MASHA GESSEN
Βλαντίμιρ Πούτιν:
Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο
Μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη,
Εκδόσεις Πατάκη, 2012,
σελ. 427, τιμή 19 ευρώ

Ποιος είναι ο άνδρας που κρατάει στη σιδηρά πυγμή του την τύχη της Ρωσίας από το 2000; Πώς ένας άσημος αντιδήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης κατέληξε πρόεδρος της μεγαλύτερης σε έκταση χώρας του κόσμου, με πετρέλαιο, αέριο και πυρηνικά όπλα; Η ιστορία του Βλαντίμιρ Πούτιν που αφηγείται η ρωσοεβραία δημοσιογράφος Μάσα Γκέσεν διαβάζεται λαίμαργα σαν συναρπαστικό κατασκοπευτικό μυθιστόρημα με συνωμοσίες, δολοφονίες και μυστικούς πράκτορες που δρουν στον ιστορικό καμβά της μετασοβιετικής Ρωσίας. Πρωταγωνιστής ένας μυστικός πράκτορας που κατέληξε από τα γραφεία της KGB στον προεδρικό θώκο.

Ο Γέλτσιν είναι άρρωστος, η δημοτικότητά του καταρρέει και η πολιτική «οικογένεια» γύρω του αναζητεί διάδοχο. Αναζητούν έναν άνθρωπο χωρίς προσωπικότητα, εύπλαστο και πειθαρχημένο. Επιλέγουν τον Βλαντίμιρ Πούτιν – και πέφτουν έξω στις προσδοκίες τους. Από τη στιγμή που διορίζεται πρωθυπουργός και αργότερα αναλαμβάνει χρέη προέδρου το 2000, ο «γκρίζος άνθρωπος», για τον οποίο η πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Ρωσίας δεν έχει ιδέα ποιος είναι, μεθοδεύει μια στρατηγική ολοκληρωτικής κατίσχυσης. Ο βίαιος και φίλερις έφηβος του Λένινγκραντ, που ονειρευόταν να γίνει στέλεχος της KGB όταν τα άλλα παιδιά ήθελαν να γίνουν κοσμοναύτες, φθάνει στη Μόσχα και χτίζοντας για τον εαυτό του τον μύθο του νταή από τα γεννοφάσκια του περνά στους αντιπάλους του το μήνυμα «Μην τα βάζετε μαζί μου».
Η Γκέσεν κατηγορεί ανοιχτά τον Πούτιν για φίμωμα του αντιπολιτευτικού Τύπου, για εκδιώξεις και δολοφονίες αντιφρονούντων, για ξήλωμα της δημοκρατίας και για πολλά πρόσφατα εγκλήματα: βύθιση του «Κουρσκ», θάνατος 129 Ρώσων στην πολιορκία από τρομοκράτες του θεάτρου «Ντουμπρόβκα» της Μόσχας, δολοφονία της Πολιτκόφσκαγια, τρομοκρατικές επιθέσεις δήθεν τσετσένων τρομοκρατών στη Μόσχα το 1999. Μετά την καταδίκη του Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, του επικεφαλής του πετρελαϊκού κολοσσού της Yukos, ο Πούτιν, «έχοντας αρπάξει τα περιουσιακά στοιχεία της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας της χώρας, είχε καταλάβει τη θέση του αρχινονού μιας μαφιόζικης φατρίας που κυβερνούσε τη χώρα». Εκατομμυριούχος, άπληστος και πανίσχυρος, ο δήθεν προοδευτικός ηγέτης, που ξελόγιασε τον κουρασμένο ρωσικό λαό και τη Δύση, έχει μετατρέψει το ρωσικό καθεστώς «σε εξουσία ενός και μοναδικού ανθρώπου», παραδέχεται ο Μπορίς Μπερεζόφσκι, ο άνθρωπος που πρότεινε αφελώς τον Πούτιν για την προεδρία. Μια πορεία θαυμαστή και μαζί ανησυχητικά τρομακτική.

Χλιδή, ροκ και ουσίες
Δόξα, κόντρες, σεξ και αμαρτωλές ιστορίες από το «κακό παιδί» των Ρόλινγκ Στόουνς

ΚΙΘ ΡΙΤΣΑΡΝΤΣ, ΤΖΕΪΜΣ ΦΟΞ
Life (Ζωή)
Μετάφραση Γιάννης Νένες,
Εκδόσεις Το Ροδακιό, 2012,
σελ. 721, τιμή 23,43 ευρώ

