Τι είδε ο Δικαστής Τι

ΟΡόμπερτ βαν Γκούλικ ήταν σημαντικός μελετητής του πολιτισμού της Απω Ανατολής: ιστορίας, λογοτεχνίας και τέχνης. Γεννήθηκε το 1910 στο Ζούτφεν της Ολλανδίας και πέθανε στη Χάγη το 1967. Γιος αρχιάτρου του ολλανδικού στρατού, έζησε στην Ινδονησία, όπου διδάχθηκε την κινεζική γλώσσα. Το 1935 εντάχθηκε στο ολλανδικό διπλωματικό σώμα και υπηρέτησε σε χώρες της Ανατολικής Ασίας: Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία. Eγινε διάσημος σε όλον τον κόσμο ως συγγραφέας των αστυνομικών περιπετειών του Δικαστή Τι. Στο Τόκιο, όπου υπηρέτησε από το 1949, δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, τη μετάφραση ενός κινεζικού αστυνομικού μυθιστορήματος του 18ου αιώνα με τον Δικαστή Τι. Ο ήρωας βασιζόταν σε ένα υπαρκτό πρόσωπο που έζησε τον 7ο αιώνα, την περίοδο της Δυναστείας των Τανγκ.

Τότε ο Βαν Γκούλικ άρχισε να ενδιαφέρεται για την κινεζική αστυνομική λογοτεχνία και προέκυψε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα με τον Δικαστή Τι, τo Chinese Maze Murders, που εκδόθηκε το 1950. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα ιαπωνικά και η επιτυχία του ώθησε τον συγγραφέα να προχωρήσει στην κινεζική μετάφραση – στη Σιγκαπούρη – το 1953. Η αγγλική μετάφραση δημοσιεύτηκε το 1957. Τα επόμενα μυθιστορήματα με τον Δικαστή Τι γράφτηκαν και εκδόθηκαν στην αγγλική γλώσσα και ακολούθησαν η κινεζική και ιαπωνική μετάφραση.

Το μυθιστόρημα Φόνοι στον δρόμο του μεταξιού (πρωτότυπος τίτλος The Chinese Gold Murders) διαδραματίζεται το 663 μ.Χ. στο Πενγκ-λάι, πόλη-λιμάνι στην ακτή της επαρχίας Σαντούνγκ. Εκείνη την εποχή ο αυτοκράτορας Κάο-τσουνγκ της Δυναστείας των Τανγκ είχε εδραιώσει την κυριαρχία της Κίνας στο μεγαλύτερο μέρος της Κορέας, νικώντας τα κορεατικά και ιαπωνικά στρατεύματα. Ο Δικαστής Τι διορίζεται επίτροπος σε επαρχία της παλιάς Κίνας και ερευνά τη δολοφονία του προκατόχου του, του Επιτρόπου Γουάνγκ, ποιητή και φιλοσόφου. Δίπλα του έχει τρεις έμπιστους άνδρες, οι οποίοι τον βοηθούν στην άσκηση των καθηκόντων του.

Στην πορεία των ερευνών για το έγκλημα, ο Δικαστής Τι συναντά έναν ποιητή που συνθέτει τραγούδι για το φεγγάρι, μια νεαρή Κορεάτισσα σε οίκο ανοχής, έναν βουδιστή ηγούμενο, ενώ εξαφανίζεται ένας ανώτερος υπάλληλος των δικαστηρίων και η σύζυγος ενός πλούσιου πλοιοκτήτη. Επίσης, μαθαίνουμε πως ένας τίγρης σπέρνει τον τρόμο, ένας μοναχός δολοφονείται και ίσως γίνεται λαθρεμπόριο όπλων προς την Κορέα. Πώς συνδέονται όλα αυτά; Και τι περιέχει ένα άγαλμα φτιαγμένο από ξύλο κέδρου;

Στο Φόνοι στον δρόμο του μεταξιού, όπως και τα υπόλοιπα έργα του Ρόμπερτ βαν Γκούλικ, υπάρχουν στοιχεία του κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Αλλά και τα αυθεντικά κινεζικά αστυνομικά μυθιστορήματα έχουν παρόμοια στοιχεία. Ο συγγραφέας στο υστερόγραφό του μας πληροφορεί πως ένα από αυτά θυμίζει έργο του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ με ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς που γράφτηκε εκατό χρόνια αργότερα. Ωστόσο, πέρα από την έρευνα, τις εικασίες και τις αφηγήσεις υπόπτων και αυτοπτών μαρτύρων, εδώ έχουμε και δράση των ηρώων που διανθίζεται από στιγμές της καθημερινότητας.

Επίσης, μας παρέχει πολλές πληροφορίες για τα ήθη και τα έθιμα της εποχής, όπως λ.χ. ότι οι κοπέλες έπρεπε να είναι παρθένες πριν από τον γάμο. Μια άλλη ενδιαφέρουσα πληροφορία είναι το ότι τα σεξουαλικά ταμπού στην αρχαία Κίνα διαφέρουν από τα δικά μας. Σημειώνει πως ενώ το κλασικό για μας φύλλο συκής σε ορισμένα επίμαχα σημεία του ανθρωπίνου σώματος θα ήταν εντελώς ακατανόητο στους Κινέζους, την ίδια στιγμή εκείνοι θεωρούσαν ως απολύτως άσεμνο το να απεικονίζονται ακάλυπτα τα πόδια των γυναικών. Ακριβώς γι’ αυτό, στις έντεκα εικόνες του βιβλίου, σχεδιασμένες από τον ίδιο με την κινεζική τεχνοτροπία, τα γυναικεία πόδια δεν φαίνονται.