Με οδηγεί στο «βασίλειό» της: ένα ζεστό δωμάτιο, με ένα μικρό γραφειάκι στο κέντρο, μια βιβλιοθήκη φορτωμένη βιβλία να αγκαλιάζει τους τρεις τοίχους και έναν χαριτωμένο καναπέ. Εάν ένας επινοημένος σκηνογράφος φανταζόταν το δωμάτιο ενός συγγραφέα, κάπως έτσι θα το δημιουργούσε, σκέφτομαι. Και έτσι μπορώ άνετα να φανταστώ την Ελενα Καρακούλη σε αυτόν τον χώρο να μελετά πώς οι ηθοποιοί της θα ενσαρκώσουν τους ήρωες του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ, του Ινγκμαρ Μπέργκμαν ή του Σαμ Σέπαρντ που έχει μεταφέρει στη σκηνή, αλλά και να επινοεί τους χάρτινους ήρωες των ιστοριών της, τους οποίους πέρυσι τόλμησε να βγάλει από το συρτάρι της με την κυκλοφορία της πρώτης συλλογής διηγημάτων της με τίτλο «Δέκα τρόποι να εκτεθείς» (εκδ. Καστανιώτη).
Σκηνοθέτρια, αλλά και νέα συγγραφέας γαρ, η Ελενα Καρακούλη θέλησε – όπως και οι ήρωές της – να «εκτεθεί» και η ίδια με το πρώτο της βιβλίο, που αγαπήθηκε από το αναγνωστικό κοινό και το οποίο μάλιστα ήταν υποψήφιο για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου πεζογράφου του περιοδικού «Αναγνώστης» και είναι υποψήφιο για το Βραβείο Μένη Κουμανταρέα της Εταιρείας Συγγραφέων, που επίσης απονέμεται σε πρωτοεμφανιζόμενους πεζογράφους (μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει ανακοινωθεί ο νικητής του).
Η υπόθεση του έργου
Συναντηθήκαμε όμως για να μιλήσουμε πρωταρχικά για θέατρο και για το έργο «Misery» που σκηνοθετεί στο θέατρο Ανεσις, φέρνοντας στο σανίδι το ομώνυμο βιβλίο του Στίβεν Κινγκ. Οσοι δεν το έχουν διαβάσει πιθανότατα θα θυμούνται την κινηματογραφική μεταφορά του 1990, με πρωταγωνιστές τον Τζέιμς Κάαν και την Κάθι Μπέιτς. Το έργο περιστρέφεται γύρω από την αρρωστημένη σχέση της μοναχικής Αννι Γουίλκς με τον αγαπημένο της συγγραφέα Πολ Σέλντον, όταν μετά από ένα αυτοκινητικό ατύχημα τον διασώζει και τον περιθάλπει στο σπίτι της. Η αρχική φροντιστική της στάση απέναντί του μετατρέπεται τελικά σε μια σχέση κακοποίησης, προκειμένου να τον εξαναγκάσει να γράψει τη συνέχεια της αγαπημένης της λογοτεχνικής ηρωίδας Misery με τον τρόπο που εκείνη επιθυμεί.
Στην παράσταση, τη διαταραγμένη Αννι Γουίλκς υποδύεται η Φιλαρέτη Κομνηνού και τον συγγραφέα Πολ Σέλντον ο Αναστάσης Ροϊλός – μαζί τους, στον ρόλο του σερίφη, ο Ευθύμης Χρήστου.
Οπως αναφέρει η Ελενα Καρακούλη, το έργο τής προτάθηκε από τη Φιλαρέτη Κομνηνού και τον θεατρικό παραγωγό Δημήτρη Αρχιμανδρίτη. «Και το δέχθηκα με πολλή χαρά, γιατί είναι ένα κείμενο που πάντα ήθελα να σκηνοθετήσω» εξηγεί. «Εχει όλες τις αρετές ενός καλογραμμένου θρίλερ: όλη την ένταση, τις ανατροπές, και την ίδια στιγμή δεν στέκεται μόνο στην επιφάνεια. Θέτει στο μικροσκόπιο τη σχέση αυτών των δύο ανθρώπων – αυτή την τοξική σχέση, μια σχέση θαυμασμού, λατρείας, εξάρτησης και τελικά κακοποίησης».
Το πρώτο βήμα
Οπως εξηγεί, όταν μελετά ένα έργο, το πρώτο πράγμα που προσπαθεί είναι να κατανοήσει τι οδήγησε τον συγγραφέα του να το γράψει, ώστε να χτίσει πάνω και σε αυτό το στοιχείο τη σκηνοθεσία της. Τι εκκίνησε λοιπόν τον Στίβεν Κινγκ για το «Misery»; «Θα έλεγα η ανασφάλειά του» απαντά.
«Οσο περίεργο και αν ακούγεται. Διότι ο ίδιος μπορεί να είναι ο σούπερ σταρ της αμερικανικής λογοτεχνίας, αλλά νομίζω ότι την εποχή που γράφει το “Misery” τρώγεται μέσα του για το εάν είναι “επαρκής”. Ο Πολ Σέλντον μοιάζει να είναι το alter ego του. Τα κοινά στοιχεία τους αρκετά: οι φανατικοί θαυμαστές, το αυτοκινητικό δυστύχημα, η εξάρτηση από τα παυσίπονα και τις ουσίες. Ο Κινγκ είχε πει ότι τα μυθιστορήματα γεννιούνται από τις ουλές μας και ότι για να γράψεις δεν χρειάζεται τόσο το ταλέντο όσο η μνήμη να θυμάσαι την ιστορία της κάθε ουλής σου.
