Ενδιαφέροντα στοιχεία για την αρχαιολογική ταυτότητα του νομού Γρεβενών παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση του δήμου Γρεβενών με θέμα «η αρχαιολογική έρευνα στο νομό Γρεβενών από το 2004 έως σήμερα», η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των «Γιορτών Τυμφαϊκής Γης 2009».
Την παρουσίαση έκανε η προϊσταμένη της Λ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, αρχαιολόγος, Γεωργία Καραμήτρου-Μεντεσίδη, η οποία ανακοίνωσε ότι οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν τεκμηριώνουν την μυκηναϊκή παρουσία στην περιοχή.
Σύμφωνα με την κ. Καραμήτρου η αρχαία Τυμφαία εκτεινόταν νότια της Ορεστίδας (περιοχή Καστοριάς) και δυτικά της Ελιμιώτιδας (Αιανή) και είχε όρια στα νοτιά της τα όρη Χάσια (ή ακόμη νοτιότερα τις πηγές του Πηνειού) και στα δυτικά της την Πίνδο.
Χωροθετείται ανατολικά της Πίνδου, στην κατά παράδοση χώρα των μακεδονικών φύλων, και εντάσσεται στην Άνω Μακεδονία, όπως ονομαζόταν στην αρχαιότητα η σημερινή Δυτική Μακεδονία. Συνδεόταν με την Ηπειρο λόγω γειτνίασης, όπως άλλωστε και με τη Θεσσαλία, παράλληλα πάντα με τις επικρατούσες διαχρονικά πολιτικές εξαρτήσεις.
Τα τελευταία χρόνια η Τυμφαΐκή γη ερευνάται, με ανασκαφές σε πολλούς αρχαιολογικούς χώρους και έρχονται στο φως ευρήματα πολλών εποχών, τα οποία θεωρούνται πολλαπλά σημαντικά για το Νομό Γρεβενών.
Για πρώτη φορά τεκμηριώνεται ανασκαφικά η μυκηναϊκή παρουσία, καθώς και η μακεδονική κεραμική, της οποίας φορείς θεωρούνται τα μακεδονικά και δωρικά φύλα. Οι αρχαϊκές ταφές με τα πλούσια κτερίσματα μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμών με δομές μόνιμου αστικού βίου στο χώρο της Ανω Μακεδονίας με υψηλό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο και πλούσιες επαφές με τη νότια Ελλάδα. Αλλωστε και η έρευνα στην Αιανή και στον Νομό Κοζάνης, που έχει προηγηθεί, απέδειξε ότι ακμαίοι και οργανωμένοι οικισμοί υπήρχαν στην Ανω (Δυτική) Μακεδονία πολύ πριν την ενοποίηση του μακεδονικού ελληνισμού από τον Φίλιππο Β’.
Θέμα της ομιλίας ήταν η αρχαιολογική έρευνα και ειδικότερα οι ανασκαφές που άρχισαν εντατικά από το 2004-2005.Η πρώτη ενότητα περιελάμβανε την έρευνα στα Πριόνια και την Κνίδη, για τις ανάγκες κατασκευής της Εγνατίας Οδού και λειτουργίας εργοστασίου αργίλου αντίστοιχα. Η δεύτερη ενότητα την έρευνα στο μέσο ρου του Αλιάκμονα (Φράγμα Ιλαρίωνα), και στις μεγάλες ανασκαφές που πραγματοποιούνται σε περιοχές που πρόκειται να κατακλυστούν από το φράγμα.