Αν ο Μικ Τζάγκερ είναι η φωνή και η εικόνα των Rolling Stones, ο Κιθ Ρίτσαρντς είναι η μουσική και η ψυχή τους. Eνας συναρπαστικός κιθαρίστας, ένα θρυλικό συγκρότημα, μια αξεπέραστη εποχή. Η αυτοβιογραφία του Κιθ πρωτοκυκλοφόρησε στα αγγλικά το 2010 και έγινε – εντελώς αναμενόμενο – μπεστ σέλερ. Γιατί ποιος δεν θέλει να ακούσει το «πολύ κακό παιδί» της ροκ να αφηγείται μια ζωή δόξας, χλιδής και παραβατικότητας, ιστορίες για το ροκ και τις ουσίες, για τα σούπερ μόντελ και το σεξ, για τις επεισοδιακές συναυλίες στην Αμερική, για τη σχέση και την κόντρα με τον Μικ, για τη σόλο καριέρα, για τις τουρνέ-υπερπαραγωγές με τους Stones την τελευταία εικοσαετία. Η αφήγησή του αρχίζει in medias res με μια σύλληψη στο Αρκανσο το 1975. Ο αμετανόητος ρόκερ θυμάται τα παιδικά του χρόνια στο Κεντ, τους δίσκους του Τσακ Μπέρι και του Μάντι Γουότερς που έλιωσαν από το παίξιμο και περιγράφει την πορεία από τις πρώτες νότες στην κιθάρα στα κιθαριστικά ριφ του «Jumping Jack Flash» και του «Street Fighting Man». Ανάμεσα στις νότες και σε διακοπές στα εξωτικά Φίτζι ή στη Νότια Γαλλία βρίσκονται τα ναρκωτικά, οι φίλοι, ο έρωτας με τη γυναίκα του Πάτι Χάνσεν, τα παιδιά, ο ιδιωτικός Κιθ πίσω από τη δημόσια περσόνα. Μολονότι ο αμερικανός δημοσιογράφος Τζέιμς Φοξ έβαλε το χεράκι του ώστε οι πιθανότατα άτακτες και συγκεχυμένες αναμνήσεις του Κιθ να μπουν σε σειρά, ο λόγος «μυρίζει» Ρίτσαρντς: άμεσος, αναιδής, απολαυστικός, ροκ.

«Αυτή είναι η ζωή μου» γράφει στον επίλογο της αυτοβιογραφίας του. «Είτε την πιστεύετε είτε όχι, για μένα ήταν αξέχαστη κάθε στιγμή». Φωτογραφικό υλικό από διάφορες εποχές συνοδεύει την αφήγηση – απίθανη είναι η ασπρόμαυρη φωτογραφία του δίχρονου Κιθ που περπατάει δίπλα στη μητέρα του δεμένου με λουρί σαν σκυλάκι.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΠΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΙ


ΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΟΥΛΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΙΟΛΑΣ

Αλέξανδρου Ιόλα:
Η ζωή μου
Εκδόσεις Οδός Πανός, 2012,
σελ. 383, τιμή 18 ευρώ

Κοσμοπολίτης και κοσμικός, καλλιτέχνης και συλλέκτης, ο Αλεξανδρινός Αλέξανδρος Ιόλας υπήρξε προσωπικότητα προκλητική, αμφιλεγόμενη και παρεξηγημένη. Στο Παρίσι γνώρισε από κοντά την εικαστική πρωτοπορία. Στην γκαλερί του στη Νέα Υόρκη φιλοξένησε τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής του. Στην «αυριανική» Ελλάδα όμως κατηγορήθηκε για παιδεραστία, αρχαιοκαπηλία και χρήση ναρκωτικών, λοιδορήθηκε, εκδιώχθηκε και παρέμεινε ένας ομοφυλόφιλος παρίας του οποίου τη σπάνια συλλογή δεν καταδέχτηκε το ελληνικό κράτος.


ΕΜΙΡ ΚΟΥΣΤΟΥΡΙΤΣΑ

Κι εγώ πού είμαι σ’ αυτή την ιστορία;
Μετάφραση Μαριάννα Κουτάλου,
Εκδόσεις Πατάκη, 2012,
σελ. 412, τιμή 19 ευρώ

Είναι το αγαπημένο παιδί των Καννών. Στις ταινίες του κλείνει την ψυχή και την Ιστορία των Βαλκανίων. Ηθοποιός, κινηματογραφιστής και μουσικός, ο σέρβος σκηνοθέτης αφηγείται τώρα τη ζωή του σαν μυθιστόρημα. Τρυφερός και δηκτικός, ο Κουστουρίτσα μιλάει για τα παιδικά χρόνια, τη σχέση με τον πατέρα, την τέχνη και την κριτική, τον έρωτα, το Βελιγράδι και τον πόλεμο, τη ζωή στην Αμερική, την επιστροφή, την αναζήτηση της ταυτότητας – και δεν χαρίζεται σε κανέναν, ούτε στον Αγγελόπουλο.


