Η γαλλική λέξη malaise, που σημαίνει δυσφορία, αδιαθεσία, ανησυχία, ταιριάζει απολύτως στη σημερινή πολιτική κατάσταση της Γαλλίας.
«Το Βήμα» απευθύνθηκε στoν Ζαν Φρανσουά Μπαγιάρ, γάλλο καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο IHEID (Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών Διεθνών Σχέσεων) της Γενεύης, πανεπιστημιακό ίδρυμα υψηλού κύρους, για να ανιχνεύσει τις αιτίες της «πολιτικής δυσφορίας» της Γαλλίας.
Συμμερίζεστε την άποψη ότι η Γαλλία έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία, σε σημείο που δεν αναγνωρίζεται;
«Είναι σαφής η αποδυνάμωση του πολιτικού συστήματος και της Πέμπτης Δημοκρατίας, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Εμανουέλ Μακρόν. Ο πρόεδρος έχει το ύφος του Δία, του αρχηγού των θεών στην ελληνική μυθολογία. H παιδαριώδης συμπεριφορά του ως προέδρου, η συνειδητή εκ μέρους του καταστροφή του κομματικού συστήματος και η περιφρόνησή του προς τους θεσμούς έχουν προκαλέσει μεγάλες κινητοποιήσεις – όπως εκείνες των Κίτρινων Γιλέκων και της νεολαίας των προαστίων – και κοινωνικές εντάσεις, καθώς και ένα γενικευμένο αίσθημα αποξένωσης των πολιτών από τα κοινά».
Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις, ο Μακρόν έχει κατηγορηθεί ακόμη και ότι αρνείται τη δημοκρατία. Συμφωνείτε;
«Ο Μακρόν έχει εγκλωβιστεί στην άρνηση της δημοκρατίας ήδη από την πρώτη εκλογή του στο προεδρικό αξίωμα, το 2017. Επιπλέον, αυτή η άρνηση της δημοκρατίας συνοδεύεται από πείσμα. Το 2022, όταν επανεξελέγη πρόεδρος αλλά ηττήθηκε στις βουλευτικές εκλογές, αντί να επιδιώξει να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό σε συνεργασία με άλλα κόμματα, όπως συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες, επέμεινε να κυβερνήσει με μια κυβέρνηση μειοψηφίας την οποία ο ίδιος ήλεγχε.
Το 2024 προέβη σε μια ακόμη παράλογη ενέργεια: τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, χωρίς να συντρέχει κανένας λόγος. Το αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί αναγκασμένος να αποδεχθεί τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού υπό πολύ πιο δυσμενείς συνθήκες απ’ ό,τι πριν από δύο χρόνια. Και όλα αυτά, έχοντας πλήξει εκ νέου το πνεύμα της δημοκρατίας: αρνήθηκε να διορίσει πρωθυπουργό προερχόμενο από την Αριστερά, η οποία είχε εξασφαλίσει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών».
Πρόκειται για ένα είδος πολιτικής τύφλωσης του Μακρόν;
«Ναι, η οποία όμως δεν είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό του Μακρόν αλλά ένα γνώρισμα ευρέως διαδεδομένο στον πυρήνα του πολιτικού συστήματος. Η ακροαριστερή Ανυπότακτη Γαλλία παριστάνει την επαναστάτρια, οι Οικολόγοι φροντίζουν τα του οίκου τους και η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση επαναπαύεται στην ανεπάρκειά της».
Κανένα κόμμα στη Γαλλία δεν θέλει να αναγνωρίσει την πραγματικότητα;
«Η νεοφιλελεύθερη πολιτική που εφάρμοσαν η σοσιαλιστική Αριστερά και η λεγόμενη ρεπουμπλικανική Δεξιά από το 1983 έχει οδηγήσει σε απόλυτη καταστροφή. Οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν διαλυθεί. Η Γαλλία τελεί σε κατάσταση αποβιομηχάνισης. Τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται στο κόκκινο. Οι ανισότητες και η φτώχεια οξύνονται. Η περιβαλλοντική κρίση αποσιωπάται. Και η κοινή γνώμη διατηρεί την ψευδαίσθηση ότι όλα θα πήγαιναν καλύτερα χωρίς τους μετανάστες».
Πού οφείλεται αυτή η άρνηση της πραγματικότητας;
«Είναι, πρωτίστως, το έργο μιας εξαντλημένης άρχουσας τάξης που δεν έχει άλλη απάντηση από την καταστολή απέναντι στα προβλήματα που η ίδια δημιούργησε. Οταν βαθύπλουτοι επιχειρηματίες, όπως ο Μπερνάρ Αρνό, εξομοιώνουν τον προτεινόμενο από τους Σοσιαλιστές φόρο Ζικμάν στις μεγάλες περιουσίες με στέρηση της προσωπικής τους περιουσίας ή όταν εξομοιώνουν το Σοσιαλιστικό Κόμμα με την Ακροαριστερά, το μόνο που κάνουν είναι να προκαλούν επικίνδυνη σύγχυση στην κοινή γνώμη».
