Συνεπής στην υπόσχεση της περασμένης Κυριακής, συμπληρώνω όσα σημείωσα για τα ομηρικά άθλα και έπαθλα, ενόψει, όπως έγραφα, ομόθεμου διεθνούς συνεδρίου, που προγραμματίζεται να γίνει στην Ιθάκη το ερχόμενο φθινόπωρο με πρωτοβουλία του Κέντρου Οδυσσειακών Σπουδών και οικονομική στήριξη του προηγούμενου Υπουργείου Παιδείας. Υπολογίζεται τώρα και η σύμφωνη γνώμη της νέας Υπουργού για τον συνεδριακό αυτόν σχεδιασμό, που οφείλει ταχύτατα να περάσει από τα χαρτιά στην πράξη, πλαισιώνοντας με τον αρμοδιότερο τρόπο τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ελεγα λοιπόν πως άθλα και έπαθλα προκύπτουν τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, τα οποία μάλιστα, συγκρινόμενα μεταξύ τους, αποδεικνύονται συμπληρωματικά τόσο ως προς τις ομοιότητες όσο και προπαντός ως προς τις διαφορές τους. Πολεμικά και πένθιμα είναι τα συμφραζόμενα των ιλιαδικών άθλων, μεταπολεμικά και ευφρόσυνα τα συμφραζόμενα των οδυσσειακών άθλων. Φιλέταιρα τα πρώτα (προς τιμήν του νεκρού Πατρόκλου), φιλόξενα τα δεύτερα (προς χάριν του ξένου Οδυσσέα). Θα επιμείνω σήμερα στη φιλόξενη άθληση της Οδύσσειας, η οποία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της όγδοης ραψωδίας της. Ξημερώνει η δεύτερη μέρα παραμονής του Οδυσσέα στο νησί των Φαιάκων. H πρώτη μέρα έφερε τον εξουθενωμένο ήρωα, με θαρραλέο προπομπό τη Ναυσικά, από την παραποτάμια όχθη στο βασιλικό παλάτι του Αλκινόου και της Αρήτης. H υποδοχή του υπήρξε ανεπιφύλακτη αλλά καθόλου πιεστική. Ομολόγησε ο ίδιος όσα έκρινε απαραίτητα και συμφέροντα: την καθήλωσή του χρόνια ολόκληρα στο νησί της Καλυψώς· την όψιμη απελευθέρωσή του από την ερωτική πολιορκία της· την αναχώρησή του με μια αυτοσχέδια σχεδία, που την τσάκισε αμείλικτος ο Ποσειδώνας σηκώνοντας κύμα θεόρατο, αφήνοντας τον ίδιο στο έλεος ακατανίκητης τρικυμίας· την απροσδόκητη σωτηρία του και τον βαθύ του ύπνο στην όχθη του ποταμού· τη διέγερσή του από τις χαρούμενες φωνές των κοριτσιών και της Ναυσικάς, που του προσέφερε συμπάθεια, ψωμί, κρασί, ρούχο για να σκεπάσει το γυμνό κορμί του και καθοδήγηση προς το βασιλικό παλάτι.
Κι ενώ εκείνος εδώ δεν μαρτυρεί ακόμη το όνομα, τη φύτρα και τον τόπο του, γυρεύει ωστόσο να του εξασφαλιστεί ο γυρισμός του στην πατρίδα. Ικεσία στην οποία ανταποκρίνεται αμέσως ο Αλκίνοος, προαναγγέλλοντας την προαγωγή του νόστου του. Οπότε ο ξένος, βασανισμένος ο Οδυσσέας και θείος, πέφτει να κοιμηθεί σε κλίνη τρυπητή, σε μέρος σκεπαστό, που αντιλαλεί τη μέρα.
Οταν χαράζει η άλλη μέρα, Αλκίνοος και ξένος πετάγονται συνάμα από το στρώμα τους και οδεύουν προς την αγορά. Ο βασιλιάς έχει στον νου του να συστήσει τον ξένο στο κοινό της πόλης, να δείξει αξιοθέατα, ανάμεσά τους τον χώρο και τον τρόπο που αθλούνται τα παλικάρια των Φαιάκων, γυμνάζοντας το σώμα τους κι ευφραίνοντας τον νου τους. Βαδίζοντας οι δυο τους, φτάνουν στην αγορά (χτισμένη εκεί προς το λιμάνι, όπου ήσαν αραγμένα τα ασυναγώνιστα καράβια τους) και κάθονται στα πέτρινά της σκαλοπάτια. Στο μεταξύ αναλαμβάνει ρόλο ντελάλη η Αθηνά, την όψη παίρνοντας του κήρυκα – Ποντόνοος το όνομά του. Κι αρχίζει τότε η θεά, χτυπώντας πόρτα πόρτα, να καλεί τους Φαίακες έναν προς ένα, έτσι μιλώντας: Ελάτε, σύμβουλοι των Φαιάκων κι αρχηγοί, στην αγορά, / να δείτε και να μάθετε για κάποιον ξένο, / που μόλις έφτασε στο αρχοντικό του βασιλιά Αλκινόου, / παραδαρμένος στα πελάγη, κι όμως στην όψη σαν θεός. M’ αυτά τα λόγια ερέθιζε η Αθηνά την όρεξη του καθενός, όλους τους συγκινούσε. Κι ευθύς της αγοράς τα σκαλοπάτια γέμισαν από πλήθος / που συνέρρεε. Εκθαμβοι όλοι βλέπουν τον ωραίο ξένο, που πρόλαβε η θεά τον εξωραϊσμό του: τον έκανε να φαίνεται ψηλότερος και πιο μεστός.
Αυτό θα πει φιλοξενία: πρώτα μες στο παλάτι, έξω μετά στην αγορά, ενόψει άθλων. Φίλαθλος θεατής κι ο Οδυσσέας, θα εξελιχτεί σε συναθλητή, όταν κάποιος, πανέμορφος στην όψη αλλά λειψός στον νου, θα τον προκαλέσει. Αλλά γι’ αυτά και τα υπόλοιπα την άλλη Κυριακή. Στο μεταξύ χαλαρώνω κι εγώ με την παρατεινόμενη αφήγηση, μεταφράζοντας και παραφράζοντας τη μαγική Οδύσσεια στην πιο ειρηνική και ευτυχισμένη ώρα της. Φάρμακο στον παρανοϊκό φόνο και τρόμο του καιρού μας, τον κοντινό κι απόμακρο, που μολύνει κιόλας τους επικείμενους Ολυμπιακούς Αγώνες.
