Ειρήνη Κανά

Μπορείς να τη χαρακτηρίσεις ζωγράφο του χρώματος. Η Ειρήνη Κανά ξεχωρίζει με εκείνη τη χυμώδη, ανάγλυφη, «παστόζικη» πινελιά της. «Το χρώμα είναι ένα μέσον καταγραφής συναισθήματος. Ακόμα κι όταν αισθάνομαι ότι «παίζω» μαζί του, τροφοδοτώ ουσιαστικά μια ανάγκη ζωτικής σημασίας» εξομολογείται μιλώντας στο ΒΗΜΑgazino. Εχοντας πραγματοποιήσει εκθέσεις σε μεγάλες γκαλερί της Ελλάδας και του εξωτερικού, με τα έργα της να βρίσκονται σε σημαντικές συλλογές συλλεκτών αλλά και ιδρυμάτων (υπουργείο Πολιτισμού, Βουλή των Ελλήνων, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Γουλανδρή κ.α.), η Ειρήνη Κανά δεν χάνει ποτέ τη ζωογόνο περιέργειά της για την τέχνη.

Ποια είναι η αφετηρία της σχέσης σας με τη ζωγραφική;

«Ξεκινά στο σχολείο. Ζωγράφιζα όπως όλα τα παιδιά. Είχα, θα μπορούσα να πω, μια «εμμονή» να σχεδιάζω με μολύβια τα πορτρέτα των συμμαθητών μου. Από εκεί και έπειτα η «εμμονή» παγιώθηκε…».

Υπήρξατε μαθήτρια του Παναγιώτη Τέτση στη Σχολή Καλών Τεχνών. Ποιο είναι το σπουδαιότερο μάθημα που πήρατε από εκείνον;

«Εχω λάβει πολλά και σημαντικά από τον Δάσκαλό μου! Πέρα από τις αρχές της ζωγραφικής, μαθήματα ήθους και μαθήματα αγάπης για την ίδια τη ζωή. Ο Τέτσης ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος που μπορούσε να εμπνεύσει και μόνο με την παρουσία του, με τον τρόπο που ζούσε».

Υπάρχει, αλήθεια, κάποια ιδιαίτερη στιγμή, κάποιο περιστατικό από τη συνύπαρξή σας μαζί του που χαράχτηκε μέσα σας;

«Είναι τόσα πολλά. Θυμάμαι πρώτα από όλα τις μέρες μαζί με τον Δάσκαλο στην Υδρα. Στο νησί όπου ζήσαμε εκείνα τα υπέροχα καλοκαίρια, σπουδαστές ακόμα στο εργαστήριό του, στον καλλιτεχνικό σταθμό της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Στο «ανάκτορο Τομπάζη», όπως του άρεσε να το αποκαλεί. Η ζωγραφική ξεκινούσε από νωρίς το πρωί. Πρώτος ξυπνούσε πάντα εκείνος. Τα καβαλέτα μας έξω και πόζες κάτω απ’ τον ήλιο με φόντο το λιμάνι και το βουνό απέναντι στην Ανατολή. Τα μεσημέρια έπειτα στη θάλασσα. Τα απογεύματά μας, πάλι, μέσα σε μια γλυκιά αποχαύνωση. Τον θυμάμαι να ανεβαίνει με τρεις δρασκελιές το βουνό να πάει να ζωγραφίσει μια «Υδρα» από ψηλά. Κάποια βράδια μαγειρεύαμε και στρώναμε το τραπέζι στην πάνω βεράντα, όπου τα αστεία και τα γέλια κυριαρχούσαν. Ο Τέτσης πάντα δίπλα μας, ο πιο νέος απ’ όλους, ο πιο εμπνευσμένος και ο πιο αισιόδοξος. Και ύστερα, σαν «ώρα μεσάνυχτα», βόλτα στο λιμάνι για ένα τελευταίο ποτό. Και εκεί, δίπλα στα ήσυχα νερά του λιμανιού, ερχόταν ο απολογισμός της ημέρας κάτω από το υδραίικο φεγγαρόφωτο, ευνοημένοι όσο κανείς άλλος, με τον αγαπημένο Τέτση πλάι μας».

