«Μπορεί η γνώση να αποτελεί μια επένδυση που αποδίδει με τον καλύτερο τόκο», όπως έλεγε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ωστόσο για χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες στην Ελλάδα η «επένδυση» αυτή ξεκινά με έναν άνισο αγώνα: να βρουν στέγη και να μπορούν να την πληρώσουν. Αγώνας που συχνά αποδεικνύεται δυσκολότερος από εκείνον της επίτευξης των στόχων τους στις πανελλαδικές εξετάσεις. Η εικόνα βέβαια δεν είναι πρωτόγνωρη.
Τη φετινή χρονιά όμως τα ενοίκια σε πολλές φοιτητουπόλεις έχουν εκτοξευθεί σε απλησίαστα επίπεδα, μετατρέποντας τη χαρά της εισαγωγής σε κάποιο ΑΕΙ σε άγχος επιβίωσης που συνεχώς οξύνεται παρά αμβλύνεται. Τι λένε οι ίδιοι οι νέοι; Η 19χρονη Μαρία Κοκκινά, που πέρασε φέτος με την κατηγορία του 10% στην Σχολή Πολιτικών Μηχανικών στη Πάτρα, έζησε την εμπειρία της αναζήτησης στέγης για να σπουδάσει δύο φορές σε δύο διαφορετικές πόλεις.
Στα Χανιά, η αναζήτηση στέγης αποδείχθηκε εφιάλτης. «Δεν βρίσκαμε σπίτι με τίποτα. Ακόμη και η μητέρα μου, που έψαχνε μέσω ομάδων στο Διαδίκτυο, δυσκολεύτηκε πολύ. Τα περισσότερα ήταν μικρά, βρώμικα, κακοσυντηρημένα και έφθαναν τα 500 ευρώ» περιγράφει. Το μόνο που βρέθηκε τελικά ήταν μια κατοικία που λειτουργούσε προηγουμένως ως κατάλυμα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Στην Πάτρα, όπου μετακόμισε φέτος, η κατάσταση ήταν διαφορετική: «Εκεί οι ιδιοκτήτες βασίζονται στους φοιτητές, μας αντιμετώπιζαν με σεβασμό και τα σπίτια ήταν ανακαινισμένα. Οι τιμές ίδιες, αλλά πιο “λογικές”: αν πληρώνεις 600 ευρώ, παίρνεις τουλάχιστον ένα σωστό σπίτι».
Ο 18χρονος Αλέξανδρος Π., που πέρασε φέτος σε σχολή της Αθήνας, βρέθηκε αντιμέτωπος με ακόμη υψηλότερα ενοίκια. «Βρίσκω σπίτια πάνω από 700-800 ευρώ» δηλώνει απογοητευμένος. «Είναι αδύνατον να αντεπεξέλθω σε αυτά τα ποσά. Τα μικρά διαμερίσματα κοντά στο πανεπιστήμιο είναι απλησίαστα. Σίγουρα θα πιάσω δουλειά, γιατί δεν ξέρω για πόσο θα μπορούν οι γονείς μου να συντηρούν δυο σπίτια».
Τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (που δημοσίευσε την περασμένη Κυριακή «Το Βήμα») δείχνουν ότι τον Ιούλιο οι τιμές αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 11,3%, σχεδόν τέσσερις φορές πάνω από τον πληθωρισμό (3,1%). Στις φοιτητουπόλεις οι αυξήσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες: στην περιοχή Ζωγράφου η μέση ζητούμενη τιμή διαμορφώνεται στα 11 ευρώ/τ.μ., δηλαδή περίπου 550 ευρώ για 50 τ.μ., ενώ στην Καισαριανή φτάνει τα 16 ευρώ/τ.μ., δηλαδή 800 ευρώ για 50 τ.μ..
Στην Αττική, ενοίκιο κάτω από 450 ευρώ θεωρείται «θαύμα», με τις περισσότερες μικρές κατοικίες να κυμαίνονται από 500 έως 600 ευρώ. Οπως επισημαίνουν οι μεσίτες, το πρόβλημα οξύνθηκε από τη χαμηλή οικοδομική δραστηριότητα μετά την κρίση και τη διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση, ενώ οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι, διευρύνοντας τη ψαλίδα και οδηγώντας πολλούς ενοικιαστές σε απόγνωση.
«Δεν ξέρω καν αν είναι νόμιμο, αλλά είναι η νόρμα»
Η Ρωξάνη Αγιομαμίτη, φοιτήτρια πλέον στα Χανιά, τονίζει ότι η εικόνα στην πόλη παραμένει η ίδια. Λέει ότι «οι τιμές είναι απλησίαστες. Μόνο μια γκαρσονιέρα 18 τ.μ. βρήκα στα 280 ευρώ. Από εκεί και πάνω 400-500, ακόμη και για 1.700 ευρώ άκουσα» δηλώνει. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, εξηγεί, είναι ότι «πολλοί ιδιοκτήτες σε διώχνουν το καλοκαίρι για να νοικιάσουν το σπίτι τους στους τουρίστες».
