Υπάρχει ακόμη μια ευκαιρία για τον κόσμο να αποφύγει τις χειρότερες καταστροφές της κλιματικής αλλαγής και να επιστρέψει στον στόχο του 1,5°C, εάν οι κυβερνήσεις λάβουν συντονισμένα μέτρα για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, υποστηρίζει μια νέα έρευνα.
Η έκθεση της Climate Analytics αναφέρει ότι οι στόχοι των κυβερνήσεων είναι ανεπαρκείς και πρέπει να αναθεωρηθούν γρήγορα, και ζητά την ταχεία κλιμάκωση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ηλεκτροδότηση βασικών τομέων, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της θέρμανσης και της βιομηχανίας.
Οι παγκόσμιοι ηγέτες συναντήθηκαν στο Μπελέμ, μια μικρή πόλη κοντά στις εκβολές του Αμαζονίου στη Βραζιλία, την Πέμπτη και την Παρασκευή για να συζητήσουν την κλιματική κρίση πριν από την έναρξη της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα Cop30, σήμερα Δευτέρα, 10 Νοεμβρίου 2025.
Εκτός ορίων
Κλιματική σύνοδος κορυφής COP30, στο Μπελέμ της Βραζιλίας
Οι θερμοκρασίες έχουν ήδη ξεπεράσει, εδώ και δύο χρόνια, το όριο του 1,5°C υπερθέρμανσης του πλανήτη πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, που είχε οριστεί στη συμφωνία του Παρισιού του 2015.
Μια έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα ανέφερε ότι τα τρέχοντα σχέδια που έχουν δημοσιευτεί από τις εθνικές κυβερνήσεις θα οδηγήσουν σε θέρμανση περίπου 2,3 έως 2,5 βαθμούς Κελσίου, ένα επίπεδο που οι επιστήμονες έχουν δηλώσει ότι θα οδηγήσει σε μαζική αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων και σε καταστροφικές ζημιές σε ορισμένα από τα βασικά φυσικά συστήματα του κόσμου
H ομάδα ερευνητών της Climate Analytics αναφέρει ότι ο οδικός χάρτης τους θα μπορούσε να διασφαλίσει κορυφές θέρμανσης στους 1,7°C πριν από το 2050. Λένε ότι αυτό θα μπορούσε να μειωθεί στους 1,5°C μέχρι το τέλος του αιώνα με τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και τη χρήση τεχνολογιών απομάκρυνσης άνθρακα για την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Αυτό, ωστόσο, δεν θα εξαλείψει τον κίνδυνο υπέρβασης του 1,5°C. Οι επιστήμονες γνωρίζουν πολλά βασικά σημεία καμπής – όπως το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας και την πιθανότητα το τροπικό δάσος του Αμαζονίου να μετατραπεί από καταβόθρα άνθρακα σε πηγή απελευθέρωσης άνθρακα στην ατμόσφαιρα – που θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν καθώς η Γη θερμαίνεται περαιτέρω.
Δεν είναι σαφές σε ποιες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να συμβούν αυτά τα φαινόμενα και κάθε κλάσμα ενός βαθμού θέρμανσης αποτελεί κίνδυνο. Ένα βασικό σημείο καμπής, η λεύκανση των κοραλλιών στις θερμαινόμενες θάλασσες, μπορεί να έχει ήδη επιτευχθεί, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.
Ο Μπιλ Χέαρ, διευθύνων σύμβουλος της Climate Analytics, δήλωσε: «Η υπέρβαση του 1,5°C είναι μια θλιβερή πολιτική αποτυχία και θα φέρει αυξημένες ζημιές και κίνδυνο σημείων καμπής που διαφορετικά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Αλλά αυτός ο οδικός χάρτης δείχνει ότι εξακολουθεί να είναι στο χέρι μας να επαναφέρουμε την αύξηση της θερμοκρασίας πολύ κάτω από τον 1,5°C έως το 2100».
«Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιορίσουμε τον χρόνο που περνάμε πάνω από αυτό το όριο ασφαλείας, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο μη αναστρέψιμων κλιματικών ζημιών και την καταστροφή που θα προκληθεί από τη διέλευση από σημεία ανατροπής».
Εθνικά σχέδια για το κλίμα
Στην Cop30, όλες οι χώρες αναμένεται να καταρτίσουν εθνικά σχέδια για το κλίμα βάσει της συμφωνίας του Παρισιού του 2015. Αυτά, που ονομάζονται εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (NDCs), έχουν ως στόχο να καθορίσουν στόχους για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και μέτρα για την επίτευξή τους. Ωστόσο, λιγότερες από τις μισές χώρες έχουν υποβάλει NDCs πριν από την Cop30, και πολλά από αυτά που έχουν καταρτιστεί είναι ανεπαρκή.
Φωτογραφία από Markus Kammermann από το Pixabay
Ανάλυση από την UNEP διαπίστωσε ότι οι τρέχουσες NDCs θα οδηγούσαν σε έναν κόσμο περίπου 2,5 βαθμούς Κελσίου θερμότερο από τα προβιομηχανικά επίπεδα, και αυτό θα μπορούσε να φτάσει έως και τους 2,8 βαθμούς Κελσίου, ένα επίπεδο που θα έθετε σε κίνηση δυνητικά μη αναστρέψιμες αλλαγές.
Οι τρέχουσες NDCs θα οδηγούσαν σε μείωση των εκπομπών άνθρακα μόνο κατά περίπου 10% έως το 2035, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Σύμφωνα με την Climate Analytics, οι παγκόσμιες εκπομπές θα πρέπει να μειωθούν κατά περίπου το ένα πέμπτο έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019, και κατά 11% ετησίως τη δεκαετία του 2030 για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,7 βαθμούς Κελσίου. Το μεθάνιο θα πρέπει να μειωθεί κατά 30% έως το 2035.
Ο Neil Grant, ανώτερος εμπειρογνώμονας στην Climate Analytics, δήλωσε: «Τα τελευταία πέντε χρόνια μας έχουν κοστίσει πολύτιμο χρόνο στην κρίσιμη δεκαετία δράσης για το κλίμα. Ωστόσο, έχουν επίσης δει μια επανάσταση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις μπαταρίες, οι οποίες έχουν σπάσει ρεκόρ σε όλο τον κόσμο. Η αξιοποίηση αυτού του ούριου ανέμου μπορεί να βοηθήσει στην υπερτροφοδότηση του μέλλοντος της καθαρής ενέργειας και στην αναπλήρωση του χαμένου χρόνου».