Η επαφή αυτή συνεχίστηκε και μετά τη σχολή;

«Ναι, όταν είχαμε πλέον αφήσει πίσω μας τα φοιτητικά χρόνια και τη σχολή, ο Δάσκαλος φιλοξενούσε κάποιους από εμάς στο υπέροχο σπίτι του στην Υδρα. Η κάθε μέρα ήταν γιορτή».

Εχετε αποτυπώσει φυσικά τοπία, την ανθρώπινη μορφή και ιδιαίτερα τη γυναίκεια, παιδικές φιγούρες, ζώα, νεκρές φύσεις. Τι μπορεί τελικά να σας εμπνεύσει;

«Τα πάντα γύρω μας, όσα βλέπουμε, όσα αισθανόμαστε, ό,τι έχουμε μέσα στην ψυχή μας. Αν και δεν θα αποκαλούσα έμπνευση την τάση να αποδοθεί εικαστικά ένα κομμάτι ζωής που κουβαλάμε. Αισθάνομαι ότι «πραγματώνομαι» μπροστά από το καβαλέτο, το βλέπω σαν ένα παιχνίδι από το οποίο εξαρτάται η συνέχεια της ύπαρξης».

Περιγράψτε μου, αν θέλετε, το ατελιέ σας.

«Είναι πολύ απλό, πολύ φωτεινό, μάλλον μικρό. Εχει δύο-τρία καβαλέτα, ελάχιστα έπιπλα και αντικείμενα απαραίτητα για τη δουλειά μου. Οσο και αν προσπαθώ να είμαι τακτική, το ατελιέ μου αποτελεί τρανή απόδειξη για το αντίθετο».

Βάλτε μας μέσα στη δημιουργική διαδικασία.

«Η μουσική υπάρχει πάντα! Η απομόνωση είναι απαραίτητη προϋπόθεση – εκτιμώ ότι ισχύει μάλλον για όλους τους δημιουργούς. Γι’ αυτό τελευταία, σε αυτή την εποχή του εγκλεισμού που διανύουμε, δεν αισθάνομαι να έχει αλλάξει κάτι στη ζωή μου. Μάλιστα, έχω περισσότερες ώρες να διαθέσω στη ζωγραφική».

Πόσο σημαντική είναι η αποδοχή για έναν καλλιτέχνη;

«Η αποδοχή είναι πάντα ευπρόσδεκτη, νομίζω, για όλους! Είναι η χαρά να μοιράζεσαι κάτι δικό σου, είναι η επικοινωνία. Είναι και δικαίωση για όλες τις προσπάθειες και τους κόπους και τις θυσίες που ίσως χρειάστηκε να κάνεις. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις ότι τα έργα σου δεν τα βλέπεις μόνο εσύ!».

Ποια θεωρείτε ότι θα είναι η επίδραση της πανδημίας στη διεθνή αγορά τέχνης;

«Εννοείται ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν οι ιδανικές συνθήκες για την αγορά τέχνης. Αν και σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει μια εντυπωσιακή αύξηση της ζήτησης των έργων! Τελευταία, κάποιες δημοπρασίες εξελίχθηκαν σε μεγάλη εμπορική επιτυχία, όπως επίσης και μερικές εκθέσεις. Τελικά, για αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο θα έλεγα ότι η αγορά της τέχνης είναι μάλλον απρόβλεπτη».

Τι ζωγραφίζετε αυτή την εποχή;

«Ολοκληρώνω έργα για τις ομαδικές εκθέσεις στις οποίες συμμετέχω. Στην Γκαλερί Σκουφά έχει ήδη αναρτηθεί η καινούργια ομαδική έκθεση με τίτλο «Αθήνα και πάλι Αθήνα», στην οποία λαμβάνω μέρος. Το κοινό μπορεί να περιηγηθεί διαδικτυακά την έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως τις 17 Ιανουαρίου του 2021. Την ίδια στιγμή, στην Gallery ΑrtPrisma του Πειραιά συμμετέχω στην έκθεση «Ιδε ο άνθρωπος» που πραγματεύεται ανθρωποκεντρικά θέματα».