«Πολυδύναμη, πολύπλευρη και πολυπαραγοντική» θεωρεί την κρίση την οποία διέρχεται η χώρα ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού της Αριστεράς Νίκος Κωνσταντόπουλος. Μιλώντας στο «Βήμα», ο πολύπειρος νομικός και πολιτικός δηλώνει ότι «υπάρχουν δυνάμεις» που μπορούν να αγωνιστούν για μια «εφικτή λύση», με ζητούμενο «τη μεταπολίτευση της Μεταπολίτευσης». Υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης «κάνει κονσερβαρισμένες αναρτήσεις, κυνηγάει τα επικοινωνιακά στιγμιότυπα» και «ασχολείται με το είδωλό του και με τον ίσκιο του». Ενώ καταλογίζει στον Αλέξη Τσίπρα «εγωιστική, ψευδολόγο και εξουσιομανή νοοτροπία» λέγοντας ότι «είναι ο ναυαγός που παριστάνει τον θαλασσοπόρο».
Πολλοί μιλούν για πολιτική και θεσμική κρίση, αλλά μένουν στη διαπίστωση του φαινομένου. Εσείς έχετε εντοπίσει πού μπορούν να βρεθούν λύσεις για να ξεπεραστεί το σημερινό αδιέξοδο;
«Ναι, πολλοί μιλάνε για θεσμική και πολιτική κρίση, αλλά όλοι ζουν την ευρύτερη, διάχυτη και διαβρωτική κρίση, που οδηγεί την ελληνική κοινωνία στα όριά της. Στο επίπεδο των γεγονότων και της περίπλοκης δυναμικής τους, η κατάσταση είναι περισσότερο ανησυχητική από τις περιγραφικές διαπιστώσεις. Η πολιτική δεν είναι ούτε εξίσωση ούτε συνταγή. Και τίποτε στην πολιτική δεν είναι στιγμιαίο και δεδομένο. Πίσω και από το σημερινό αδιέξοδο είναι γνωστές οι αιτίες: η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, η διαβρωμένη λειτουργία των θεσμών, το κομματικό παραταξιακό κράτος, η διαπλεκόμενη και αδιαφανής διακυβέρνηση, η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών, το στρεβλό μοντέλο διαχείρισης κι ανάπτυξης, η σύγχυση των εξουσιών υπό την αυταρχική εκτελεστική εξουσία, το πρόβλημα ιστορικής αυτογνωσίας, γεωστρατηγικής ταυτότητας, κοινωνικής συνοχής κα συλλογικής αυτοεκτίμησης. Η αντιμετώπισή όλων αυτών αξιώνει προοδευτικό ριζοσπαστισμό κι όχι στερεότυπο πολιτικό κομφορμισμό. Είναι εφικτή και υπάρχουν δυνάμεις».
Εχουμε να κάνουμε με κρίση θεσμών ή με κρίση προσώπων;
«Εχουμε να κάνουμε με μια πολυδύναμη, πολύπλευρη και πολυπαραγοντική κρίση. Κρίση κυρίως κοινωνική, με τις πολλές και διευρυνόμενες ανισότητες, τη διάχυτη διαφθορά, το έλλειμμα δικαιοσύνης και συλλογικής αισιοδοξίας, τον διαπλεκόμενο κομματικό κυβερνητισμό και θεσμικό παραγοντισμό, τις αναξιοκρατικές και μη αντιπροσωπευτικές ηγεσίες. Κατά τη γνώμη μου, και μετά τα πρώτα είκοσι πέντε χρόνια του 21ου αιώνα, η Ελλάδα παραδέρνει σε μίαν υπαρξιακή κρίση. Η κοινωνική δυσφορία γίνεται θυμός, η πολιτική διάψευση απογοήτευση, η λεηλασία του εθνικού πλούτου και τα προβλήματα κυριαρχίας και δικαιωμάτων γίνονται δημοκρατική εθνική μελαγχολία και αγανάκτηση. Είναι προκλητικό να ακούς μέσα σ’ αυτήν την πραγματικότητα διαφόρους εκφραστές ενός ξεπερασμένου και υπόλογου μεταπολιτευτικού κατεστημένου να ευαγγελίζονται την κανονικότητα. Η μεταπολίτευση της Μεταπολίτευσης είναι το ζητούμενο, κι όχι η κανονικότητα της κρίσης, της δημαγωγίας, της διαπλοκής και διαφθοράς των πελατειακών συναλλαγών, της ανευθυνότητας και της υποκρισίας».
