Κάνουν και οι… ψυχές στριπτίζ

Πώς ο Ανδρέας κατέστρεψε τη ζωή της Αντωνίας, η Νατάσα της Κατερίνας, ο Σπύρος του Θανάση και (προσεχώς) ο Δημήτρης της Μαρίας. Αλλως ειπείν, «οι βλαβερές συνέπειες των ριάλιτι σόου». Γιατί, όταν σβήνουν τα φώτα, εκείνοι γυρίζουν σπίτι τους. Και τότε η ζωή τους είναι χειρότερη από ποτέ

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν σ’ ένα στούντιο η Αντωνία. «Μη φοβάσαι, Αντωνία», της έκανε ο Ανδρέας Μικρούτσικος. «Δίπλα σου θα είμαι εγώ. Ο,τι χρειαστείς, θα με πάρεις τηλέφωνο». Η Αντωνία να κλαίει. Ο Ανδρέας Μικρούτσικος να της κρατάει το χέρι. Η Αντωνία να κοιτάει την κάμερα. Οι τίτλοι να πέφτουν. Μουσικό θέμα «Επιτέλους μαζί…». Cut! Αυτό είναι η τηλεόραση.

Δέκα ημέρες αργότερα, η Αντωνία στο νοσοκομείο. Είναι έγκυος στο όγδοο παιδί της. Αιμορραγεί, χρειάζεται αίμα. Σχηματίζει στο τηλέφωνο το νούμερο του Αντένα. Κάποιος το σηκώνει. «Λυπάμαι, ο κ. Μικρούτσικος δεν είναι εδώ», της κάνει. «Θα πάρετε σε δύο ώρες;». Και αργότερα: «Μα, τώρα σε λίγο έχει εκπομπή. Πάρτε σε… πέντε ώρες!». Και ακόμη πιο αργά: «Α, έφυγε. Αλλά αν πάρετε αύριο το πρωί…». Αυτό είναι η ζωή.

«Η πρώτη και η μόνη φορά που τον είδα ήταν στο πλατό. Μετά χάθηκε. Οπως χάθηκαν και οι συνεργάτες του. Και ο άνδρας μου, μετά την εκπομπή. Και οι φίλοι. Οι συγγενείς έλεγαν: «Τι ήθελες εκεί;». Αγνωστοι άνθρωποι στο δρόμο με ρωτούσαν: «Εσύ δεν είσαι αυτή απ’ τον Μικρούτσικο;». Ντρεπόμουν. Μα πιο πολύ ντρεπόμουν που δεν με πίστευαν. Ελεγα «δεν με βοήθησαν…» και με κοιτούσαν σαν να έλεγα ψέματα. Δεν με πίστευε ο κόσμος. «Τα τρόφιμα για τα παιδιά μου κράτησαν ένα μήνα», τους έλεγα. «Το ρεύμα, το φως και το νερό μού τα ξανάκοψαν. Και απ’ τις δύο επιταγές που μου είπε ο διευθυντής της Τράπεζας Κύπρου πως μου στείλανε, μόνο τη μία μου έδωσε το κανάλι. Ογδόντα χιλιάδες δραχμές ­ δέκα χιλιάδες για κάθε παιδί μου. Πού να φθάσουν;». «Ναι, καλά…», μου απαντούσαν. Σαν να έλεγα ψέματα…».

Το πρότυπο παρουσιαστή

Ετσι κάπως η κυρία Αντωνία έπεσε θύμα του κ. Μικρούτσικου. Του ευαίσθητου και ψυχοπονιάρη παρουσιαστή, του σοφού συμβουλάτορα που σαν από μηχανής θεός ήρθε να απλοποιήσει τη ζωή της ­ για όσο τουλάχιστον κράτησε το γύρισμα. «Είναι το πιο κλασικό πρότυπο παρουσιαστή ριάλιτι σόου», παρατηρεί η κριτικός τηλεόρασης Πόπη Διαμαντάκου. «Αυτό που έχουν υιοθετήσει και η Νατάσα Ράγιου, και ο Δημήτρης Μάρκος, και η Σία Λιαροπούλου, και ο Κώστας Χαρδαβέλλας, και η Αγγελική Νικολούλη, και η Γιουλη Ηλιοπούλου. Η μόνη που διαφοροποιείται είναι η Αννίτα Πάνια. Εκείνη ακολουθεί την άλλη οδό: το άγριο, ρατσιστικό πρότυπο. Σε κάθε ευκαιρία ειρωνεύεται, ώστε να τονίζει πάντα πόσο πιο έξυπνη είναι από τους καλεσμένους της».

