Το γνωστό εκπαιδευτικό δόγμα ότι η επανάληψη είναι η μήτηρ της μαθήσεως ισχύει όντως σε ένα πρώτο επίπεδο. Κάποια στιγμή όμως πρέπει να πάμε και παρακάτω. Η περιπλάνηση στη γνώση και στα βιβλία μπορεί και ωφελεί από μόνη της. Οταν λ.χ. διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα, η πρωτοφανέρωτη συγκίνηση που μας προσφέρει είναι κιόλας επαρκές μάθημα. Μπορούμε να επανέρθουμε, αλλά δεν είναι ανάγκη να διαβάζουμε το ίδιο βιβλίο μια ζωή.
Φοβάμαι, για να έρθω στο θέμα μου, πως η ελληνική Αριστερά (ανανεωτική, ριζοσπαστική, προοδευτική, αντιδογματική κτλ.) χρόνια τώρα διαβάζει και ξαναδιαβάζει το ίδιο βιβλίο με θέμα την Παιδεία. Ορθότερα: η ελληνική Αριστερά συνέγραψε κάποια στιγμή ένα μυθιστόρημα για την Παιδεία ή μάλλον ένα δοκίμιο εκπαιδευτικής φαντασίας που συνεχίζει να διαβάζει ευλαβικά σαν Βίβλο ιερή και αποκαλυπτική. Το περίεργο είναι ότι και οι νεότεροι εκπρόσωποι της Αριστεράς (οτιδήποτε κι αν σημαίνει αυτό), έχοντας επαρκώς παπαγαλίσει το αρχαίο δοκίμιο, προβαίνουν σε προσθήκες, διορθώσεις, επεξηγήσεις κτλ. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και στην άλλη, την πραγματική Βίβλο Παιδείας, που οι κυβερνήσεις του ΠαΣοΚ και της ΝΔ έχουν συγγράψει και συνεχίζουν να συγγράφουν με νόμους-πλαίσια, διατάγματα και ερμηνευτικές εγκυκλίους. Δεν έχουμε όμως πρόθεση να εμπλακούμε σ’ αυτή την παρανοϊκή Εγκυκλοπαίδεια του Τίποτε που θα ζήλευε ακόμη και ο ιδιοφυής Χ. Λ. Μπόρχες. Ας μείνουμε στις αναγνώσεις και παραναγνώσεις της Αριστεράς.
Τι έχει γράψει λοιπόν και τι επιμένει να διαβάζει παπαγαλίζοντας τον εαυτό της η Αριστερά σχετικά με τα ΑΕΙ και τα μύρια προβλήματά τους. Ας δούμε μια μικρή παράγραφο συνταγμένη με αφορμή τη «μάχη της κάλπης» και τις κινητοποιήσεις των φοιτητών για το «μπλοκάρισμα» της εφαρμογής του νέου νόμου. «Η νεολαία του κόμματός μας με τη συγκρουσιακή στάση της έχει ταχθεί υπέρ ενός μαζικού και μαχητικού κινήματος καταλήψεων στο σύνολο των ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας έτσι ώστε να ανατραπεί η πολιτική του δικομματισμού στην τριτοβάθμια εκπαίδευση».
Δεν θέλω να φανώ κυνικός, αλλά πότε και με ποιες κινητοποιήσεις η νεολαία της Αριστεράς (για να μείνω εκεί) ανέτρεψε την πολιτική του δικομματισμού στα ΑΕΙ; Δυστυχώς ποτέ. Αλλά (προς Θεού) αυτό δεν σημαίνει πως οι φοιτητές (ή οι πολίτες) πρέπει να μένουν με σταυρωμένα χέρια. Τουναντίον. Ακόμη και να αποτυγχάνουν, πρέπει να συνεχίζουν να αγωνίζονται. Ναι, αλλά όχι με έναν παμπάλαιο, αναποτελεσματικό και τελικά αντιδημοκρατικό τρόπο. Μπορεί αυτός ο «αγώνας» και η «πάλη» της Αριστεράς να είναι «σωστός» μέσα στον ευρύτερο φαύλο κύκλο της Δημοκρατίας μας. Είναι όμως παντελώς λανθασμένος σε σχέση με τις βασικές ιδέες της Αριστεράς. Ο τρόπος με τον οποίο η Αριστερά χρόνια τώρα και ειδικότερα αυτή την εποχή εμπλέκεται σε θέματα των ΑΕΙ δεν είναι λανθασμένος επειδή δεν είναι κερδοφόρος. Είναι λανθασμένος επειδή δεν είναι, ως όφειλε, ανιδιοτελής. Η ανιδιοτέλεια είναι μια βασική αρχή της Αριστεράς. Ή, τουλάχιστον, ήταν. Αυτή την αρετή σήμερα την έχει χάσει. Ετσι όσο καιρό η Αριστερά θα επιμένει να διαβάζει και να επαναλαμβάνει παλιές μουχλιασμένες συνταγές «πάλης» και «αγώνα» για να «κερδίζει» στις δημοσκοπήσεις, όσο καιρό παίζει με τους όρους των αντιπάλων της, είναι δυο φορές χαμένη. Παρά τα «μπλοκαρίσματα» και τις α-νόητες καταλήψεις και ρητορείες, στην πράξη τίποτε δυστυχώς δεν έχει καταφέρει. Λογικό. Και κανείς δεν την κατηγορεί. Η μεγάλη απώλεια όμως της Αριστεράς (και εδώ δεν υπάρχουν δικαιολογίες) είναι η χαμένη ανιδιοτέλειά της. Η ηθική και η αρετή να λέει και να κάνει το σωστό αγνοώντας το πρόσκαιρο και επιφανειακό πολιτικό «κέρδος».
Κοντολογίς, αφού η Αριστερά χρόνια τώρα γράφει και διαβάζει το ίδιο μίζερο ανάγνωσμα για την Παιδεία και μένει αιωνίως στην ίδια τάξη προσδοκώντας ένα ανώφελο κέρδος, γιατί δεν αποφασίζει να μιλήσει (αν φυσικά το μπορεί) ανιδιοτελώς; Από αυτή την έλλειψη, τη μη προσδοκία «κέρδους», όσο και αν ακούγεται παράδοξο, θα έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει πραγματικά. Και μαζί η Παιδεία.
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.