Τι διαφορετικό γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες, που τώρα δεν μπορεί να γίνει;
«Ας μην εξωραΐζουμε το παρελθόν ούτε το παρόν. Οι κυβερνήσεις της μονοκομματικής αυτοδυναμίας έχουν την τάση να αυθαιρετούν και να ανοηταίνουν ασκώντας την πολιτική ως οικονομική κι επικοινωνιακή επιχείρηση για ίδιον συμφέρον. Χωρίς να λογοδοτούν ποτέ και για τίποτε, ενασχολούμενες με διακανονισμούς, παραγοντισμούς και εξουσιασμούς, μακριά από την κοινωνική πραγματικότητα. Το παρόν δεν καθοδηγείται από το παρελθόν ούτε το μέλλον προδιαγράφεται. Στην πολιτική, δεν επανιδρύονται ούτε αναπαλαιώνονται οι καταστάσεις. Στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, έχουν αλλάξει πολλά και κάθε μέρα αλλάζουν κι άλλα. Μπορεί και πρέπει να φανεί ο άλλος τρόπος άσκησης της πολιτικής, οι διαφορετικές ιδιότητες του πολίτη, η αγωνιστική διεκδίκηση και υπεράσπιση της δημοκρατικής ευθύνης, της κοινωνικής λογοδοσίας, της δημοσίας αρετής. Υπάρχουν δυνάμεις γι’ αυτόν τον ριζοσπαστισμό».
Η Δικαιοσύνη την οποία διακονείτε δεκαετίες τώρα μπορεί να αποτελέσει τον προμαχώνα της αντεπίθεσης.
«Οταν ένα πολιτικό σύστημα είναι διαπλεκόμενο και διαβρωμένο, όπως το δικό μας, τότε και η Δικαιοσύνη εργαλειοποιείται, με τις κυβερνητικές εξαρτήσεις, τις πρακτικές θεσμικού τραμπουκισμού, με την ιαχή του υπουργού Δικαιοσύνης, ότι “όποιος τα βάζει με το κράτος, τρώει το κεφάλι του”, με τον παραγοντισμό δικαστικών εκπροσώπων, που διακηρύσσουν ότι το έγκλημα των Τεμπών “είναι μια κοινωνική αποτυχία”. Η Δικαιοσύνη δεν είναι υπηρεσία ούτε γραφείο Τύπου της κυβέρνησης, όπως, δυστυχώς, συμβαίνει. Ναι, μπορεί η Δικαιοσύνη να καταξιώνεται, ως κοινωνική λειτουργία, που θα προστατεύει τη συνταγματική δημοκρατική νομιμότητα, έναντι της εγκληματικής παραβατικότητας, αλλά και τα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια, την εργασία και τη ζωή των πολιτών, έναντι της κρατικής κυβερνητικής αχρειότητας και αυθαιρεσίας. Σήμερα, η Δικαιοσύνη, ως υπηρεσία, αντιμετωπίζει μιαν από τις χειρότερες περιόδους. Υπάρχουν, όμως, ευσυνείδητοι κι εμπνευσμένοι δικαστές, που δεν παραγοντίζουν κι ούτε συναλλάσσονται με την κυβέρνηση. Γι’ αυτό και πρέπει να αλλάξει ο τρόπος ανάδειξης της ηγεσίας στα ανώτατα δικαστήρια και ο κανονισμός για τους δικαστικούς λειτουργούς, που τους υπαλληλοποιεί. Για την κοινωνία και τη Δημοκρατία η Δικαιοσύνη έχει καθοριστική σημασία, έναντι της κυβερνητικής εξουσίας και των μηχανισμών της».
