Το Hellenic Music Ensemble, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του συνθέτη και μαέστρου Πάνου Λιαρόπουλου, και με ερμηνευτές τη Νατάσσα Μποφίλιου και τον Γιάννη Χαρούλη δεν θα προχωρήσει τελικά στην παγκόσμια περιοδεία που είχε ανακοινωθεί για το 2026.
«Η GTP Touring Ltd είχε αρχικά ως στόχο την ανάπτυξη μιας πολυετούς διεθνούς περιοδείας συναυλιών με σκοπό την παρουσίαση της ελληνικής μουσικής σε κοινό σε όλο τον κόσμο — ένα έργο που οραματιζόταν ως πηγή πολιτιστικής υπερηφάνειας.
Δυστυχώς, περιστάσεις πέραν του ελέγχου μας κατέστησαν αδύνατη τη συνέχιση του εγχειρήματος. Με λύπη μας διαπιστώνουμε ότι δεν έχουμε άλλη βιώσιμη επιλογή από το να αποσυρθούμε», αναφέρει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση.
Η περιοδεία αυτή, θα αποτελούσε ένα κοινό αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη, με την GTP Entertainment να έχει αναλάβει τη διοργάνωση, με προγραμματισμένη ημερομηνία έναρξης τη 11η Ιανουαρίου. Η περιοδεία θα περιλάμβανε σταθμούς σε Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία.
Το χρονικό της διαμάχης
Κι όσο ο Πάνος Λιαρόπουλος δήλωνε: «Αυτή η περιοδεία δεν είναι απλώς μια συναυλία· είναι μια παγκόσμια γιορτή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και ένας φόρος τιμής σε δύο συνθέτες, η μουσική των οποίων εξακολουθεί να συγκινεί και να αντηχεί πέρα από σύνορα», ο Γιώργος Χατζιδάκις δήλωνε την αντίθεσή του και προχωρούσε σε νομικές ενέργειες προκειμένου να εμποδίσει τη διεξαγωγή της.
Το πρόβλημα ξεκίνησε όταν η εταιρεία παραγωγής, η GTP Entertainment απευθύνθηκε στη Seed Point, που διαχειρίζεται το έργο του Μάνου Χατζιδάκι εκ μέρους της οικογένειας, ζητώντας άδεια για χρήσεις που σχετίζονται με την περιοδεία.
Το αίτημα απορρίφθηκε, όπως γράφει σε ανακοίνωσή του ο Γιώργος Χατζιδάκις: «Μετά τον θάνατό του (Μάνου Χατζηδάκι), ως γιός και μοναδικός κληρονόμος του, είναι μέγιστη ευθύνη μου να διαφυλάσσω το έργο του με τον τρόπο που ο ίδιος είχε προσδιορίσει. Για το σκοπό αυτό έχω αναθέσει, τη διαχείριση και προστασία του έργου του στην εταιρεία μουσικών εκδόσεων SEED POINT, η οποία ενεργεί εκ μέρους μου.
Προ μηνών, η SEED POINT έλαβε πρόταση από τον κ. Πάνο Λιαρόπουλο για τη διοργάνωση παγκόσμιας περιοδείας, υπό το καλλιτεχνικό σχήμα Hellenic Music Ensemble, με παρουσίαση έργων του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννησή τους.
Η ρητή άρνηση του Γιώργου Χατζιδάκι
Η συγκεκριμένη πρόταση απορρίφθηκε ρητά διότι δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του Μάνου Χατζιδάκι».
Παρ όλα αυτά, η παραγωγή συνέχισε τον σχεδιασμό της περιοδείας και ανακοίνωσε ημερομηνίες, χώρους και σταθμούς, γεγονός που οδήγησε τον Γιώργο Χατζιδάκι σε δημόσια αντίδραση και νομικές ενέργειες.
