Το φετινό Διεθνές Συνέδριο Γυναικείας Επιχειρηματικότητας FCEM (Femmes Chefs d’Entreprises Mondiales) διοργανώθηκε στην Αθήνα συγκεντρώνοντας γυναίκες επιχειρηματίες από κάθε γωνιά του πλανήτη προκειμένου να συνδεθούν μεταξύ τους, να ανταλλάξουν απόψεις και να προβληματιστούν για τις ευκαιρίες και τα εμπόδια που έχουν να αντιμετωπίσουν στη σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα.
Η Σεΐχα Χιντ Μπιντ Σαλμάν Αλ Χαλίφα, του Μπαχρέιν στο Διεθνές Συνέδριο Γυναικείας Επιχειρηματικότητας FCEM (Femmes Chefs d’Entreprises Mondiales) που πραγματοποίηθηκε στην Αθήνα.
Πρόκειται -ο FCEM-, για έναν θεσμό που ιδρύθηκε το 1945 στη Γαλλία και έκτοτε έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο παγκόσμιο δίκτυο γυναικών επιχειρηματιών, με παρουσία σε περισσότερες από 120 χώρες.
Ανάμεσα στα ηχηρά γυναικεία ονόματα του επιχειρείν, της πολιτικής, του πολιτισμού και των επιστημών, που βρέθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα ξεχώρισε εκείνο της Σεΐχας Χιντ Μπιντ Σαλμάν Αλ Χαλίφα, μέλους της βασιλικής οικογένειας του Μπαχρέιν και προέδρου του BPW Bahrain (Business and Professional Women).
Γνωρίζοντας ότι η φωνή της, ως μέλος της βασιλικής οικογένειας, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, αποφάσισε από πολύ νωρίς να την αξιοποιήσει προς όφελος της κοινωνίας του Μπαχρέιν, και ιδιαίτερα των γυναικών, επιδιώκοντας να ενισχύσει τη θέση τους σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής.
Απόφοιτη Ανθρωπολογίας του American University of Beirut, μιλά αραβικά, αγγλικά και γαλλικά, ενώ από το 2012, προεδρεύει του BPW Bahrain, το οποίο αποτελεί παράρτημα του διεθνούς οργανισμού BPW International, ενός από τα παλαιότερα και πλέον δραστήρια δίκτυα γυναικών επαγγελματιών και επιχειρηματιών στον κόσμο.
«Zούμε σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, ο οποίος πάντα κυριαρχούνταν από τους άνδρες σε κάθε τομέα».
Υπό την καθοδήγησή της, ο οργανισμός έχει ιδρύσει θερμοκοιτίδες νεοφυών επιχειρήσεων, έχει ενθαρρύνει τη συμμετοχή νέων γυναικών σε εκπαιδευτικά προγράμματα και έχει αναπτύξει συνεργασίες με διεθνείς φορείς, Πανεπιστήμια και επενδυτικούς οργανισμούς.
Στο περιθώριο της επίσκεψής της στην Αθήνα, μίλησε στο Βήμα για τη θέση της γυναίκας στο Μπαχρέιν σήμερα, για την εκπαίδευση, την επιχειρηματικότητα και τη χαρά της ζωής, που θεωρεί «αναγκαίο συστατικό της επιτυχίας».
Ποιος είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν σήμερα οι γυναίκες στο Μπαχρέιν στις επιχειρήσεις, την οικονομία και την πολιτική ζωή της χώρας;
Έχει μεταμορφωθεί. Από εκεί που ήταν απλώς νοικοκυρά, με μοναδική έννοια την φροντίδα της οικογένειάς της, πλέον έχει την ευκαιρία να μορφωθεί. Και μόλις αποκτήσει το πτυχίο της, της δίνεται η δυνατότητα να αναλάβει ευθύνες στους οικονομικούς τομείς, στο εμπόριο και στην πολιτική. Ιδιαίτερα μετά την κατοχύρωση του δικαιώματός της να ψηφίζει και να εκλέγεται στα δημοτικά συμβούλια, καθώς και στο νομοθετικό συμβούλιο. Οπότε, θεωρούμε ότι έχει αποκτήσει ίσα δικαιώματα με τον άνδρα.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει ώστε να ενθαρρυνθούν ακόμη περισσότερες γυναίκες να συμμετάσχουν και να διαπρέψουν σε αυτούς τους τομείς;
Αυτό που πραγματικά θα προωθήσει τη συμμετοχή και την επιτυχία των γυναικών σε αυτούς τους τομείς είναι η ισότητα των φύλων, η οποία, κατά τη γνώμη μου, υπάρχει, αλλά όχι στο μέγιστο βαθμό. Πιστεύω λοιπόν ότι η γυναίκα, με δική της πρωτοβουλία και προσπάθεια, πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, να είναι διαδραστική, δραστήρια και ενεργή σε όλους τους τομείς, συμμετέχοντας σε κάθε ευκαιρία που της παρουσιάζεται, σε κάθε εργαστήριο που θα μπορούσε να βελτιώσει τις δεξιότητές της και να ενισχύσει τις ικανότητές της.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες του Μπαχρέιν στις επιχειρήσεις; Διαφέρουν από αυτές που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην Ε.Ε. ή στις Η.Π.Α.;
Οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν προκλήσεις, απλώς και μόνο επειδή ζούμε σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, ο οποίος πάντα κυριαρχούνταν από τους άνδρες σε κάθε τομέα. Έτσι, για να μπορέσουν οι γυναίκες να βρουν τον δρόμο τους και να χτίσουν την καριέρα τους, πρέπει να είναι καινοτόμες και δημιουργικές. Επίσης, η επιμονή και η αντοχή είναι πάρα πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά. Σε κάθε κοινωνία μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές προκλήσεις, αλλά η βασική είναι η ίδια: οι κοινωνίες ήταν πάντοτε ανδροκρατούμενες, και για να βρει η γυναίκα τη θέση της σε όλο αυτό, χρειάζεται να είναι δημιουργική και καινοτόμα.
