Η απόλαυση της παραπλάνησης

Υπάρχουν κλασικοί αστυνομικοί συγγραφείς, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, οι οποίοι είναι σχεδόν άγνωστοι στο ευρύ κοινό, μολονότι οι αναγνώστες θα έπρεπε να είναι εξοικειωμένοι με το έργο τους, επειδή έχει φτάσει σε αυτούς μέσω του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Ενας από αυτούς είναι ο Νίκολας Μπλέικ (1904-1972), διάσημος στην Αγγλία τη δεκαετία του 1930, χάρη στα είκοσι αστυνομικά του μυθιστορήματα, τα περισσότερα με κεντρικό ήρωα τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Νάιτζελ Στρέιντζγουεϊζ. Το πιο γνωστό του έργο είναι Το κτήνος πρέπει να πεθάνει, το οποίο μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το 1969 (στην Ελλάδα προβλήθηκε ως Να πεθάνει το κτήνος) ο Κλοντ Σαμπρόλ, ειδικευμένος στις ταινίες νουάρ – είχε χαρακτηριστεί ως «Χίτσκοκ του γαλλικού σινεμά».

Πίσω από το ψευδώνυμο Νίκολας Μπλέικ κρυβόταν ένας καταξιωμένος ποιητής της Μεγάλης Βρετανίας, ο Σέσιλ Ντέι-Λιούις (ο γιος του, Ντάνιελ Ντέι-Λιούις, είναι πολυβραβευμένος ηθοποιός), ο οποίος γεννήθηκε το 1904 στην Ιρλανδία. Σπούδασε στην Οξφόρδη και στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν επιμελητής εκδόσεων στο υπουργείο Πληροφοριών. Ανήκε στον κύκλο των νέων ποιητών γύρω από τον Γ.Χ. Oντεν, ενώ υπήρξε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της Βρετανίας, το οποίο εγκατέλειψε μετά από τις Δίκες της Μόσχας και τις σταλινικές εκκαθαρίσεις. Το 1968 του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίσημου «δαφνοστεφούς ποιητή».

Το μυθιστόρημα Το κτήνος πρέπει να πεθάνει είναι ένα λαμπρό δείγμα της λεγόμενης ορθόδοξης αστυνομικής λογοτεχνίας που άνθησε στις δεκαετίες του 1920 και 1930. Η υπόθεση είναι απλή, αλλά σε αυτήν ο συγγραφέας στήνει ένα σωρό παγίδες στον αναγνώστη που ακόμα και σήμερα τις βλέπουμε με θαυμασμό. Η ιστορία αρχίζει σε κάποια αγγλική επαρχία το 1937. Ο συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Φρανκ Κερνς (ψευδώνυμο Φίλιξ Λέιν) σχεδιάζει να δολοφονήσει έναν οδηγό, ονόματι Τζορτζ, που σκότωσε σε τροχαίο τον μικρό του γιο και εξαφανίστηκε. Την αφηγείται ο ίδιος ως εξής: «Θα σκοτώσω έναν άνθρωπο. Δεν ξέρω το όνομά του, δεν ξέρω πού μένει, δεν έχω ιδέα πώς μοιάζει. Αλλά θα τον βρω και θα τον σκοτώσω…».

Οταν το υποψήφιο θύμα του, ο Τζορτζ Ράτερι, βρίσκεται νεκρός σε μια παραλία, ο Κερνς είναι βασικός ύποπτος κι ο Στρέιντζγουεϊζ αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το σατανικό έγκλημα. Ηδη μεταφερόμαστε στο δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος, όταν το ημερολόγιο του Φίλιξ Λέιν έχει ολοκληρωθεί και η αφήγηση γίνεται πλέον σε τρίτο πρόσωπο. Τώρα μαθαίνουμε πως το θύμα είχε ανακαλύψει το κρυφό ημερολόγιο του Φίλιξ και έπαιρνε τα μέτρα του για να αποφύγει τη δολοφονία. Κι όχι μόνο αυτό. Ο Τζορτζ τον εκβίαζε πως θα το παρέδιδε στην αστυνομία, αν δεν του έδινε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Η εμπλοκή του ιδιωτικού ντετέκτιβ είναι καθοριστική, αφού αυτός θα ερευνήσει την υπόθεση ώστε να απαλλαγεί ο Φίλιξ από τις υποψίες. Θα τα καταφέρει; Γεμάτο δράση και ανατροπές, όπως πρέπει να είναι τα αστυνομικά μυθιστορήματα, μακριά από άνευ λόγου βιαιότητες και περιττά αίματα, Το κτήνος πρέπει να πεθάνει ικανοποιεί εκείνους που απαιτούν μια καλή ιστορία που προσφέρει απόλαυση.

Δεν είναι υπερβολή αν πούμε πως το παρόν μυθιστόρημα φανερώνει έναν ώριμο συγγραφέα – είναι κλασικός πλέον -, ο οποίος μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα στην Αγκαθα Κρίστι, τη «βασίλισσα του εγκλήματος». Ο Μπλέικ είναι εξαιρετικός αφηγητής και παίζει επιδέξια το γνωστό παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού, δηλαδή του συγγραφέα και του αναγνώστη, όπου ο πρώτος εκ των δύο επιχειρεί να παραπλανήσει τον δεύτερο, στην προσπάθειά του να αποκαλύψει τον δράστη του εγκλήματος.

{SYG}Nicholas Blake{SYG}{TIT}To κτήνος πρέπει να πεθάνει{TIT}Μετάφραση Δημήτρης Αρβανίτης.Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2021, σελ. 292, τιμή 12,72 ευρώ