«Ωστόσο, ενημερωθήκαμε πρόσφατα ότι ο κ. Λιαρόπουλος, προχώρησε μονομερώς στην οργάνωση της εν λόγω περιοδείας, αναθέτοντας την υλοποίηση σε βρετανική εταιρεία παραγωγής, αγνοώντας πλήρως τη ρητή άρνησή μας, γεγονός που μας υποχρέωσε να προβούμε σε νομικές ενέργειες», γράφει στην ανακοίνωση του, όπως και ότι η στάση της οικογένειας βασίζεται στην πορεία και στη συμπεριφορά του συνθέτη απέναντι στο έργο του.
«Το να ισχυρίζεται κανείς ότι “τιμά” τον Μάνο Χατζιδάκι, ενώ επιλέγει να παρουσιάσει το έργο του παρά τη σαφή και ρητή αντίθεση της οικογένειας του, είναι υποκριτικό και σίγουρα εκτός “Χατζιδακικού ήθους”», υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων.
Η πλευρά των διοργανωτών υποστήριζε τότε ότι έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες από εκδοτικές εταιρείες του εξωτερικού για όλες τις χρήσεις που απαιτούνται σε συναυλίες εκτός Ελλάδας και ότι η περιοδεία θα προχωρούσε σύμφωνα με το αρχικό πλάνο.
Η αλλαγή πλεύσης
Λίγες ημέρες αργότερα γνωστοποιήθηκε ότι η περιοδεία θα πραγματοποιηθεί κανονικά αλλά μόνο έργα του Μίκη Θεοδωράκη.
Μάλιστα, η εταιρεία δημοσίευσε και νέα αφίσα, από την οποία απουσίαζε πλέον το όνομα του Μάνου Χατζιδάκι.
Με εκτενή ανάρτηση στο Facebook, ο παραγωγός της περιοδείας Michel Boersma εξήγησε ότι η GTP Touring Ltd «βρισκόταν σε πλήρως νόμιμη θέση» να παρουσιάσει έργα Χατζιδάκι στο εξωτερικό χωρίς έγκριση από τον κληρονόμο, καθώς, όπως σημειώνει, αυτό επιβεβαιώθηκε από ειδικούς σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Παράλληλα, διέψευσε ότι η εταιρεία είχε ζητήσει σχετική άδεια: «Ο κληρονόμος δεν μας απαγόρευσε νομικά και με άμεση ισχύ να παρουσιάσουμε τη μουσική του Χατζιδάκι στη συναυλία μας».
Η ανακοίνωση περιλάμβανε επίσης σοβαρές αιχμές για χειρισμούς γύρω από τη μεταφορά των δικαιωμάτων δημόσιας εκτέλεσης του έργου Χατζιδάκι μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ελλάδας, στις 25 Νοεμβρίου 2025. Ο Boersma υποστήριζε ότι η αλλαγή πραγματοποιήθηκε «παρασκηνιακά» και χωρίς την προβλεπόμενη τρίμηνη περίοδο προειδοποίησης, η οποία —όπως ανέφερε— θα επέτρεπε στην εταιρεία να παρουσιάσει κανονικά το προγραμματισμένο πρόγραμμα έως τη λήξη της περιοδείας, στις 25 Φεβρουαρίου 2026 στη Νέα Ζηλανδία. «Όταν τα δικαιώματα και οι κανόνες δεν μπορούν πλέον να αποτελέσουν σημείο αναφοράς, είναι ώρα να αλλάξουμε κατεύθυνση», σημείωνε χαρακτηριστικά.
Η στάση της πλευράς Θεοδωράκη
Η πλευρά Θεοδωράκη πήρε θέση, επισημαίνοντας πως, προς το παρών, δεν σκόπευε να βάλει εμπόδια, ζητώντας όμως ταυτόχρονα να λυθούν τα προβλήματα που έχουν οδηγήσει σ΄ αυτή τη διαμάχη, που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις.
«Θα θέλαμε να απευθυνθούμε στην οργανώτρια εταιρία και να την καλέσουμε να κάνει ό,τι είναι δυνατόν, ώστε να λήξει το συντομότερο η διαμάχη αυτή, που φέρνει και την ”πλευρά Θεοδωράκη” σε πάρα πολύ δύσκολη θέση και να βρεθεί άμεσα μία λύση που να σέβεται τις απόψεις του κ. Γιώργου Χατζιδάκι, ο οποίος σύμφωνα με την επιθυμία και τα όσα έχει ορίσει ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις, εκπροσωπεί και διαχειρίζεται το έργο του».