Μπορείτε να μας περιγράψετε το έργο που επιτελείτε στο BPW-Bahrain; Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι σας;
Ο στόχος μας στο BPW Bahrain είναι να ενθαρρύνουμε τις επιχειρηματίες και να επικεντρωθούμε ιδιαιτέρως στη νεολαία, για να διαπρέψει στα χόμπι της. Να βοηθήσουμε ώστε οι νέοι να ανθίσουν μέσα στις οικονομικές θερμοκοιτίδες μας, εξελίσσοντας τις δεξιοτεχνίες τους. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν επίσης να συμμετέχουν σε εργαστήρια και και σε προγράμματα κατάρτισης. Έχουμε ξεκινήσει ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει «επισκέπτες καθηγητές» από διάφορους τομείς και χώρες του κόσμου. Τους προσκαλούμε στο Μπαχρέιν για να μάθουμε από αυτούς. Παράλληλα, ενθαρρύνουμε τους συμμετέχοντές μας να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, να γνωρίσουν άλλους πολιτισμούς και να αναπτύξουν δεξιότητες στις τέχνες και σε άλλους τομείς. Το πρόγραμμα όμως είναι πολύ επιλεκτικό και εξαρτάται από το αν βρίσκουμε τα κατάλληλα άτομα.
«Ανυπομονώ να ακούσω επιτυχημένες ιστορίες και τις ομιλίες των εισηγητών, ιδιαίτερα για την τεχνητή νοημοσύνη (AI)».
Ποιο είναι το προσωπικό σας όραμα για τη χώρα σας σε ό,τι αφορά τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και την ισότητα; Ποιες θα ήταν οι πρώτες αλλαγές που θα κάνατε για να το υλοποιήσετε;
Στο Μπαχρέιν, η επιχειρηματικότητα ενσαρκώνει την ισότητα των φύλων. Βλέπω πια γυναίκες σε επαγγέλματα που κάποτε θεωρούνταν αποκλειστικά ανδρικά, για παράδειγμα, γυναίκες σεφ δίπλα σε άνδρες σεφ. Στον χώρο των ξενοδοχείων και της εστίασης, που παλαιότερα κυριαρχούσαν οι άνδρες, σήμερα, με την πρόοδο, τον τουρισμό και τη δημιουργικότητα των γυναικών, βλέπω —μέσα από τη δουλειά μου με επιχειρηματίες— ότι έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τα εμπόδια. Έχουμε επίσης προγράμματα χρηματοδότησης και οικονομικές θερμοκοιτίδες, που αποτελούν πολύτιμο εργαλείο, και παρατηρώ ότι άνδρες και γυναίκες συμμετέχουν εξίσου σε αυτές τις ευκαιρίες.
Έχετε πει ότι εμπνευστήκατε από τις δυναμικές γυναίκες της ζωής σας. Μπορείτε να αναφέρετε κάποιες από αυτές; Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε;
Έχω επηρεαστεί από πρότυπα δυναμικών γυναικών μέσα στην οικογένειά μου, κάτι που διαμόρφωσε την προσωπικότητά μου. Εμπνέομαι επίσης από συναδέλφους και φίλες που έχουν διαπρέψει στην καριέρα τους.