Και στον αντίποδα τα… νέα φρούτα: οι λεγόμενοι «αντιριαλιτζήδες». Γιάννης Βούρος («Ζήτημα Αγάπης») και Ελένη Κούρκουλα (με το περυσινό «Συγγνώμη»). Δεν παύει αυτό που κάνουν να είναι ριάλιτι σόου ­ έστω και συγκαλυμμένο». Η κυρία Διαμαντάκου είναι κατηγορηματική. Κατ’ ουσίαν ό,τι κάνει και ο Μικρούτσικος αλλά με διαφορετικό στυλ». Ολοι τους ρίχνουν το δόλωμα που οι Γάλλοι αρέσκονται να αποκαλούν «τηλεόραση της οικειότητας». Αυτό που μαζί με τόσους άλλους κατάπιε και η κυρία Αντωνία. Οπως και τις υποσχέσεις του «Επιτέλους μαζί». Γιατί από υποσχέσεις άλλο τίποτε. Και γιατί όχι άλλωστε; Στοιχίζουν τόσο λίγο και αποτιμώνται τόσο πολύ σε συγκίνηση (και μονάδες θεαματικότητας)… Οπως ακριβώς και τα ριάλιτι σόου: κόστος, ίσα ίσα, ο μισθός του παρουσιαστή και κέρδος… διαφήμιση με τη σέσουλα. Φθηνό θέαμα, υψηλή θεαματικότητα: η συνταγή που κάθε διευθυντής προγράμματος θα σκότωνε για να αποκτήσει. Και ας πέσει βαριά στο στομάχι κάποιων άλλων. Είδατε να γράφει στο «μπάτζετ» του καναλιού τι έπαθε ο Νο 352 καλεσμένος όταν έσβησαν τα φώτα;

«Κανείς δεν υποψιάζεται την έκταση που έχει αυτό το τσιτσίδωμα της ψυχής του μπροστά στον φακό», λέει η κυρία Διαμαντάκου. «Οι άνθρωποι αυτοί είναι κατά κανόνα αφελείς, εύπιστοι και αγνοί. Νομίζουν πως θα ωφεληθούν, πως θα έχουν την προσοχή του κόσμου αν βγουν στο κανάλι, και την επόμενη ημέρα θα τους χαιρετά και ο… μπακάλης της γειτονιάς τους». Και ύστερα έρχεται η πραγματικότητα.

«Κλείστηκα μέσα στο σπίτι μου. Ηξερα πως αν έβγαινα θα ξανάρχιζε αυτό το πράγμα, που όλοι σε ξέρουν, και όλοι έχουν πια λόγο για τη ζωή σου, το «πώς βγήκες και τα είπες αυτά τα πράγματα; Δεν ντράπηκες;». Κι έτσι, έμενα μέσα. Δεν έτρωγα, δεν κοιμόμουνα… στο τέλος αρρώστησα. Καλά που βρέθηκε εκείνη η γειτόνισσα να με συντρέξει. Αλλιώς, δεν ξέρω αν θα μιλούσαμε τώρα…». Η κυρία Κατερίνα Α. αυτοπροσδιορίζεται ως «θύμα της Νατάσας Ράγιου». Και ας μην την είδε ποτέ. Αυτή μόνο μια συνεργάτιδά της, την Ελένη Χρονά, γνώρισε. Μια αρχικώς ευγενέστατη κοπέλα που ήρθε στο σπίτι της και άκουσε τον πόνο της: πως ο άνδρας της της πήρε τα χρήματα από τη δουλειά στα χωράφια, πως τα παιδιά του και αυτός την έβριζαν και την απειλούσαν, πως τώρα της έκανε μήνυση και της ζητάει διαζύγιο… Τα άκουσε όλα, και αυτή και η κάμερα δίπλα της. «Μην τα παίξετε αυτά», έλεγε η κυρία Κατερίνα. «Μείνετε ήσυχη…», έλεγε η κυρία Χρονά. Και έμεινε ήσυχη η κυρία Κατερίνα. Ως τον Οκτώβριο, που βγήκαν όλα στο γυαλί.

Είπε πως θα της βρει δικηγόρο η κυρία Χρονά, και φεύγοντας πήρε μαζί τις κλήσεις του δικαστηρίου. «Την πήρα τηλέφωνο να μου τις επιστρέψει. Μία, δύο, τρεις φορές… Στο τέλος μου μίλησε». Δεν ήταν πλέον ευγενέστατη. «Με έβρισε στο τηλέφωνο. Με απειλούσε και έβριζε. Τώρα φοβάμαι. Οχι μόνο τον άνδρα μου και τα παιδιά του που με απειλούν. Φοβάμαι και την κυρία Χρονά…». Το επώνυμό της δεν θέλει να αναφερθεί στο κείμενο. «Για να μη μου κάνουν κακό»…