«Πληροφορηθήκαμε από το διαδίκτυο την είδηση για την πραγματοποίηση της περιοδείας και δεν θελήσαμε ως τώρα να προβούμε σε κάποια ενέργεια ή δήλωση, αφ’ ενός γιατί ο νόμος δεν απαιτεί άδεια όταν ένα έργο που έχει κυκλοφορήσει εκτελείται ως έχει και όχι σε διασκευή και αφ’ ετέρου γιατί οι απόψεις του Μίκη Θεοδωράκη, ως γνωστόν, ήταν ότι “απαγορεύεται το απαγορεύεται”, ότι από την ώρα που ένα έργο δημιουργείται και κυκλοφορεί, αυτονομείται, φεύγει και από τον ίδιο τον δημιουργό του και επομένως μπορεί να παίζεται ελεύθερα και ότι ο τελικός κριτής για το τι μένει για πάντα και τι πηγαίνει στον κάλαθο των αχρήστων, είναι ο χρόνος και το κοινό».
Η παρέμβαση του Σταύρου Ξαρχάκου
Θέση στη διαμάχη πήρε ο σπουδαίος Σταύρος Ξαρχάκος. Με δήλωσή του ο συνθέτης στήριξε τον Γιώργο Χατζιδάκι και εξαπέλυσε επίθεση κατά των διοργανωτών των συναυλιών.
«Δυστυχώς ενίοτε το αυτονόητο δεν είναι δεδομένο. Θεωρώ πως από τη στιγμή που ζητήθηκε η άδεια από τον Γιώργο Χατζιδάκι και αυτή δε δόθηκε, εκεί θα έπρεπε και να είχε λήξει το θέμα.
Θα μπορούσαν οι παραγωγοί να προχωρήσουν διαφορετικά τις συναυλίες τους και όχι να αγνοήσουν προκλητικά τη βούληση του γιου και νόμιμου κληρονόμου του ενός εκ των δυο δημιουργών.
Ακριβώς διότι είναι θέμα ηθικής , ’’ηθικό δικαίωμα’’ λέγεται (αν καταλαβαίνουμε τί θα πει αυτό), ο κάθε δημιουργός ή ο επιλεγμένος από τον δημιουργό κληρονόμος του να ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα επικοινωνείται το εκάστοτε έργο.
Και ουδεμία εξήγηση οφείλει ο διαχειριστής του έργου.
Κανονικά η συζήτηση τελειώνει εδώ, είναι δικαιώματα που ορίζει ο νόμος, είναι δικαιώματα για τα οποία έχουν κάποιοι αγωνιστεί.
Όλα τα υπόλοιπα, όπως π.χ αν είναι κατάλληλοι οι ερμηνευτές, αν είναι οι χώροι ωραίοι και μεγαλειώδεις ή όχι, αν ζούσε ο Μάνος Χατζιδάκις τί θα έκανε, δεν έχουν καμία θέση στο θέμα, είναι απλώς κουτσομπολιό.
Δεν χωράει καμία παραχώρηση σχετικά με ένα δικαίωμα που είναι διεθνής κατάκτηση και αναγνώριση από τον 19ο αιώνα, με βάση τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης» ανέφερε στη δήλωσή του ο Σταύρος Ξαρχάκος.
Ευανθία Ρεμπούτσικα: «το δικαίωμα των κληρονόμων του Χατζιδάκι να προστατεύουν το έργο του αξίζει να το τιμούμε»
Η συνθέτρια Ευανθία Ρεμπούτσικα πήρε ξεκάθαρη θέση υπέρ του Γιώργου Χατζιδάκι, δημοσιεύοντας στο Facebook ένα εκτενές κείμενο στο οποίο υπερασπίζεται το δικαίωμα του κληρονόμου να προστατεύει το έργο του πατέρα του.
