Χριστούγεννα με ρεκόρ ακρίβειας σε τρόφιμα και είδη νοικοκυριού προβλέπεται να κάνουν εφέτος τα ελληνικά νοικοκυριά, την ώρα που η κυβέρνηση «ποντάρει» στο περιβόητο «καλάθι του νοικοκυριού» για να συγκρατηθούν οι τιμές ή/και – γιατί όχι; – να μειωθούν. Κάτι που μένει να αποδειχθεί επί του πρακτέου τις επόμενες εβδομάδες. H εκρηκτική και επίμονη άνοδος στις τιμές των ειδών διατροφής, 14,8% τον Οκτώβριο, πολύ πάνω από τον δείκτη τιμών καταναλωτή, ο οποίος υποχώρησε για πρώτη φορά σε μονοψήφιο ποσοστό (9,1%) ύστερα από επτά μήνες, προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Ειδικά στους οικονομικά ευάλωτους. Και αυτό γιατί δαπανούν πάνω από το 1/3 του μηνιαίου προϋπολογισμού τους (34,8%) για να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες. Ακόμα κι αν οι τιμές σε ρεύμα και φυσικό αέριο συνεχίσουν να υποχωρούν, δίνοντας «ανάσα» στον γενικό πληθωρισμό, οι τιμές των τροφίμων θα αρχίσουν να «προσγειώνονται» με καθυστέρηση τουλάχιστον δύο-τριών μηνών, αναφέρουν πηγές της αγοράς. Μεγάλες αυξήσεις Είναι χαρακτηριστικό ότι ύστερα από 17 μήνες συνεχόμενης ανόδου του δείκτη «Είδη διατροφής και μη αλκοολούχα ποτά» τα γαλακτοκομικά μπήκαν στη λίστα με τις μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών, όπου συνήθως «βλέπαμε» τα προϊόντα ενέργειας. Αναφορικά με τα τρόφιμα, με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, στις πέντε πρώτες θέσεις με τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε ετήσια βάση είναι τα γαλακτοκομικά – αβγά (+24,2%), το ψωμί – δημητριακά (+19,3%), τα κρέατα (+17,3%), τα έλαια-λίπη (+16,6%) και καφές-κακάο-τσάι (+13,4%). Οι τεράστιες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων διαπιστώνονται και από τη μηνιαία τάση. Συγκεριμένα, η τιμή στα ζυμαρικά αυξήθηκε τον Οκτώβριο σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο κατά 7,2%, στα λαχανικά κατά 5,5%, στις πατάτες κατά 3,5%, στο φρέσκο γάλα κατά 3,4% και στο ψωμί κατά 2%. Και δεν είναι μόνο τα τρόφιμα που «καίνε» τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Σημαντικές αυξήσεις τιμών παρατηρούνται επίσης και στα άλλα βασικά καταναλωτικά είδη, όπως τα προϊόντα νοικοκυριού (απορρυπαντικά, χαρτικά κ.ά.), με ανατιμήσεις της τάξης του 16,1%, αλλά και σε άλλα είδη ατομικής φροντίδας (8,4%). «Φωτιά» οι μεταφορές Σημαντικές αυξήσεις εξακολουθούν να καταγράφονται στον κλάδο των μεταφορών, καθώς οι μετακινήσεις με ταξί παραμένουν αυξημένες κατά 32,9% σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2021. Ακολουθούν οι μετακινήσεις με αεροπλάνο 30,6% και με πλοίο 26,7%. Ενεργειακή «ανάσα» Στο μέτωπο της ενέργειας, η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στο φυσικό αέριο, το οποίο αυξήθηκε κατά 68,4%, πολύ χαμηλότερα από τις αυξήσεις άνω του 300% που καταγράφονταν τους προηγούμενους μήνες. Το ενδιαφέρον είναι ότι ακολουθούν τα στερεά καύσιμα (καυσόξυλα, πέλετ κ.