Ρίγη συγκίνησης διαπέρασαν το κατάμεστο Θέατρο «Ήβη» στην αφιερωματική βραδιά μνήμης για τον Νίκο Ξυλούρη, έναν καλλιτέχνη που κατέχει ξεχωριστό χώρο στην ιστορία της ελληνικής μουσικής και στη συλλογική μνήμη και ψυχή του τόπου. Οι ερμηνείες, τα τραγούδια, αλλά και οι στιγμές σιωπής, δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα βαθιάς φόρτισης, υπενθυμίζοντας τη διαχρονική δύναμη της φωνής και του έργου του «Αρχάγγελου της Κρήτης».
Η βραδιά πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παράσταση «Νίκος Ξυλούρης – Ο Αρχάγγελος της Κρήτης», μια μεγάλη παραγωγή στο Θέατρο ΗΒΗ της Stages Network. Ένα δίκτυο που, όπως τονίστηκε, αποκτά ουσιαστική αξία όταν φωτίζει ιστορίες που μας ενώνουν, ενεργοποιεί συνεργασίες και δημιουργεί ουσιαστικές συναντήσεις μέσα από τη συλλογική εμπειρία του θεάτρου.
Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η παρουσία της συζύγου του, Ουρανίας Ξυλούρη, η οποία απηύθυνε δημόσια ένα λιτό αλλά ουσιαστικό «ευχαριστώ» προς τους καλλιτέχνες και το κοινό. Εμφανώς φορτισμένη, μίλησε για τη σημασία της διατήρησης της μνήμης και της παρακαταθήκης του Νίκου Ξυλούρη, με τα λόγια της να συνοδεύονται από ένα παρατεταμένο, θερμό χειροκρότημα. Ήταν μια στιγμή που επισφράγισε το πνεύμα της βραδιάς: έναν φόρο τιμής όχι μόνο στον μεγάλο καλλιτέχνη, αλλά και στον άνθρωπο που εξακολουθεί να εμπνέει γενιές.
Η παράσταση συνδυάζει ζωντανή μουσική, αφήγηση, αδημοσίευτες φωτογραφίες και σπάνια ηχητικά ντοκουμέντα. Ο Αιμιλιανός Σταματάκης αναλαμβάνει τον απαιτητικό ρόλο του Νίκου Ξυλούρη, ενώ η Άλκηστις Πρωτοψάλτη αφηγείται και ερμηνεύει, προσθέτοντας τη δική της προσωπική μνήμη και καλλιτεχνική σφραγίδα.
Όπως η ίδια είχε δηλώσει στο ΒΗΜΑgazino, η συμμετοχή της στην παράσταση αποτελεί έναν βαθιά προσωπικό φόρο τιμής, θυμίζοντας ότι ο Νίκος Ξυλούρης τη στήριξε στα πρώτα της βήματα και ότι τους ένωνε μια κοινή ψυχοσύνθεση, γεμάτη ατόφια γλέντια και ουσιαστικές στιγμές.
Η κόρη του, Ρηνιώ Ξυλούρη, μιλώντας στο περιοδικό «Stage», αναφέρθηκε στη μακρά και απαιτητική διαδικασία της δημιουργίας της παράστασης, τονίζοντας την αφοσίωση και την αγάπη με τις οποίες καταγράφηκε η ιστορία ενός ανθρώπου που μετέδωσε μεγάλες αξίες και ιδανικά. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στη μητέρα της, Ουρανία, που – όπως είπε – παραμένει ερωτευμένη με τον σύζυγό της, κρατώντας ζωντανή τη μνήμη του 45 χρόνια μετά τον θάνατό του.
Ο σκηνοθέτης Νικορέστης Χανιωτάκης, με τη σειρά του, επισημαίνει πως η παράσταση, με οδηγό τις αφηγήσεις της Ουρανίας Ξυλούρη και άξονα τα τραγούδια που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή, ακολουθεί τη διαδρομή του «Αηδονιού της Κρήτης» από τα παιδικά του χρόνια στα Ανώγεια, στη σκιά της Κατοχής, μέχρι τη θριαμβευτική του παρουσία στις αθηναϊκές μπουάτ της δεκαετίας του ’70 και τον πρόωρο θάνατό του, σε ηλικία μόλις 44 ετών.