«Είμαι απολύτως σύμφωνη με τη στάση του γιου του Μάνου Χατζιδάκι και θεωρώ απόλυτα θεμιτό να προστατεύει τη χρήση του έργου του πατέρα του. Ο Μάνος υπήρξε, για μένα, ο σημαντικότερος Έλληνας συνθέτης, ένας άνθρωπος οικουμενικός, με βαθιά ευγένεια και μοναδικό αισθητικό κριτήριο.
Η μουσική του έχει μια ποιότητα τόσο λεπτή και ουσιαστική, που απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται. Ακόμη και όταν ακούω το έργο του σε μια διαφήμιση που σκοπό έχει να βοηθήσει παιδιά και σχολεία, νιώθω απλώς την ανάγκη να θυμίζω πόσο σημαντικό είναι να προσεγγίζουμε αυτή την κληρονομιά με ευαισθησία.
Η μουσική του Χατζιδάκι έχει έναν κόσμο δικό της και ο σεβασμός προς αυτόν τον κόσμο είναι για μένα ουσιώδης, όχι μόνο απέναντι στο έργο αλλά και απέναντι σε όσους το εκπροσωπούν σήμερα. Γνωρίζοντάς τον, είμαι βέβαιη ότι ο Μάνος θα ήθελε οι επιλογές γύρω από τη μουσική του να γίνονται με προσοχή και αγάπη, όπως ακριβώς έκανε πάντα και ο ίδιος. Και αυτό το δικαίωμα των κληρονόμων του να προστατεύουν το έργο του αξίζει να το τιμούμε.
Ο χαρακτηρισμός “θετός γιος”, μου φαίνεται εντελώς περιττός, η πατρότητα δεν μετριέται με βιολογία αλλά με παρουσία, ευθύνη και αγάπη. Και εκεί ο Μάνος στάθηκε πατέρας με όλη τη σημασία της λέξης.
Όλα αυτά τα σχόλια που γίνονται στο διαδίκτυο κατά του γιου του Μάνου που τον στοχοποιούν και τον κατηγορούν, είναι απαράδεκτα. Για ποια Ελλάδα μιλάμε που θέλει να ταξιδέψει στο εξωτερικό; Και με το έτσι θέλω, κάνω αυτό που θέλω χωρίς να σέβομαι τις αποφάσεις του κληρονόμου;
Χρησιμοποιώντας το όνομα του; Αντί να σεβαστούμε τη μνήμη του Μάνου, ο οποίος δεν θα έδινε ποτέ την άδεια του αν ζούσε. Όσον αφορά τα ραδιόφωνα που άκουσα πως δεν παίζεται ο Μάνος, να ρωτήσετε κάποιους άλλους και όχι τον γιό του. Τελικά δεν υπάρχει ούτε σεβασμός, ούτε ποιότητα, μόνο συμφέρον».
Υπέρ Γιώργου Χατζιδάκι ο Παναγιώτης Καλατζόπουλος
Την αισθητική της αφίσας της περιοδείας, με φόντο την Ακρόπολη και με αναφορά στα ονόματα των δύο τιμώμενων συνθετών με μικρότερα γράμματα από αυτά των ερμηνευτών, σχολίασε αρνητικά και ο γνωστός συνθέτης Παναγιώτης Καλατζόπουλος:
«Αναρτώ εδώ την αφίσα που συνοδεύει την εν λόγω περιοδεία. Ρωτώ όλους εσάς που δηλώνετε λάτρεις και του Χατζιδάκι και των τραγουδιών του, και ζητάτε στο όνομα αυτής σας της λατρείας ούτε λίγο ούτε πολύ την κατάργηση του Κληρονομικού Δικαίου και την δήμευση της περιουσίας του κληρονόμου του, πιστεύετε ότι ο ίδιος θα συμφωνούσε; (Εδώ μιλάμε για υπεράσπιση ηθικού δικαιώματος όχι εισπρακτικού)»
Άρης Δαβαράκης: «Δεν μπορείς ν’ αρπάζεις με το έτσι θέλω τα τραγούδια του άλλου και να κόβεις εισιτήρια»
Ο Άρης Δαβαράκης συντάχθηκε με την απόφαση του Γιώργου Χατζιδάκι, χαρακτηρίζοντας την περιοδεία «τουριστικής παραγωγής επιχείρηση».