Κάποιοι ζητούν από τους φοιτητές να φύγουν ακόμα και τον Μάιο, παρ’ όλο που οι εξετάσεις στα πανεπιστήμια την περίοδο εκείνη συνεχίζονται. «Ακόμη και τα “μακροχρόνια” συμβόλαια ισχύουν ουσιαστικά μέχρι την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Κάποιοι σου προτείνουν να φυλάξουν τα πράγματά σου σε αποθήκη και να επιστρέψεις τον Σεπτέμβριο. Δεν ξέρω καν αν είναι νόμιμο, αλλά είναι η νόρμα» αναφέρει. Συμπληρώνει ότι πολλοί ζητούν ακόμα και πενταετές συμβόλαιο, «ενώ ο νόμος προβλέπει τριετία. Ολα αυτά κάνουν τη φοιτητική στέγη στην Κρήτη εφιάλτη, ειδικά για οικογένειες με περισσότερους από έναν φοιτητές».
Η ίδια, αν και δεν έχει βρει ακόμα σπίτι, αισθάνεται τυχερή που έχει βρει συγκάτοικο και θα μοιραστεί μαζί του τα έξοδα, αλλιώς δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στα έξοδα.
Χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια και επίδομα
Το κράτος δίνει επίδομα στέγης σε κατηγορίες δικαιούχων, όμως τα εισοδηματικά κριτήρια είναι τόσο χαμηλά που πολλοί δεν το δικαιούνται, ενώ, όπως αναφέρει η Ρωξάνη, αρκετοί ιδιοκτήτες ζητούν να δηλώνεται χαμηλότερο ενοίκιο και το υπόλοιπο να πληρώνεται «μαύρο». Η ίδια αποφάσισε τελικά φέτος να νοικιάσει μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης για έναν μήνα ένα σπίτι σε αρκετά πιο οικονομική τιμή, μέχρι να βρει μια πιο μόνιμη λύση.
Η εικόνα δε σε πολλές πόλεις της χώρας φαίνεται να επιδεινώνεται καθώς υπάρχουν και οι ιδιοκτήτες σπιτιών που θέτουν ως κριτήριο επιλογής ενοικιαστή ακόμη και το φύλο του. Η Ζένια Νομικού, φοιτήτρια Μοριακής Βιολογίας από φέτος, περιγράφει την εμπειρία της στην Αλεξανδρούπολη. «Οι τιμές ξεκινούν από 400 ευρώ εκτός πόλης και μέσα στην πόλη έφθαναν τα 650. Στην πόλη δεν έβρισκες ούτε ραντεβού για να δεις σπίτια, ενώ και κάποιοι έβαζαν παράλογους όρους: έναν φίλο μου τον απέρριψαν επειδή δεν ήταν κοπέλα που να σπουδάζει Ιατρική» λέει χαρακτηριστικά.
Και εδώ, όπως και στην Κρήτη, πολλοί ιδιοκτήτες ζητούν από τους φοιτητές να φύγουν το καλοκαίρι για να αξιοποιήσουν τα σπίτια τουριστικά. «Προσωπικά περίμενα ότι τα ενοίκια θα ήταν χαμηλότερα, αφού η πόλη έχει λίγες σχολές. Ομως ήταν αποθαρρυντικό: ακριβά, μικρά σπίτια και ιδιοκτήτες που βάζουν όρους». Και ενώ η ίδια με κόπο κατάφερε να μπει στη σχολή των ονείρων της, η κυνική πραγματικότητα την έκανε να σκεφτεί έως και να τα παρατήσει. «Συνεχίζω ακόμη τις διαπραγματεύσεις για το πού θα μείνω, γιατί σκεφτόμουν να παραμείνω τον πρώτο καιρό στην Αθήνα που δεν έχω υποχρεωτική παρακολούθηση και να γλιτώσω τα έξοδα. Ομως πλέον έχω αποφασίσει ότι θα πάω» δηλώνει.
Ολα αυτά σε μια περίοδο κατά την οποία τα περιφερειακά ΑΕΙ της χώρας καλούνται να δώσουν τη δική τους «μάχη» επιβίωσης, καθώς η έλευση των μη κρατικών μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη υπενθυμίζει ότι όποια από αυτά δεν μπορούν να εγγυηθούν φοιτητική στέγη τα επόμενα χρόνια αναμένεται να συρρικνωθούν.