λπ.) με αύξηση 23,5%, που σημειώνουν μεγαλύτερο ποσοστό ανόδου συγκριτικά με το πετρέλαιο θέρμανσης (+20,8%) και τα καύσιμα-λιπαντικά (+17,8%). Τη μικρότερη αύξηση κατέγραψε το ηλεκτρικό ρεύμα, που αυξήθηκε μόλις κατά 7,4% σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2021. Η υποχώρηση των τιμών στο ρεύμα, συμπεριλαμβανομένων των επιδοτήσεων, και η σχετικά μικρότερη αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου, ήταν οι λόγοι που «χαμήλωσε» το ύψος του πληθωρισμού. Προσδοκίες και κόντρες Μπροστά στη λαίλαπα της ακρίβειας και με την πολιτική πίεση στα ύψη, η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι το «καλάθι του νοικοκυριού», που μπήκε στη δεύτερη εβδομάδα εφαρμογής, θα αποτελέσει ανάχωμα στα χειρότερα. Τα υψηλά διψήφια ποσοστά που κατέγραψε ο όγκος πωλήσεων στα περισσότερα από τα προϊόντα του «καλαθιού» την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του μέτρου χρησιμοποιούνται ως επιχείρημα ότι ο ανταγωνισμός θα λειτουργήσει προς όφελος των καταναλωτών. «Ο ανταγωνισμός στην αγορά λειτουργεί και δεν θα πάψει να λειτουργεί» αναφέρουν εκπρόσωποι των αλυσίδων σχολιάζοντας τον επικοινωνιακό χειρισμό της πρωτοβουλίας από το ΥΠΑΝ. Από πλευράς βιομηχανίας, ύστερα από νέα συζήτηση που είχαν εκπρόσωποι του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) με την ηγεσία του ΥΠΑΝ αναφέρεται ότι συνεχίζονται αδιάλειπτα τα προγράμματα προσφορών, απαντώντας εμμέσως – ή αμέσως – σε προηγούμενες δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης περί μη επαρκούς συμμετοχής της βιομηχανίας στο «καλάθι του νοικοκυριού» και περί ελέγχων στα τιμολόγια πωλήσεων των προμηθευτών προς τις αλυσίδες σουπερμάρκετ. «Αόρατα» τα ταμπελάκια Με πρόστιμα από 1.000 μέχρι 50.000 ευρώ απειλούνται οι αλυσίδες σουπερμάρκετ εάν τα ταμπελάκια του «καλαθιού του νοικοκυριού» εξακολουθήσουν να είναι «αόρατα» και τα ράφια δεν είναι συνεχώς γεμάτα, όπως προβλέπει τροπολογία του υπουργείου Ανάπτυξης. Οι ακριβείς διαστάσεις και το σχήμα, ή τα σχήματα, που θα έχει το σήμα του «καλαθιού» θα περιληφθούν σε σχετική υπουργική απόφαση, στην οποία θα επικαιροποιηθούν και οι κατηγορίες των προϊόντων που συμμετέχουν στο καλάθι, με ισχύ από την προσεχή Τετάρτη. Πληροφορίες από το υπουργείο Ανάπτυξης αναφέρουν ότι το ταμπελάκι με το ειδικό σήμα θα πρέπει να έχει διαστάσεις τουλάχιστον 8×8 cm, ενώ θα μπορεί εκτός από τετράγωνο να είναι ορθογώνιο ή και στρογγυλό με διάμετρο 8 cm. Επιπλέον, οι αλυσίδες σουπερμάρκετ έχουν την υποχρέωση να διαθέτουν επαρκή αποθέματα των προϊόντων που εντάσσουν στη λίστα του «καλαθιού του νοικοκυριού» και στην περίπτωση που κάτι εξαντληθεί να το αντικαθιστούν με αντίστοιχο προϊόν ίσης ή χαμηλότερης αξίας.