Σε σχετική ανάρτησή του σημείωνε μεταξύ άλλων: « Η Μποφίλιου και ο Χαρούλης είναι δυο αναγνωρισμένοι και δημοφιλείς τραγουδιστές που με την γενικότερη στάση τους και τις επιλογές τους διεκδικούν ένα “ηθικό πλεονέκτημα” που χτίστηκε μέσα στα χρονιά. Ειλικρινά μπράβο τους.
Αυτές τις μέρες έχουν γίνει το επίκεντρο μιας συζήτησης που αφορά την ουσία του πνευματικοί δικαιώματος. Αναγγέλλουν “World Tour” με τραγούδια δυο μεγάλων Ελλήνων.
Του Θεοδωράκη (έχοντας εξασφαλίσει μέσω και της κληρονόμου του τα πνευματικά δικαιώματα) και του Χατζιδάκι (του οποίου ο κληρονόμος έχει αρνηθεί ρητά να δώσει την άδεια). Ξεκινούν λοιπόν καταπατώντας το πνευματικό δικαίωμα του μισού ρεπερτορίου της περιοδείας τους λέγοντας “ο παραγωγός μας είναι Άγγλος και δεν τον νοιάζει νομικά το πνευματικό δικαίωμα”. (…)
Τα τραγούδια κάποιος τα έγραψε, τα υπερασπίστηκε, τα ενορχήστρωσε, τα φώτισε μια ζωή ολόκληρη. Δεν μπορείς ν’ αρπάζεις με το έτσι θέλω – και με τις πλάτες ενός Άγγλου παραγωγού- τα τραγούδια του άλλου και να κόβεις εισιτήρια χωρίς να σ’ ενδιαφέρει το “ηθικό πλεονέκτημα” που εσύ ο ίδιος (Νατάσσα, Γιάννη) χρόνια τώρα επικαλείσαι και υπερασπίζεσαι. Ειλικρινά, κρίμα».
Θέμης Καραμουρατίδης: «Το έργο του Χατζιδάκι δεν μπορεί να το διαχειρίζεται ένα μυαλό . Γιατί είναι πολιτιστική κληρονομιά όχι εμπόριο»
Απαντώντας στην ανάρτηση του Άρη Δαβαράκη, ο Θέμης Καραμουρατίδης έγραψε: «Διάβασε λίγο καλύτερα Άρη και κάνε στην άκρη την εμπάθεια σου. Εξασφαλισμένα είναι όλα τα δικαιώματα για το Carnegie hall (τι ντροπή!), την όπερα του Σίδνεϊ (αυτό το χαμαιτυπείο) και όλα τα σημαντικά θέατρα του κόσμου. Και από όλα τα εισιτήρια που «κόβονται» πληρώνονται όλοι οι δικαιούχοι.
Όλα τα υπόλοιπα τερτίπια γίνονται για εντυπωσιασμό της τοπικής κοινωνίας. Καλύτερα να ανοίξεις μια γόνιμη κουβέντα με το τι γίνεται με το δικαίωμα των στιχουργών και ποιητών να παίζονται τα τραγούδια που έχουν συν-γράψει. Οπότε αυτή η παράσταση έχει το δικαίωμα να γίνει απλώς δεν θα παιχτεί στην Ελλάδα .
Εντάξει στην Ελλάδα θα ακούμε Χατζιδάκι μόνο από το φάλτσο χάρτινο φεγγαράκι της Cosmote και από τον Γερμανό ή από την panik records που σκάει χρήμα χοντρό. Που σίγουρα έχουν πλέον το «ηθικό πλεονέκτημα» σωστά;
Υ.Γ. Επίσης αν τελικά για όποιο λόγο, αποσυρθούν τα τραγούδια του Χατζιδάκι το «Hellenic music ensemble» (του οποίου είναι οι συναυλίες και το πρότζεκτ και όχι των τραγουδιστών που κλήθηκαν) μπορεί να γίνει με τραγούδια του Λοίζου του, Μαρκόπουλου ή όποιον «αφήνει» σε έναν καθηγητή μουσικής του πανεπιστημίου το Μπέρκλεϊ να διαχειριστεί τα τραγούδια τους με μια 23 μελή ορχήστρα πραγματικά κορυφαίων μουσικών.