»Νομίζω ότι σε αυτό το βιβλίο μιλάει τελικά για τον συγγραφέα και τους εσωτερικούς δαίμονές του: για το τι τον κινητοποιεί, τι τον φρενάρει, για το πόσο τελικά κανείς χρειάζεται να επαναλάβει τον εαυτό του για να διατηρήσει την αποδοχή του κοινού. Βλέπουμε λοιπόν το βιβλίο να ξεκινά με έναν λαμπερό άνθρωπο που κερδίζει ένα βραβείο σε διαγωνισμό ρομαντικής λογοτεχνίας – χάρη στη Misery, την ηρωίδα που ο ίδιος έπλασε και τον οδήγησε στην κορυφή. Και την ίδια στιγμή που το λαμβάνει και εκφωνεί τον λόγο του, “βρίζει” το κοινό του. Θέλει να τελειώσει με τη ρομαντική του ηρωίδα και τα άρλεκιν. Θέλει να προχωρήσει. Να γράψει το αριστούργημά του. Αλλά τελικά δεν είναι τόσο απλό…».
Αφετηρία η λογοτεχνία
Εχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε που σκηνοθέτησε την πρώτη της παράσταση, το έργο του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ «Η γυναίκα απ’ τα παλιά» στο θέατρο Πορεία. «Νομίζω ότι όλα ξεκίνησαν από τη λογοτεχνία. Από παιδί διάβαζα και έφτιαχνα εικόνες στο μυαλό μου» εξηγεί.
«Ξεκίνησα με φιλολογικές σπουδές, όμως αγάπησα και το θέατρο εγκαίρως και συνέχισα με σπουδές θεατρολογίας και στη συνέχεια δραματολογίας στη Γερμανία. Η θεωρητική ενασχόληση με το θέατρο μοιραία σε οδηγεί, νομίζω, στον πειρασμό να περάσεις στην πράξη. Αρχικά δούλεψα ως δραματολόγος και έκανα αυτή τη μικρή “κατασκοπεία” στις πρόβες στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Παράλληλα έγραφα κριτικές. Σιγά-σιγά κατάλαβα ότι δεν μου αρκεί να περιγράφω μόνο».
Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη η κυκλοφορία του πρώτου μυθιστορήματός της με τίτλο «Υπουργείο Μοναξιάς», σηματοδοτώντας και το πέρασμά της από το διήγημα στη μεγάλη φόρμα. «Η ιδέα του είχε προηγηθεί της συλλογής διηγημάτων “Δέκα τρόποι να εκτεθείς”» λέει. «Ξεκίνησα να το γράφω πριν δύο καλοκαίρια, αλλά το παράτησα. Δεν είχε ωριμάσει μέσα μου. Μάλλον το γεγονός ότι για τα ελληνικά εκδοτικά δεδομένα πήγε καλά το πρώτο μου βιβλίο μού έδωσε μια δύναμη, να πάρω τον εαυτό μου λίγο πιο σοβαρά. Αυτό το καλοκαίρι λοιπόν είπα να δώσω σε αυτή την ιδέα μια ευκαιρία. Οσο για τη μεγάλη φόρμα, δεν ήταν αυτοσκοπός. Προέκυψε. Τα θέματα μάλλον διαλέγουν τη φόρμα τους και το βιβλίο περιέχει πολλές εκδοχές μοναχικών βίων».
Οσο για το θέμα του; «Προδίδεται από τον τίτλο του “Υπουργείο Μοναξιάς”. Noμίζω είναι η νόσος της εποχής μας. Την ίδια στιγμή που είμαστε συνδεδεμένοι με χιλιάδες τρόπους είμαστε πιο μόνοι από ποτέ».
Επινόησε λοιπόν ένα υπουργείο Μοναξιάς; Γελάει. «Ακούγεται πρωτότυπο αλλά δεν είναι και τόσο. Είναι κάτι που πράγματι υπήρξε επί COVID-19 στην Ιαπωνία και τη Μεγάλη Βρετανία. Δημιουργήθηκε προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αυτοκτονίες των πολιτών. Μετά το πέρασμα της πανδημίας όλο αυτό ατόνησε. Αυτή όμως ήταν η ιδέα για την εκκίνηση αυτού του βιβλίου».
Αλλο θέμα, ίδιο βλέμμα
Αναρωτιέμαι εάν έχει αγωνία για την υποδοχή του κοινού, δεδομένου ότι το πρώτο βιβλίο της όχι μόνο διαβάστηκε, αλλά απέσπασε και πολύ κολακευτικά σχόλια από κριτικούς αλλά και από τις κορυφαίες ελληνίδες πεζογράφους Ζυράννα Ζατέλη και Ρέα Γαλανάκη.
«Λένε ότι στο δεύτερο βιβλίο σου γίνεσαι συγγραφέας, ότι σε αυτό όλοι θα είναι πιο αυστηροί μαζί σου» αναφέρει. «Σίγουρα έχω μεγάλη περιέργεια για την υποδοχή του βιβλίου. Με κάποιον τρόπο νομίζω όμως ότι κάθε βιβλίο είναι η συνέχεια του προηγουμένου. Μπορεί να αλλάζει το θέμα ή η φόρμα αλλά ο τρόπος με τον οποίο αφουγκράζεσαι τα πράγματα, το βλέμμα, παραμένει ίδιο. Οπότε σε όποιον άρεσε το πρώτο μου βιβλίο, θέλω να ελπίζω ότι θα αγαπήσει και το δεύτερο».
INFO:
«Misery». Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο Ανεσις (Λεωφ. Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι).
Αγορά εισιτηρίων για την παράσταση «Misery» από το inTickets.
