Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού με την «Κόρη μου σοσιαλίστρια» του Αλέκου Σακελλάριου; Η’ η «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη με τον … «Φίφη τον αχτύπητο» του Κώστα Λυχναρά; Ολες είναι ελληνικές ταινίες. Και όλες τους λογοκρίθηκαν στην περίοδο της πρώτης προβολής τους στα χρόνια της δικτατορίας. Και δεν ήταν φυσικά οι μόνες.
Αποσπάσματα από 75 λογοκριμένες από την δικτατορία των συνταγματαρχών ελληνικές και ξένες ταινίες που ωστόσο, στην πλειονότητά τους, προβλήθηκαν την εποχή εκείνη στον ιστορικό κινηματογράφο τέχνης ΑΛΚΥΟΝΙΣ, περιλαμβάνονται στο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του Βασίλη Δούβλη «Στοργή στο λαό» που την Τετάρτη 28 Ιουνίου θα παιχτεί για πρώτη φορά σε αίθουσα, φυσικά την ΑΛΚΥΟΝΙΔΑ, στις 19.30, παρουσία του προέδρου της Βουλής των Ελλήνων κ. Νίκου Βούτση.
Πρόκειται για παραγωγή της Τηλεόρασης της Βουλής, με θέμα τη λογοκρισία στον κινηματογράφο την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα, κατά το χρονικό διάστημα: 1967 – 1974. Εκτός από τα αποσπάσματα των 75 ταινιών του κινηματογράφου της εποχής, η «Στοργή στο Λαό» περιλαμβάνει επίσης αρχειακό υλικό και τραγελαφικές εκθέσεις των επιτροπών λογοκρισίας, έγγραφα που βγαίνουν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα από άγνωστο μέχρι τώρα αρχείο της χούντας.
Η δομή της ταινίας βασίζεται ακριβώς στην αντίστιξη των προπαγανδιστικών εικόνων με τις απαγορευμένες σκηνές. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Β. Δούβλης «δεν ξεκίνησα να κάνω ταινία για τη λογοκρισία. Το θέμα προέκυψε όταν βρέθηκα τυχαία μπροστά σ’ αυτό το πλούσιο και άγνωστο μέχρι τότε υλικό. Φυσικά, η τακτική της λογοκρισίας προϋπήρχε. Το υλικό όμως ήταν έτσι κι αλλιώς τεράστιο, οπότε αναγκάστηκα να εστιάσω σ’ αυτή την ιστορική περίοδο.»
Για τον σκηνοθέτη «η ταινία αποτυπώνει τη γελοιότητα και τον παραλογισμό της μισαλλοδοξίας αλλά και την προσπάθεια των δημιουργών να υπερβούν τα προβλήματα και να αρθρώσουν λόγο». Στην ταινία ο Β. Δούβλης παραλληλίζει προπαγανδιστικές εικόνες με τις απαγορευμένες σκηνές και περιγράφει τις δύσκολες συνθήκες κάτω από τις οποίες γυριζόταν μια ταινία, με συνεντεύξεις και μαρτυρίες σκηνοθετών, όπως ο Γιώργος Σταμπουλόπουλος, ο Παντελής Βούλγαρης, ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, αλλά και ο Νίκος Κούνδουρος και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος.
Οσο για τον τίτλο της ταινίας είναι ασφαλώς ειρωνικός. «Στοργή στο Λαό» ήταν ένα σύνθημα της προπαγάνδας της χούντας, τυπωμένο με σφραγίδα σ’ ένα επίσημο έγγραφο που ανέπτυσσε την πολιτική του καθεστώτος απέναντι στον κινηματογράφο. «Το πομπώδες ύφος είναι, ως γνωστόν, χαρακτηριστικό της αισθητικής όλων των φασιστικών καθεστώτων, που θέλουν να εμφανίζονται ως στοργικοί πατέρες, και προστάτες του λαού» αναφέρει ο σκηνοθέτης ο οποίος αποκαλύπτει τους μηχανισμούς ελέγχου του καθεστώτος συνθέτοντας το παζλ της εποχής μέσα από την επικαιρότητα της σκοτεινής αυτής εποχής της δικτατορίας.