Υ.Γ Και αν θες τη γνώμη μου, που θα στην πω θες δε θες, το έργο του Χατζιδάκι δεν μπορεί να το διαχειρίζεται ένα μυαλό . Γιατί είναι πολιτιστική κληρονομιά όχι εμπόριο.
Έπρεπε να υπάρχει επιτροπή που θα αποφασίζει για να μην έχουμε αυτήν την παραδοξότητα, της cosmote του Γερμανού και της panikrecords (που δεν θα απολάμβανε ο Χατζιδάκις) Μη λέμε ό,τι θέλουμε και μη χρησιμοποιούμε το καλλιτεχνικό κριτήριο γιατί θα πέσει φωτιά να μας κάψει».
Ζαχαρίας Ταρπάγκος: « Όταν η τέχνη εμποδίζεται αλλά η διαφήμιση επιτρέπεται…»
Την αντίθεσή του στη στάση του Γιώργου Χατζιδάκι, εξέφρασε και ο σολίστ στο φλάουτο και έκτακτο μέλος της Ορχήστρας των Χρωμάτων, που ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκι δημιούργησε, Ζαχαρίας Ταρπάγκος.
«Ως έκτακτο μέλος της Ορχήστρας των Χρωμάτων στα τελευταία της χρόνια και σταθερό μέλος της Καμεράτας Ορχήστρας Φίλων της Μουσικής και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μπορώ να σας παραθέσω τα εξής.
Εδώ και 35 χρόνια ζούμε τις συνέπειες των επιλογών του κληρονόμου του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος, χωρίς ποτέ να έχει υπάρξει μέρος της Ορχήστρας των Χρωμάτων ή οποιουδήποτε δημιουργικού κομματιού του έργου του συνθέτη, συνεχίζει να βάζει εμπόδια στη διάδοση της μουσικής του ακόμα και επί εποχής λειτουργίας των της Ορχήστρας Χρωμάτων.
Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλα τμήματα του έργου του Χατζιδάκι παραμένουν στην αφάνεια, ακόμη και στη χρονιά των 100 χρόνων από τη γέννησή του, σε πλήρη αντίθεση με τον πλούτο αφιερωμάτων στον Μίκη Θεοδωράκη.
Η πρόσφατη ανακοίνωσή του, με την οποία απαγορεύει μια μεγάλη παγκόσμια περιοδεία με έργα Χατζιδάκι και Θεοδωράκη, υποτίθεται πως προστατεύει την ποιότητα των εκτελέσεων. Όμως η περιοδεία οργανώνεται από το Hellenic Music Ensemble και τον εξαιρετικό συνθέτη και καθηγητή στο Berklee ένα από τα μεγαλύτερα και διασημότερα πανεπιστήμια παγκοσμίως, Παναγιώτη Λιαρόπουλο, γεγονός που καθιστά αυτή την επίκληση στην ποιότητα εντελώς αβάσιμη.
Την ίδια στιγμή, το ‘Χάρτινο το Φεγγαράκι’ παίζεται ασταμάτητα σε τηλεοπτική διαφήμιση μεγάλης εταιρείας (που παρεμπιπτόντως τμήμα του adaptation αυτού είναι με midi ήχους μετριότατης ποιότητας στο οργανικό μέρος), κάτι που αποκαλύπτει με σαφήνεια ότι τα περί ποιότητας δεν εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο παντού.
Όταν η τέχνη εμποδίζεται αλλά η διαφήμιση επιτρέπεται, γίνεται ξεκάθαρο πως οι απαγορεύσεις σχετίζονται περισσότερο με οικονομικά κίνητρα παρά με την προστασία του έργου. Υπάρχει βαθύ πρόβλημα όταν κάποιος που απλώς κληρονόμησε ένα τεράστιο καλλιτεχνικό κεφάλαιο το αντιμετωπίζει ως προσωπική πηγή ελέγχου και κέρδους, και μάλιστα απαξιώνοντας καλλιτέχνες διεθνούς κύρους».