Το πολιτικό σκηνικό στη χώρα μας μοιάζει παγιωμένο. Εχουμε μία κυβερνητική παράταξη, που με τα πάνω και τα κάτω της διατηρεί πρωτοκαθεδρία, την ώρα που η αντιπολίτευση είναι κατακερματισμένη. Πού το αποδίδετε;
«Στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο είναι διαφορετικές σήμερα οι διεργασίες και οι δυναμικές. Τίποτε δεν είναι στατικό. Μονάχα η κυβερνητική αλαζονική αυταρέσκεια εξασκείται επίμονα. Ο κ. Μητσοτάκης συνομιλεί με τον εαυτό του, επισκέπτεται τους υπουργούς του για κοινότοπες παραινέσεις, κάνει κονσερβαρισμένες αναρτήσεις, κυνηγάει τα επικοινωνιακά στιγμιότυπα, ως υποκατάστατα των πραγματικών γεγονότων. Ασχολείται με το είδωλό του και με τον ίσκιο του. Κι από κοντά, ενορχηστρώνονται οι διάφοροι χατζηαβατισμοί και χυδαιότητες υπουργών, κομματικών και κυβερνητικών εκπροσώπων. Είναι, όμως, παραμορφωτικοί οι φακοί “της πρωτοκαθεδρίας του” και της “κατακερματισμένης αντιπολίτευσης”. Το ότι δεν το έχει καταλάβει, στα εφτά χρόνια διακυβέρνησης, είναι σοβαρό πρόβλημα πολιτικής υστέρησης. Οπως είναι πρόσθετο δείγμα πολιτικής αποτυχίας η σημερινή πολύπλευρη κρίση, που συνοδεύει την περιζήτητη κι επιπόλαιη “επιτελική πρωτοκαθεδρία Μητσοτάκη”».
Ακόμα κι αν φύγει ο Μητσοτάκης, πώς θα προκύψει πλειοψηφία για να κυβερνηθεί η χώρα;
«Τα γεγονότα δεν εξελίσσονται γραμμικά ούτε κατά τα επικοινωνιακά σενάρια. Το κυβερνητικό αφήγημα είναι ξεφτισμένο πια και ξινισμένο. Στρογγυλοκάθεται ο κ. Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του στο ότι είναι “οι καταλληλότεροι” και καμαρώνουν, παρά το ότι αποδοκιμάζονται και απορρίπτονται από το 70% και πάνω των ερωτώμενων. Είναι πολλαπλά επικίνδυνη, αντιδημοκρατική και ανιστόρητη η νοοτροπία του κ. Μητσοτάκη, που δεν μπορεί να καταλάβει και να αποδεχτεί ότι προκαλεί και ενισχύει την απόρριψη και την αναξιοπιστία της πολιτικής, την αποδοκιμασία του πολιτικού του παραδείγματος, που προσωποποιεί και περιφέρει».
Ως πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού, πώς βλέπετε τις κινήσεις Τσίπρα; Το υπό ίδρυση νέο κόμμα του μπορεί να δώσει διέξοδο;
«Στα παραμύθια του Αισώπου υπάρχουν πολλές παραβολές σχετικές με το “σύμπτωμα Τσίπρα”. Είναι ο ναυαγός που παριστάνει τον θαλασσοπόρο, ο φυγάς και ρίψασπις του κόμματός του, που αυτοπροβάλλεται ως “αφ’ εαυτού” περιζήτητος. Με τις παλιές και τις νέες σκουριές της εγωιστικής, ψευδολόγου και εξουσιομανούς νοοτροπίας του, θητεύει σε προσωπικές επιδιώξεις και παρασκηνιακές μεθοδεύσεις. Ο κ. Τσίπρας αξιώνει να του χρωστάνε οι άλλοι και να εισπράττει πάντα αυτός, χωρίς να οφείλει τίποτε και ποτέ, σε κανέναν. Αυτή η στάση δεν είναι “ο νέος πατριωτισμός”, αλλά ο παλαιός, αναιδής κι αγροίκος αμοραλισμός. Περιπαίζει τους πάντες, χωρίς αισχύνη, παίζει με όλα, ακόμα και με τον εαυτό του. Με επικοινωνιακούς θορύβους και παρασκηνιακά κόλπα δεν ξεγελιέται ούτε φοβερίζεται η σύνθετη πραγματικότητα της κρίσης. Οπως λέμε στο χωριό μου “Κάνει θόρυβο ο μύλος που αλέθει τον αέρα”».
