόλου κολακευτική επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
H ΝΔ επεχείρησε αμέσως μετά τις εκλογές να αλλοιώσει τα τέσσερα βασικά οικονομικά μεγέθη για τον ρυθμό ανάπτυξης, την ανεργία, το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα του 2003. Στα τρία πρώτα μέτωπα η αναθεώρηση απέτυχε πλήρως και όλη η προσπάθεια έχει τώρα επικεντρωθεί στο θέμα του ελλείμματος, που ενέχει και τους περισσότερους πολιτικούς κινδύνους. Ας δούμε συγκεκριμένα με αριθμούς και ημερομηνίες:
1. Ρυθμός ανάπτυξης: H ΝΔ, θέλοντας να υποβαθμίσει την ανάπτυξη της χώρας, που η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση την είχε προσωρινά ανακοινώσει στο 4,7% το 2003, έστειλε στα μέσα Μαρτίου δική της εκτίμηση για 4,2%. H Eurostat όμως εξέδωσε τις τελικές εκτιμήσεις στις 16 Απριλίου για όλη την Ενωση. Για τέσσερις χώρες της Ενωσης οι ρυθμοί ανάπτυξης αλλάζουν με βάση τα νεότερα στοιχεία που είχαν σταλεί. Για την Ελλάδα όμως επαναλαμβάνονται ακριβώς οι ίδιες εκτιμήσεις για ρυθμό 4,7%, παρά την προσπάθεια της ΝΔ να τον υποβαθμίσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όσο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης έχει μια οικονομία, τόσο βελτιώνει όχι μόνο το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, αλλά και τη διεθνή κατάταξη της χώρας, ενώ κάνει ευκολότερη τη διεκδίκηση πόρων του Ταμείου Συνοχής. Αν η προσπάθεια υποβάθμισης συνεχιστεί, όλα αυτά θα μειωθούν και θα έχουμε το πρωτοφανές γεγονός μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης να επιμένει στην απαξίωση της οικονομίας της, παρά την επιμονή της Eurostat να την αναβαθμίζει.
2. Ανεργία: Μία εβδομάδα μετά την ανάδειξη της ΝΔ, μέλη της κυβέρνησης μιλούσαν για ανεργία που έφθανε στο 12%, θέλοντας να αμφισβητήσουν τη μείωση κατά 3 μονάδες περίπου που πέτυχε το ΠαΣοΚ την τελευταία τετραετία. H διάψευση δεν άργησε να έρθει. Στις 22 Απριλίου δημοσιεύθηκαν τα στοιχεία της ανεργίας από την ΕΣΥΕ με τη νέα της διοίκηση που όρισε η ΝΔ. Τα στοιχεία επαληθεύουν με ακρίβεια όσα είχε δημοσιεύσει το ΠαΣοΚ για ανεργία 8,8% το γ’ τρίμηνο του 2003 και 9,3% μέσο όρο για όλο το έτος. H διάψευση των κυβερνητικών υπερβολών ελπίζει κανείς ότι θα στρέψει τώρα το ενδιαφέρον σε ουσιαστικές πολιτικές απασχόλησης, γιατί παρά τη μείωσή της η ανεργία εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά και επώδυνα επίπεδα.
3. Δημόσιο χρέος: Προεκλογικά η ΝΔ μιλούσε διαρκώς για κρυφά χρέη, τα οποία όταν τα απεκάλυπτε θα οδηγούσαν τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ να ξεπεράσει κατά πολύ το επίπεδο κοντά στο 103% που είχε εκτιμήσει το ΠαΣοΚ τον Φεβρουάριο. Και όμως, στους εαρινούς πίνακες που εξέδωσε στις 7 Απριλίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ύψος του δημόσιου χρέους της Ελλάδας αναφέρεται ακριβώς στο 103% του ΑΕΠ. H επιβεβαίωση αυτή δεν ακυρώνει μόνο τον θόρυβο που έκανε η ΝΔ για υψηλότερο χρέος, αλλά αποδεικνύει ότι όλες οι δαπάνες του 2003 έγιναν με απόλυτη νομιμότητα και διαφάνεια και είχαν πλήρως αποτυπωθεί στον δανεισμό του κράτους και στη διαμόρφωση του χρέους. Αν κάποια δαπάνη είχε γίνει «εν κρυπτώ», η ανακάλυψή της θα οδηγούσε αναπόφευκτα στη διόγκωση του χρέους, πράγμα που προφανώς δεν συνέβη. Αλλη μία διάψευση στην επιχείρηση αναθεώρησης.