Για την δημιουργία του ντοκιμαντέρ χρειάστηκε έρευνα πολλών χρόνων σε υλικό που βρέθηκε σκονισμένο στα αρχεία του κράτους, του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Λέει ο σκηνοθέτης: «Ξεκινήσαμε μία μεγάλη περιπέτεια, καθώς μπλεχτήκαμε σε μία αχανή αναζήτηση ανάμεσα σε μουχλιασμένα έγγραφα, ενώ ταυτόχρονα βρίσκαμε συνεχώς κουτιά με καινούργιο υλικό. Σε πολλές περιπτώσεις δεν ήθελα να σβήσω τα σημάδια της βάναυσης επέμβασης πάνω στα φιλμ και γι’ αυτό τα κράτησα όπως ήταν.»
Οι λογοκριμένες ταινίες με τον χρόνο που αφαιρέθηκε
1.Ευδοκία, του Αλέξη Δαμιανού, 2΄ : 16΄΄
2.Πρόσωπο με πρόσωπο, του Ροβήρου Μανθούλη, 50΄΄
3.Το μπλόκο, του Άδωνι Κύρου, 23΄΄
4.Κιέριον, του Δήμου Θέου, 1΄
5.Hiroshima, monamour, του AlainResnais, 10΄΄
6.Η κόρη μου η σοσιαλίστρια, του Αλέκου Σακελλάριου, 1΄
7.Ανοιχτή επιστολή, του Γιώργου Σταμπουλόπουλου, 2΄
8.Half a sixpence, του George Sidney, 5΄΄
9.The girl on a motorcycle, του Jack Cardiff, 11΄΄
10.Here we go round the Mulberry Bush, του Clive Donner, 25΄΄
11.Le gendarme de Saint Tropez, του Jean Girault, 17΄΄
12.Belle de jour, του Luis Bunuel, 15΄΄
13.Πολυτεχνίτης και ερημοσπίτης, του Αλέκου Σακελλάριου, 30΄΄
14. Η κυρά μας η μαμή, του Αλέκου Σακελλάριου, 30΄
15.Ο δράκος, του Νίκου Κούνδουρου, 35΄΄
16. Οι παράνομοι, του Νίκου Κούνδουρου, 31΄
17.Το κανόνι και τ’ αηδόνι, των Γιώργου και Ιάκωβου Καμπανέλλη, 1΄: 07΄΄
18.Ηλέκτρα, του Μιχάλη Κακογιάννη, 23΄΄
19.Μπετόβεν και μπουζούκι, του Ορέστη Λάσκου, 4΄΄
20.Φίφης, ο αχτύπητος, του Κώστα Λυχναρά, 7΄΄
21.Ο Παπατρέχας, του Ερρίκου Θαλασσινού, 18΄΄
22.Ελπίδες που ναυάγησαν, του Κώστα Δούκα, 30΄΄
23.Πήρε ο άνεμος τα όνειρά μου, του Οδυσσέα Κωστελέτου,58΄΄
24.750.000, του Αλέξη Γρίβα, 23΄΄
25.The Greeks, του Walter Lassally, 1΄: 09΄΄
26.Οι βοσκοί της συμφοράς, του Νίκου Παπατάκη, 1΄: 06΄΄
27.Ο κλέφτης, του Παντελή Βούλγαρη, 34΄΄
28.Cen’ estqu’ undebut, του Παντελή Βούλγαρη, 1΄: 18΄΄
29.Γαλλικά και Αγγλικά Επίκαιρα, 1΄: 06΄΄
30.Aboutdesouffle, του JeanLucGodard, 10΄΄
31.Pierro le fou, του Jean Luc Godard, 18΄΄
32.Les idoles, του Marc’ O, του 15΄΄