Κάμερες «εν θερμώ»

Το επώνυμο του κ. Θανάση Π. δεν αναφέρεται για άλλο λόγο. «Αρκετά διέσυραν εμένα και την κόρη μου. Οχι άλλο». Οι πρώτες λέξεις του. Δεν θέλει φωτογραφίες, δυσκολεύεται να με εμπιστευθεί. «Οι κάμερες», λέει «κατέστρεψαν τη ζωή μας». Η κόρη του ήταν ψυχικά άρρωστη, στο Δαφνί. Δεν είχε αίσθηση του τι της συμβαίνει, δεν μπορούσε καν να καταλάβει τι θα πει «τηλεόραση». Σε αυτήν την κατάσταση τη βρήκαν οι κάμερες του κ. Σπύρου Καρατζαφέρη, από το «Εν θερμώ» του Σκάι. Την έβγαλαν στο γυαλί, είπαν το όνομά της, δεν σκέπασαν καν το πρόσωπό της. «Δεν θα το μάθαινα ποτέ. Αλλά όταν πήγα να την επισκεφθώ, μου το είπαν οι γιατροί. Είπαν ότι προσπάθησαν να τους σταματήσουν. Στάθηκε αδύνατον».

Ο κ. Θανάσης έκανε μήνυση στον Σπύρο Καρατζαφέρη. Μετά από τρεις αναβολές, τελικώς η υπόθεση εκδικάστηκε στις 3 Σεπτεμβρίου. «Τον αθώωσαν. Εβαλα τις φωνές στο δικαστήριο. Και τι κατάφερα; Είχε αθωωθεί». Τώρα δεν τον πειράζει τόσο που τον παίρνουν οι φίλοι και οι γνωστοί τηλέφωνο και ρωτούν αν είναι το δικό του παιδί, ούτε που είδαν την εκπομπή οι άλλες δύο κόρες του, από τον πρώτο του γάμο. Αλλο είναι το θέμα. «Αν επαναλάβουν την εκπομπή; Αν τύχει ποτέ και το παιδί μου δει τον εαυτό του; Τότε μου λέτε τι θα συμβεί μέσα στο ταραγμένο του μυαλό;».

Ο κ. Θανάσης έκανε και αίτηση στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Εστειλε την κασέτα της εκπομπής μαζί ­ ουδεμία απάντηση έλαβε. Επανήλθε, με δεύτερη αίτηση. Και πάλι, από πλευράς ΕΣΡ, σιγή ιχθύος. Εκείνος επέμεινε. Κατήγγειλε την κατάσταση στο υπουργείο Τύπου, και μαζί έστειλε τρίτη αίτηση στο ΕΣΡ. Τότε πια, έλαβε απάντηση. Ποια ήταν; «Προσπαθήσαμε να βρούμε τον σχετικό φάκελο, εν μέρει ανεπιτυχώς», του έγραψαν. «Εχετε μήπως την κασέτα της επιλήψιμης εκπομπής;». Τι να τους πει; Οτι την έχουν εκείνοι;

Ο γείτονας στο «γυαλί»

Φυσικά ο κ. Θανάσης δεν είναι ο μόνος που κατέφυγε στο ΕΣΡ. Και πολλοί άλλοι το έχουν πράξει ­ με τα ίδια πάντα αποτελέσματα. Οπως η κυρία Μαρία Ανθομελίδου – Ξουραφά. Τυχαία ένα απόγευμα άνοιξε την τηλεόρασή της στον Αντένα και… έμεινε εμβρόντητη. Ενας γείτονάς της, στον οποίο είχε κάνει μήνυση, καθόταν καταμεσής στο στούντιο και με το σιγόντο της κυρίας Ράγιου της έσερνε τα εξ αμάξης! «Μας διέσυραν και προσέβαλαν τον ιδιωτικό μας βίο και την προσωπική μας αξιοπρέπεια εντελώς ερήμην μας, χωρίς κανείς από τον Αντένα και τους συντελεστές της εκπομπής αυτής να μας ενημερώσει, να μας τηλεφωνήσει, χωρίς να έχει κάποια επαφή μαζί μας, χωρίς να ζητήσουν τη συγκατάθεσή μας…», έγραψε εκείνη στο ΕΣΡ. Η κυρία Ανθομελίδου – Ξουραφά προσπάθησε και με άλλο τρόπο να βρει το δίκιο της. Πήγε η ίδια στο στούντιο, τρύπωσε στα καμαρίνια και ζήτησε την κυρία Ράγιου. Μόνο που «εκείνη, βιαστική καθώς ήταν και την απασχολούσε το μαλλάκι και το πουκαμισάκι της, δεν καταδέχθηκε ούτε για ένα λεπτό να ρωτήσει ποια είμαι και γιατί τη ζητώ»! Και η υπόθεση έμεινε εκεί.