DANIEL BARENBOIM

Μια ζωή στη Μουσική
Μετάφραση Θέμελης Γλυνάτσης,
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2012,
σελ. 285, τιμή 23,43 ευρώ

Διάσημος πιανίστας και μαέστρος, μουσικός διευθυντής στην Οπερα του Σικάγου και αργότερα στη Σκάλα του Μιλάνου, ο εβραϊκής καταγωγής Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ αφηγείται γλαφυρά στην αυτοβιογραφία του τα παιδικά χρόνια στην Αργεντινή, τα πρώτα μαθήματα πιάνου με τον πατέρα του, τη μετεγκατάσταση στο Ισραήλ, τη διεθνή καριέρα και τη συνεργασία με κορυφαίους μουσικούς, μεταξύ των οποίων και ο Δημήτρης Μητρόπουλος. Το βιωματικό υλικό διανθίζεται από σκέψεις για τη μουσική και τις απόψεις του για αραβοϊσραηλινή ειρήνη.


LUCA CAIOLI

Messi. Η βιογραφία ενός μύθου
Μετάφραση Αργυρώ Ζαχαρίου,
Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2012,
σελ. 302, τιμή 13,99 ευρώ

Είναι μόλις 25 χρόνων και τον συγκρίνουν ήδη με αθάνατους μύθους του ποδοσφαίρου. Είναι ο Λιονέλ Μέσι ο διάδοχος του Μαραντόνα που αναζητούσε επί δεκαετίες η Αργεντινή; Παρακολουθώντας την πορεία του από τις φτωχογειτονιές του Ροζάριο στην Αργεντινή μέχρι τις ακαδημίες της Μπαρτσελόνα και την ανάδειξή σε αρχηγό της Εθνικής της Αργεντινής, ο ιταλός δημοσιογράφος Λούκα Καϊόλι δίνει και το πορτρέτο μιας χώρας της οποίας το ποδόσφαιρο αποτελεί βασικό στοιχείο ταυτότητας.


ΝΤΑΝΙΕΛ ΖΟΥΑΝΝΑ

Ασπασία η Μιλήσια.
Η ηγερία του Περικλή
Mετάφραση Ανίτα Γρηγοριάδου,
Eκδόσεις Ενάλιος, 2012,
σελ. 579, τιμή 19 ευρώ

Οι φιλόσοφοι της Αθήνας την εκτιμούσαν. Ο Περικλής δεν έπαιρνε καμία πολιτική απόφαση χωρίς να τη συμβουλευτεί. Σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία και σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν είχαν δημόσιο λόγο και κοινωνικό κύρος η Ασπασία ξεχώρισε. Εμεινε στην Ιστορία ως η καλλιεργημένη εταίρα που γοήτευσε τον Περικλή. Στην Αναγέννηση έγινε σύμβολο ανεξαρτησίας, γνώσης, ισχύος και γυναικείος χαρακτήρας προς μίμηση, εμπνέοντας δεκάδες λογοτεχνικά έργα. Η γαλλίδα καθηγήτρια κλασικών σπουδών Ντανιέλ Ζουαννά, βασισμένη σε όλες τις διαθέσιμες πηγές, συνθέτει τη βιογραφία μιας προσωπικότητας που εντάσσεται στη μικρή ομήγυρη των ξεχωριστών γυναικών της αρχαιότητας, όπως η Κλεοπάτρα και η Υπατία.


MARIO LEIS

Ο Νίτσε και οι γυναίκες της ζωής του
Εκδόσεις Μελάνι, 2012,
Μετάφραση Ηλίας Κρίππας,
σελ. 190, τιμή 12 ευρώ

Παράλογες ερωτικές εξιδανικεύσεις και αισθησιακές ανάγκες έπρεπε να ισορροπήσουν με βαθιά χαραγμένους στη συνείδησή του αστικούς κώδικες συμπεριφοράς. Ο ιταλός βιογράφος Μάριο Λέις διαβάζοντας την πυκνή αλληλογραφία του Φρειδερίκου Νίτσε με φιλικά και συγγενικά του πρόσωπα παρουσιάζει τον μεγάλο στοχαστή γυμνό από τον οπλισμό του, τον δείχνει στην καθημερινότητά του, να διστάζει στις σχέσεις του με τις γυναίκες, να τρομάζει, να ερωτεύεται και να μισεί παράφορα. Ο αναγνώστης γίνεται μάρτυρας της υποβόσκουσας σύγκρουσης ανάμεσα στο αέναο φιλοσοφικό σύμπαν του Ζαρατούστρα και την κλειστοφοβική, αυστηρή λουθηρανική ανατροφή του και αναρωτιέται: Πού θα οδηγήσει τον άνθρωπο Νίτσε η σύγκρουση αυτή;

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