Για μένα, η Ζάχα Χαντίντ —ήταν φίλη μου, φοιτήσαμε μαζί στο ίδιο Πανεπιστήμιο— είχε όραμα και το ακολούθησε. Είναι πηγή έμπνευσης όχι μόνο για εμένα, αλλά για πολλούς ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Έχετε επίσης αναφέρει ότι σημείο καμπής στη ζωή σας ήταν η εκπαίδευση, και έχετε αφιερώσει πολύ χρόνο στην κατάρτιση και τη διδασκαλία. Μπορείτε να μας μιλήσετε γι’ αυτό; Έχουν βελτιωθεί τα ποσοστά εκπαίδευσης στο Βασίλειο του Μπαχρέιν, ειδικά για τις γυναίκες;
Η εκπαίδευση των γυναικών στο Μπαχρέιν ξεκινά ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα. Έκτοτε υπήρξαν και προγράμματα καταπολέμησης του αναλφαβητισμού, και μέσα σε 20–25 χρόνια καταφέραμε να τον εξαλείψουμε σχεδόν πλήρως. Αυτό έδωσε σε κάθε γυναίκα την πίστη και τη δύναμη να μορφώσει τα παιδιά της και να τα αναθρέψει ως παραγωγικούς πολίτες.
«Ανυπομονώ να επισκεφθώ ξανά όλα τα μέρη πολιτισμού στην Ελλάδα».
Μου άρεσε το πώς μιλήσατε σε συνέντευξή σας για τη «χαρά» και την αναζήτηση της απόλαυσης στη ζωή. Πολλοί άνθρωποι, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, που είναι ένας αγώνας δρόμου, δεν εστιάζουν τόσο στην «επιδίωξη της ευτυχίας». Ποια είναι κάποια πράγματα που σας δίνουν χαρά;
Πάντα θεωρούσα ότι ο μηχανισμός άμυνας του ανθρώπου λειτουργεί σαν μια εσωτερική ισορροπία στη ζωή. Δεν μπορεί κανείς να είναι μόνο προσανατολισμένος στη δουλειά χωρίς να ισορροπεί με χρόνο για ξεκούραση και απόλαυση. Καλό είναι να περνά κανείς χρόνο με την οικογένεια, τους φίλους, να ασχολείται με κάποιο χόμπι, είτε αυτό είναι το γκολφ, είτε μαθήματα τέχνης. Το σημαντικό είναι να βρίσκουμε τρόπους να εξισορροπούμε τη σκληρή δουλειά με τη χαρά της ζωής, μέσα από ένα χόμπι, ένα ταξίδι ή την εξερεύνηση ενός νέου πολιτισμού με φίλους.
Πώς μπορούμε να κάνουμε τη ζωή των γυναικών στις επιχειρήσεις μια χαρούμενη εμπειρία;
Οι επιχειρήσεις μπορεί να είναι αγχωτικές. Το να είναι όμως μια χαρούμενη εμπειρία, έχει να κάνει με την «προσφορά και τη ζήτηση». Δεν μπορείς να βρεις χαρά αν δεν προσφέρεις αυτό που χρειάζεται η αγορά. Αυτός ο όρος, «προσφορά και ζήτηση» μπορεί να λειτουργήσει ως οδηγός για να μπορέσει η κάθε γυναίκα επιχειρηματίας να δημιουργήσει μια επιτυχημένη επιχείρηση. Αν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που προσφέρουν το ίδιο πράγμα, τις ίδιες υπηρεσίες και υπάρχει υπερπροσφορά, τότε το άγχος μεγαλώνει. Η λέξη-κλειδί, λοιπόν, είναι η διαφοροποίηση, να εντοπίσεις εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη για ένα προϊόν. Εκεί βρίσκεται και η χαρά, γιατί έρχεται μέσα από την επιτυχία.
Βρεθήκατε στην Αθήνα για το Παγκόσμιο Συνέδριο της FCEM. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πιο σημαντικά ζητήματα που συζητήθηκαν;
Θεωρώ ότι ό,τι είχε να κάνει με την τεχνητή νοημοσύνη (AI). Είναι ένα πολύ καινούργιο θέμα και ανοίγει πολλές ευκαιρίες για συζήτηση. Είναι ένα από τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Έχετε ξαναβρεθεί στην Ελλάδα; Αν ναι, ποια είναι κάποια από τα αγαπημένα σας πράγματα να κάνετε εδώ;
Φυσικά, έχω επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα. Η Αθήνα ήταν ο τελευταίος μου προορισμός για το Eid (μουσουλμανική εορτή που γίνεται μετά το τέλος του μήνα Ραμαντάν, του ισλαμικού ιερού μήνα της νηστείας), στις αρχές Ιουνίου του 2025. Είναι μια πόλη πλούσια σε πολιτισμό, ιστορικά μνημεία και τα Μουσείο είναι υπέροχα. Ανυπομονώ να επισκεφθώ ξανά όλα τα μέρη πολιτισμού.