Και αν η ιστορία της σας φαίνεται εξωφρενική, περιμένετε να διαβάσετε και αυτήν του κ. Χρήστου Γκλότσου. Οπως περιγράφει στην καταγγελία του στο ΕΣΡ, μέσα στην απελπισία του δέχθηκε να μιλήσει σε δύο συνεργάτες του κ. Μικρούτσικου για το πρόβλημα του παιδιού του. Η συμφωνία ήταν το βίντεο να βγει χωρίς ονόματα και με τα πρόσωπα καλυμμένα. Ως συνήθως, η συμφωνία παραβιάστηκε. Φαντασθείτε τώρα την έκπληξη του κ. Γκλότσου όταν είδε στα τρέιλερ του Αντένα το πρόσωπό του και το όνομά του… «Τα διαφημιστικά προκάλεσαν την αγανάκτηση των εμπλεκομένων, ακόμη και την απειλή ότι θα αυτοκτονήσουν», έγραψε στο ΕΣΡ, ζητώντας να μην προβληθεί η εκπομπή. Μόνο που, όπως φαίνεται, η περίπτωσή του εκτιμήθηκε από τους ειδήμονες του καναλιού ως «υψηλής θεαματικότητας» ­ και βεβαίως δεν θα διακινδύνευαν να χάσουν το… κελεπούρι. Ετσι λοιπόν, όταν ο κ. Γκλότσος πήγε στο κανάλι, οι συνεργάτες του κ. Μικρούτσικου, Κ. Μαράτος και Κ. Λαβίδας, τον υποχρέωσαν να υπογράψει παρά τη θέλησή του δήλωση, με την οποία να ανακαλεί την αίτησή του στο ΕΣΡ (!). Οσο δε για τη συνέχεια; «Μαζί με άλλους δύο συνεργάτες τους με απείλησαν και με πέταξαν έξω από το γραφείο τους», καταγγέλλει. Μέχρι στιγμής μέτρα το ΕΣΡ δεν έχει λάβει…

Αλλά, και αν ελάμβανε, τι θα συνέβαινε; Θα εξαλείφονταν τα ριάλιτι σόου από το τηλεοπτικό μας γίγνεσθαι; «Οχι», απαντά ξεκάθαρα η κυρία Διαμαντάκου. «Το μόνο που μπορεί να κάνει το ΕΣΡ είναι να επιβάλει κάποιους κανόνες ηθικής που θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητοι. Από εκεί και πέρα, τα ριάλιτι σόου θα εξαφανισθούν μόνο όταν η πραγματική ζωή τα ξεπεράσει. Είναι σημείο των καιρών. Θα τα ξεπεράσουμε όταν ­ και αν ­ το τηλεοπτικό κοινό αναπτύξει αντιστάσεις. Οπως συνέβη και στην αμερικανική τηλεόραση, από όπου άλλωστε αντιγράψαμε αυτού του είδους τις εκπομπές».

Στην Αμερική, περί το 1994 – 1995, οι παρουσιαστές των ριάλιτι σόου οργίαζαν. Η ασυδοσία είχε φθάσει σε αφάνταστο σημείο: αυτοκτονίες θιγομένων, ξυλοδαρμοί στα στούντιο, φόνοι στα πλατό… και κάποια στιγμή οι θεατές αντέδρασαν. Οι ενώσεις καταναλωτών μποϊκοτάρισαν τα προϊόντα των εταιρειών που διαφημίζονταν στα σόου και ξεκίνησε η αλυσιδωτή αντίδραση: οι διαφημιστές σταμάτησαν να τους δίνουν διαφημίσεις, το αμερικανικό ΕΣΡ πήρε ειδικά μέτρα και σιγά σιγά οι δέκτες καθάρισαν! Τώρα πλέον στην αμερικανική τηλεόραση οι τόνοι των ριάλιτι σόου έχουν πέσει. Και αυτού του είδους οι εκπομπές παίζονται μόνο μετά τη 1.00 – 2.00 η ώρα τα ξημερώματα.