33.The Battle of Algiers, του Gillo Pontecorvo, 37΄΄
34.Los Olvidados, του Luis Bunuel, 44΄΄
35.Hour of the wolf, του Ingmar Bergman, 2΄:33΄΄
36.Στεφανία, του Γιάννη Δαλιανίδη, 1΄
37.Η κόρη του ήλιου, του Ντίνου Δημόπουλου, 3΄΄
38.Αυτοί που μίλησαν με το θάνατο, του Γιάννη Δαλιανίδη, 4΄΄
39.Roma, citta aperta, του Roberto Rossellini, 40΄΄
40.Ζ, του Κώστα Γαβρά, 57΄΄
41.Κορίτσια στον ήλιο, του Βασίλης Γεωργιάδη, 50΄΄
42.Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη 45΄΄
43.Γυμνοί στο δρόμο, του Γιάννη Δαλιανίδη, 30΄΄
44. Δάφνις και Χλόη, του Ορέστη Λάσκου, 13΄΄
45.Ντάμα σπαθί, του Γιώργου Σκαλενάκη, 5΄΄
46. Βλέπε Λουκιανός, του Γιώργου Εμιρζά, 14΄΄
47. Το κορίτσι του Λούνα Παρκ, του Κώστα Καραγιάννη, 14΄΄
48.Η ζούγκλα των πόλεων, του Σταύρου Τσιώλη, 1΄: 27΄΄
49. Battleship Potemkin, του Sergei Aisenstein, 14΄΄
50.Ordinary Fascism, του Mikhail Romm, 26΄΄
51.Αμερικανικά επίκαιρα, 40΄΄
52.Cheyenne Autumn, του John Ford, 33΄΄
53. Soldier Blue, του Ralph Nelson, 29΄΄
54.Γαλλικά και Αγγλικά Επίκαιρα, 33΄΄
55. Woodstock, του Michael Wadleigh, 2΄: 08΄΄
56. If, του Lindsay Anderson, 41΄΄
57.The Strawberry Statement, του Stuart Hagmann , 43΄΄
58. Αναπαράσταση, του Θόδωρου Αγγελόπουλου, 1΄: 43΄΄
59. Il comformista, του Bernardo Bertolucci, 39΄΄
60. Zabriskie Point, του Michelangelo Antonioni, 39΄΄
61.Ohrfeigen, του RolfThiele, 22΄΄
62.Μέρες του ’36, του Θόδωρου Αγγελόπουλου,58 ΄΄
63.A Clockwork Orange, του Stanley Kubrick, 25΄΄
64.Teorema, του Pier Paolo Pasolini, 16΄΄
65.Τόπος Κρανίου, του Κώστα Αριστόπουλου, 1΄: 15΄΄
66.Jesus Christ Superstar, του Norman Jewison, 28΄΄
67. Ερωτομανείς (τρέιλερ) , του Όμηρου Ευστρατιάδη, 10΄΄
68. Τσόντες, 42΄΄
69.Τα χρώματα της ίριδος, του Νίκου Παναγιωτόπουλου, 29΄΄
70.Μαύρο-Άσπρο, των Θανάση Ρεντζή και Νίκου Ζερβού, 1΄: 34΄΄
71.Μέγαρα, των Σάκη Μανιάτη και Γιώργου Τσεμπερόπουλου, 1΄: 17΄΄
72.Θίασος, του Θόδωρου Αγγελόπουλου, 2΄
73.Αποσπάσματα από άγνωστο αμερικανικό, κατά πάσα πιθανότητα τηλεοπτικό, ντοκιμαντέρ με θέμα τον Παττακό , 3΄
74. Sacco and Vanzetti, by Giuliano Montaldo, 17΄΄
75.Γραφείο συνοικεσίων, του Φρίξου Ηλιάδη