4. Ελλειμμα: Εδώ τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, διότι ο υπολογισμός του ελλείμματος γίνεται σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες του Μάαστριχτ, οι οποίοι δίνουν την ευχέρεια ορισμένες δαπάνες επενδυτικού χαρακτήρα να μην ταξινομούνται στο έλλειμμα και σε ορισμένα έσοδα που έρχονται ως τον Απρίλιο να μειώνουν το έλλειμμα του προηγούμενου έτους. Ολες οι κυβερνήσεις αξιοποιούν αυτές τις δυνατότητες για να ασκούν πιο ενεργή δημοσιονομική πολιτική. Αν όμως μια κυβέρνηση δεν θέλει σκοπίμως να κάνει χρήση αυτής της ευελιξίας, τότε μπορεί να κάνει το έλλειμμα να φαίνεται λογιστικά υψηλότερο και να δυσφημεί έτσι τους αντιπάλους της. H κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά ότι, όσο και να αλλάξει λογιστικά το έλλειμμα της περασμένης χρονιάς, δεν επηρεάζεται καθόλου η πραγματική οικονομία, ούτε ο δανεισμός αυξάνεται, αφού το χρέος δεν μεταβλήθηκε, όπως είδαμε πριν. Για τον ίδιο λόγο, η λογιστική αναταξινόμηση του 2003 δεν επηρέασε καθόλου το κόστος δανεισμού στα ομόλογα, επειδή και οι αγορές γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτά είναι «παιχνίδια επί χάρτου» απλώς και μόνο για να ξαναγραφτεί το παρελθόν με μελανότερα χρώματα. Δυστυχώς όμως είναι επικίνδυνα παιχνίδια, διότι η κυβέρνηση ενέπλεξε και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αμφισβητώντας και τη δική της αξιοπιστία, αφού είχε ήδη δεχθεί και δημοσιεύσει τον Μάρτιο ότι το ελληνικό έλλειμμα του 2003 είναι 1,7% του ΑΕΠ.
Με την τεχνητή προσπάθεια αναθεώρησης, το έλλειμμα μπορεί να ξεπεράσει το όριο του 3% και η Ελλάδα τότε θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις ποινές που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ετσι το «παιχνίδι» της ΝΔ να αμαυρώσει το ΠαΣοΚ θα παγιδεύσει ολόκληρη την οικονομία σε μια φάση λιτότητας, ύφεσης και ανεργίας. Τα ίδια ακριβώς έπαθαν και οι συντηρητικοί της Πορτογαλίας, οι οποίοι, αφού οδήγησαν την οικονομία τους στη συρρίκνωση, θα εισπράξουν τώρα στις ευρωεκλογές μια δεινή ήττα από τους σοσιαλιστές τους οποίους ήθελαν να δυσφημήσουν. Εν τω μεταξύ όμως το κόστος το πλήρωσε η χώρα τους. H απογραφή την οποία κάνει η ΝΔ είναι χρήσιμη για να γνωρίζει όχι μόνο τι παρέλαβε, αλλά και με τι θα συγκριθεί στο τέλος της τετραετίας. Αυτό που θα είναι ωφέλιμο και για την ίδια και για τον τόπο είναι να φροντίσει με τη δική της πολιτική να ξεπεράσει τις επιδόσεις του ΠαΣοΚ. Αν αυτό πραγματικά θέλει, τότε η κυβέρνηση οφείλει να ασχοληθεί με τα πραγματικά προβλήματα της οικονομίας και όχι με τη λογιστική αλλοίωση του παρελθόντος, απλώς και μόνο για να κάνει αυτή τη σύγκριση ευκολότερη.
Ο κ. Νίκος Χριστοδουλάκης είναι βουλευτής του ΠαΣοΚ, πρώην υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών.