Το θέμα βεβαίως είναι αν επιτέλους οδεύει η ελληνική τηλεόραση προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς, η απάντηση των… αριθμών είναι αρνητική! Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας Media Services, εφέτος, για την εβδομάδα από 10 ως 17 Νοεμβρίου, η διαφημιστική δαπάνη στα ριάλιτι σόου ξεπέρασε τα 324 εκατομμύρια δραχμές. Πέρυσι την ίδια εβδομάδα το αντίστοιχο ποσόν ήταν περίπου 283 εκατομμύρια δραχμές ­ δηλαδή 40 εκατ. χαμηλότερο. Τότε το «Ρεπορτάζ στην ομίχλη» του Κ. Χαρδαβέλλα (12.11.1996) είχε διαφημίσεις αξίας 51.931.000 δραχμών. Τώρα (11.11.1997) έχει φθάσει τα 55.092.000 δραχμές. Τότε στις εκπομπές με τα 300 προγράμματα που προσείλκυσαν τις περισσότερες διαφημίσεις περιλαμβάνονταν 14 ριάλιτι σόου. Τώρα έφθασαν τα 15. Από αυτά τα προγράμματα στα πρώτα 50 πέρυσι φιγουράριζαν μόλις 3 ριάλιτι σόου. Τώρα πλέον είναι 7. Και αν στον χρόνο που πέρασε το «Επιτέλους μαζί» του κ. Μικρούτσικου έχει πέσει από την 62η θέση στην 81η, το κενό έρχεται να καλύψει η «Ζούγκλα» του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου, που ανεβαίνει δυναμικά: έφθασε από τη 205η θέση στην 53η!

Τα σόου καλά κρατούν

Και ιδού το παράδοξο της υπόθεσης: ο μόνος που φαίνεται να αισιοδοξεί είναι ο κ. Σταμάτης Μαλέλης, διευθυντής προγράμματος του Σκάι. Οχι, μην προτρέχετε! Δεν αισιοδοξεί γιατί βλέπει τις τσέπες του σταθμού να γεμίζουν. Τουναντίον! Αισιοδοξεί διότι, όπως λέει, «νομίζω ότι πια τελειώνει η εποχή των ριάλιτι σόου. Εγώ δεν μπορώ πια να τα βλέπω. Ιδιαίτερα αυτό του Σταρ, το θεωρώ απαράδεκτο». Αυτονόητη ερώτηση: «Μα, κι εσείς στον Σκάι τα ίδια δεν κάνατε». «Ναι… Αλλά όταν το κάναμε τα ριάλιτι σόου ήταν κάτι καινούργιο στην Ελλάδα, και όταν κάτι είναι καινούργιο γίνονται και λάθη». «Μόνο που αυτός που θίγεται από τα λάθη σας δεν είναι ούτε ο σταθμός ούτε ο παρουσιαστής, ούτε εσείς. Είναι ο καλεσμένος. Και αυτόν ποιος τον αποζημιώνει;». Παύση… «Θα έπρεπε κάποιος… Αλλά ποιος; Τι να σας πω;».

Πολλά είπε ο κ. Μαλέλης. Ακόμη και ότι «εμείς στον Σκάι, μέσα σε 1-2 μήνες θα σταματήσουμε να παίζουμε ριάλιτι σόου. Και σκοπεύουμε σε όσα μείνουν να αλλάξουν στιλ: να παρουσιάζουν ήρωες της ζωής, παραδείγματα προς μίμησιν». Και ότι «πριν από δύο χρόνια, αν είχα μια κραυγαλέα περίπτωση που θα μου έφερνε ρεκόρ θεαματικότητας, ούτε που θα το συζητούσα, ενώ τώρα δεν θα την παίξω». Και πως είχε στα χέρια του μια κασέτα κάποιας 13χρονης με ειδικές ανάγκες που βιάστηκε από τρεις άνδρες στην Πάτρα και άφησε να τη βγάλει άλλο κανάλι για λόγους δεοντολογίας. Και βέβαια πως «θα το έχετε δει κι εσείς. Οι «Αληθινές ιστορίες» του Δημήτρη Μάρκου τώρα πιάνουν πιο ευχάριστα θέματα, πιο ανάλαφρα».

Κάθησα λοιπόν το βράδυ της Τετάρτης να δω στον Σκάι τις ανάλαφρες «Αληθινές ιστορίες». Και είδα την κυρία Μαρία να κλαίει «ανάλαφρα» που ο γιος της και η νύφη της εγκατέλειψαν τα παιδιά τους σε αυτήν και να ουρλιάζει «ευχάριστα» στο βίντεο προς τη νύφη της «Τα παιδιά! Τα παιδιά!», και να ωρύεται μέσα στο στούντιο: «Ο κακούργος ο γιος μου!». Και μια ψυχολόγος της συμφοράς (από αυτές που μεταξύ τυρού και αχλαδίου κάνουν τηλεοπτικές διαγνώσεις, όπως λέει και η κυρία Διαμαντάκου) να την μαλώνει, γιατί «δεν έχετε χαμόγελο μέσα σας» και «πώς θα μεγαλώσετε έτσι παιδιά εσείς;» ­ που τι χαμόγελο να έχει η γυναίκα; Στα 60 της πέθανε ο άνδρας της και την παράτησε ο γιος της με δύο παιδιά και χωρίς δεκάρα στην τσέπη… Και όπως έπεφταν οι τίτλοι, κρατούσε ο κ. Μάρκος το χέρι της γιαγιάς Μαρίας που σπάραζε και της έκανε: «Ελάτε, μη στενοχωριέστε, θα καταλάβει κάτι απ’ τα λάθη του ο γιος και η νύφη σας. Ελάτε τώρα! Δίπλα σας θα είμαστε εμείς». Και κάτω – κάτω στην οθόνη παρήλαυναν οι «Λουκουμάδες Αιγαίον» μαζί με το «Body Shop» και τη «Max Factor». Και έζησε αυτή καλά και ο κ. Μάρκος, και ο κ. Μαλέλης, και ο Σκάι μακράν καλύτερα… Cut!

Μ‘ αυτό το «καστ» ο Ανδρέας Μικρούτσικος θα έτριβε τα χέρια του: Μια μάνα και μια κόρη έχουν τον ίδιο εραστή. Πηγαίνουν στο ριάλιτι σόου, όπου μετουσιώνουν τη διαφορά τους σε… βιβλιάρια τραπέζης. Η κόρη τα απαιτεί γιατί νιώθει πως η κατοχή τους λειτουργεί σαν συγκατάθεση για τον γάμο της, σαν να παίρνει εκδίκηση απ’ τη μάνα που έκανε σχέση με τον αγαπημένο της.

Εν ολίγοις οι ιδανικοί καλεσμένοι κάθε παρουσιαστή ­ με μια μικρή διαφορά: Η μάνα και η κόρη δεν υπάρχουν! Ή, μάλλον, υπάρχουν, αλλά μόνο κάθε βράδυ στο θέατρο «Μελίνα», όπου ο Παναγιώτης Μέντης ανεβάζει το τελευταίο του θεατρικό έργο. Ο τίτλος «Ριάλιτι Σόου». Οσο για το περιεχόμενο… ιδού!

­ Κύριε Μέντη, πώς γίνεται ένα θεατρικό έργο να περιλαμβάνει όλα τα τηλεοπτικά ριάλιτι σόου μαζί;

«Σας φαίνεται περίεργο, αλλά δεν είναι και τόσο δύσκολο! Οταν ξεκίνησα να το γράψω, άνοιξα την τηλεόραση και έβλεπα. Και ξέρετε τι διαπίστωσα; Οτι όλα τα ριάλιτι σόου μοιάζουν. Ολα λίγο πολύ είναι ίδια. Και οι παρουσιαστές τους, άνδρες και γυναίκες, ίδιοι είναι. Οπως μοιάζουν και τα «θύματά» τους…».

­ Δηλαδή, πώς μοιάζουν τα «θύματά» τους;

«Πώς να σας το πω; Είναι αυτό που λέω εγώ, οι «στυμμένες λεμονόκουπες». Ανθρωποι που το σύστημα τους έχει πια ρημάξει. Κοινωνικά ανήμποροι να αντιταχθούν, ψάχνουν ένα χέρι να πιαστούν. Εκεί έρχεται η τηλεόραση. Εκείνοι ξεγελιόνται, αρπάζονται πάνω της, βγαίνουν στα σόου. Και δέχονται το τελειωτικό χτύπημα…».

­ Οι ίδιοι είναι άμοιροι ευθυνών; Γιατί χωρίς αυτούς σόου δεν θα υπήρχαν.

«Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς. Νομίζω πως το να είναι εκεί είναι επιλογή τους. Μόνο που αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν συνείδηση του τι κάνουν. Και η μη συνείδηση τους οδηγεί να κάνουν συνειδητά αυτό το πράγμα».

­ Και όμως μπρος στην κάμερα υπάρχει ένας καλεσμένος, αλλά πίσω από τον δέκτη είναι χιλιάδες θεατές που ευχαριστούνται να τον βλέπουν. Εκείνοι γιατί δεν πάνε; Πού διαφέρουν;

«Είστε σίγουρη ότι διαφέρουν; Γιατί, για μένα, το τραγικό είναι που αυτά τα σόου επανδρώνονται συνεχώς με καινούργια πρόσωπα. Δεν ξέρω μήπως τελικά το κοινό, ο κάθε θεατής, απλώς προετοιμάζεται για να πάρει τη σειρά του!».

­ Οργουελική σύλληψη αυτή!

«Ναι, το ξέρω. Ακούγεται τρελό! Αλλά, από την άλλη, βλέπετε με πόση μανία θέλουν οι πάντες στην εποχή μας να εικονιστούν, να βγουν στο γυαλί. Δεν έχετε δει σε τραγικά συμβάντα τι κάνουν; Ποζάρουν και χαιρετούν πίσω απ’ τον απεσταλμένο του καναλιού. Γίνεται ένα έγκλημα, πεθαίνει ένας άνθρωπος και αυτοί περνούν και χαιρετούν, ξανά και ξανά, μόνο και μόνο γιατί μετά θα τους δουν στις ειδήσεις. Να τους δει η θεία τους ή η μάνα τους πως έχουν χαιρετήσει!».

­ Υπάρχει τρόπος να ειπωθούν αυτά τα πράγματα στο θέατρο;

«Υπάρχει. Αλλά προτού τα πεις πρέπει να ανοίξεις την ψυχή του θεατή…».

­ Με τι κλειδί ανοίγει η ψυχή;

«Με το γέλιο! Στο έργο, όταν έχουμε την αναπαράσταση του σόου, ο θεατής γελάει… κι εμείς του τη φυλάμε! Γιατί στο τέλος, όταν έχει μαλακώσει πια η ψυχή του απ’ το γέλιο, τότε είναι η ώρα να εισπράξει την αλήθεια. Τότε έρχεται η τρίτη πράξη ­ κι αυτή είναι τραγική».

­ Πώς μετουσιώνεται το γέλιο σε τραγωδία;

«Στο έργο, με τις συνέπειες! Οι άνθρωποι αυτοί γυρίζουν στο σπίτι τους, στη γειτονιά τους, στην πολυκατοικία τους και αναγκάζονται να ζήσουν με κατεβασμένα ρολά. Αναγκάζονται να ανακαλύψουν τι φταίει».

­ Και τελικά τι φταίει;

«Τι άλλο; Η ζωή τους! Φταίει που βρήκαν ένα σύστημα παγιωμένο και σ’ αυτό δεν αντέταξαν τίποτε. Δεν ύψωσαν καμία φωνή, δεν είπαν «Κάτσε! Αφού είμαστε άνθρωποι…», είτε κοινωνικά είτε πολιτικά είτε όπως αλλιώς. Να το πουν με κάθε τρόπο που μπορεί κανείς για να αμυνθεί ως πολίτης. Απλώς δεν είπαν τίποτε. Και αυτή είναι η τραγικότητα της πραγματικότητάς τους».

­ Μου φαίνεται πάντως ότι στην περίπτωση των ριάλιτι σόου η πραγματική τραγικότητα ξεπερνά αυτήν της φαντασίας.

«Ναι, το βλέπω κι εγώ κάθε μέρα. Ας πούμε προχθές άκουγα μια ιστορία σ’ ένα κανάλι… Ηταν ένα αγοράκι σ’ ένα δωμάτιο. Η μάνα του καθόταν στο διπλανό δωμάτιο και του φώναζε: «Γιατί λάμπει έτσι το δωμάτιό σου;». Λοιπόν, ξέρετε γιατί έλαμπε το δωμάτιο; Γιατί το αγοράκι δίπλα καιγόταν! Καταλαβαίνετε; Δίπλα το παιδί της είχε πάρει φωτιά και εκείνη ρωτούσε για το δωμάτιο! Πώς να το σκεφτεί αυτό ένας συγγραφέας; Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο άγρια».

­ Ναι, αλλά το θέμα είναι γιατί πρέπει να τα βλέπουμε αυτά τα πράγματα στην τηλεόραση; Γιατί να μας τα δείχνουν έτσι, απροκάλυπτα;

«Γιατί στις μέρες μας η τηλεόραση είναι η σύγχρονη ρωμαϊκή αρένα. Και φαίνεται ότι ο άνθρωπος έχει πάρα πολύ άγρια ένστικτα, δεν μπορεί αν δεν δει συνανθρώπους του να κατασπαράσσονται. Το νιώθω και ο ίδιος ώρες ώρες. Είναι περίεργο… Πατάς το κουμπί και βλέπεις. Τρομάζεις και γι’ αυτό κάθεσαι εκεί, και βλέπεις. Ισως και γιατί παράλληλα αναρωτιέσαι: «Μα, έτσι είναι ο τόπος μας;»».

­ Εσείς τι λέτε; Είναι έτσι;

«Τι να σας πω; Μερικές φορές πραγματικά ανησυχώ… Οχι δηλαδή ότι η δική μου η ανησυχία θα σώσει τίποτε. Δεν έχω καμιά τέτοια ψευδαίσθηση».

­ Και τότε γιατί γράψατε το θεατρικό; Αν δεν μπορείτε να σώσετε τίποτε…

«Γιατί… γιατί θα ήθελα πολύ ο θεατής που θα φύγει από την παράσταση να κρατήσει στο μυαλό του κάτι. Να τον κάνω κάτι να σκεφτεί. Να πει «καλά θα ήταν να σκεφτούμε πώς θα πάψει ο τόπος μας να είναι έτσι»».

­ Και αν το κάνει αυτό, τι θα έχετε πετύχει;

«Τίποτε! Ολα θα μείνουν όπως είναι και σήμερα. Σας το είπα ­ δεν τρέφω ψευδαισθήσεις! Το έχω μάθει καλά πια ότι όλα αυτά τα χαμηλής ποιότητας θεάματα συντηρούνται πανέξυπνα, και από τα κανάλια και από τον Τύπο. Κοιτάξτε γύρω σας και πείτε μου: Ποια περιοδικά πουλιούνται; Κάποτε είχαμε τον «Ταχυδρόμο», τα «Επίκαιρα», τις «Εικόνες». Ελεγες «θα τα πάρω και θα δω δυο πράγματα». Τώρα; Διάφορα δήθεν «λάιφσταϊλ» έντυπα και περιοδικά πορνό ­ με όλη τη σημασία της λέξης. Λοιπόν, τι να ελπίζω ότι θα κάνω εγώ μ’ ένα θεατρικό; Μόνο μια σκέψη να βάλω στο μυαλό των ανθρώπων φιλοδοξώ, μήπως και γίνει κάτι. Σ’ αυτό το «μήπως» ποντάρω»» Νέα επιτροπή του ΕΣΡ

Μπρος στο… ριάλιτι χάος της ελληνικής τηλεόρασης, επιτέλους το ΕΣΡ παίρνει τα μέτρα του. Από την Πέμπτη μια νέα επιτροπή υφίσταται και επισήμως, μετά την επικύρωση από την Ολομέλεια του ΕΣΡ. Πρόκειται για πενταμελές όργανο αρμόδιο για τα προγράμματα που θίγουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ­ κοινώς, τα ριάλιτι σόου. Τα πέντε μέλη της επιτροπής έχουν σχέδια άκρως φιλόδοξα, τα οποία ουδείς μπορεί ακόμη να γνωρίζει αν τελικώς θα κατορθώσουν να πραγματοποιήσουν.

Μέχρι στιγμής το ΕΣΡ έχει επιβάλει δύο μόνον ποινές σε «ασύδοτες» εκπομπές. Η πρώτη «καμπάνα» έπεσε επί της κεφαλής του κ. Μικρούτσικου για την περίπτωση του Κ. Χαρτοφύλακα που αυτοκτόνησε μετά την προβολή της εκπομπής «Επιτέλους μαζί» και ήταν μόλις 5.000.000 δραχμές. Η δεύτερη «κουδούνισε» στο «Κεντρί» της Νατάσας Ράγιου. Αυτή τη φορά το πρόστιμο ήταν 100.000.000 δρχ. στον ΑΝΤ1, καθώς η εκπομπή οδήγησε τον Στάθη Κ. στην αυτοκτονία κατηγορώντας τον ότι βίασε τη 13χρονη κόρη του Αγγελική. Τώρα η χήρα του ζητεί από τον Antenna αποζημίωση 458.000.000 δραχμών με αγωγή της στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Πέραν αυτών, ουδεμία άλλη παραβίαση δεν έχει διαπιστώσει ως σήμερα το ΕΣΡ. Ισως γι’ αυτό να συστάθηκε και η νέα επιτροπή. «Εμείς θέλουμε να εγκαινιάσουμε μια παιδευτική και κοινωνική πολιτική που, συνδυασμένη με τις ανάλογες κυρώσεις, θα ξεκαθαρίσει το τοπίο στα ριάλιτι σόου. Γιατί η υποχρέωση της πολιτείας είναι να προστατεύσει τον πολίτη, όχι να τον αφήσει εκτεθειμένο στη δημόσια διαπόμπευση», λέει η προϊσταμένη της κυρία Βάσω Ακτινοπούλου. Γι’ αυτόν τον σκοπό η επιτροπή πρόκειται να αναθέσει πιλοτική μελέτη σε πανεπιστημιακό φορέα σχετική με τη διερεύνηση των ψυχοκοινωνιολογικών επιπτώσεων στους συμμετέχοντες στα ριάλιτι σόου, να αναλύσει τα συμπεράσματά της σε ειδική ημερίδα κ.ά. Βεβαίως, η επιτροπή δεν θα υποκαταστήσει το ήδη υπάρχον κλιμάκιο του ΕΣΡ που εξετάζει τις καταγγελίες των παθόντων. Απλά θα επεκτείνει την έρευνα προς κάθε κατεύθυνση και αισιοδοξεί να βγάλει συγκεκριμένη οδηγία για τα όρια της δράσης των παρουσιαστών που σήμερα οργιάζουν. Ιδωμεν…