Σίγουρα δεν πρόκειται για μία συνηθισμένη ταξιδιωτική εμπειρία: Στο πλοίο που συνδέει τον Πειραιά με την Αίγινα λαμβάνει χώρα μια παράσταση εμπνευσμένη από αλήθειες που διατυπώθηκαν στο έργο του Χρόνη Μίσσιου, «μια ωδή σε όσα δεν τολμήσαμε: στις επιθυμίες που μείνανε μισοειπωμένες, στις λέξεις που δε βρήκαν ποτέ στόμα για να ειπωθούν, στα βλέμματα που στράφηκαν αλλού. Σε όλα εκείνα που δεν ζήσαμε — αλλά και σε όσα μπορούμε ακόμη να ζήσουμε».
«(Όλα)ν, όσα αφήνουμε < για ένα αύριο που δε θα ‘ρθει ποτέ…,» είναι το έργο που θα παρουσιαστεί εν πλω, στη διαδρομή Πειραιάς – Αίγινα – Πειραιάς, μετατρέποντας το πλοίο Αντιγόνη (εταιρεία Saronic) σε σκηνικό χώρο. Από αυτή την εμπειρία δεν θα μπορούσε να λείπει το μουσικό live με τους Κωστής (Κώστας Χρήστου, Θωμάς Παπαθανάσης, Στέφανος Κεράνης, Ζήσης Μεζίλης) και Καλογεράκια (Μιχάλης Καλογεράκης, Παντελής Καλογεράκης) να αναλαμβάνουν τη μουσική ψυχαγωγία για «τις επιθυμίες που δεν έπιασαν λιμάνι».
Είναι η τέταρτη παραγωγή του φετινού 68ου Φεστιβάλ Φιλίππων, αφιερωμένου το 2025 στο έργο και τη ζωή του Καβαλιώτη λογοτέχνη και αντιστασιακού Χρόνη Μίσσιου, που έρχεται στην Αθήνα, υπό τη σκέπη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, από τις 12 έως και τις 16 Σεπτεμβρίου 2025. Πρόκειται για παραγγελίες του θεσμού, που διοργανώνεται από το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, σε νέους δημιουργούς.
Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Μάριος Κακουλλής, σημειώνει: «Για μένα, το πλοίο δεν είναι μόνο μέσο μετακίνησης αλλά και τόπος μετάβασης. Όταν το θέατρο περνά στη θάλασσα, αποκτά έναν απρόβλεπτο συνοδοιπόρο: τον αέρα, το φως, το κύμα, το βλέμμα του γλάρου που περνά. Το κοινό δεν βλέπει απλώς μια παράσταση· τη ζει μαζί με το τοπίο που διαρκώς αλλάζει.»
Φωτογραφίa από την πρώτη παρουσίαση του έργου στη διαδρομή Καβάλα – Θάσος. Φωτογράφος: Λάσκαρης Τσούτσας
Τι πρέπει, λοιπόν, να γνωρίζει κάθε θεατής πριν επιβιβαστεί στο πλοίο; Ο Μάριος Κακουλλής έχει τον οδηγό πλοήγησης στα νερά του Σαρωνικού.
Η παράσταση (Όλα)ν όσα αφήνουμε < για ένα αύριο που δε θα ’ρθει ποτέ… αξιοποιεί το ταξίδι Πειραιάς – Αίγινα – Πειραιάς ως σκηνικό χώρο. Πώς γεννήθηκε η ιδέα να μεταφερθεί το θέατρο στο πλοίο «Αντιγόνη»; Πώς αλλάζει η ταξιδιωτική εμπειρία τη θεατρική πρόσληψη;
Η ιδέα γεννήθηκε από την ανάγκη να μεταμορφώσουμε κάτι καθημερινό, γνώριμο, σε μια εμπειρία απρόσμενη. Το πλοίο «Αντιγόνη» είναι ένα μέσο μετακίνησης, μια ρουτίνα για πολλούς, που όμως στην παράσταση μετατρέπεται σε σκηνικό χώρο. Ο θεατής δεν κάθεται απλώς στη θέση του. Καλείται να περπατήσει, να παρατηρήσει, να αφεθεί στους ήχους, στις εικόνες, στο ίδιο το ταξίδι. Αυτόματα, η πρόσληψη του θεάτρου γίνεται πιο σωματική, πιο βιωματική. Η θάλασσα, το κύμα, η αλμύρα, το ηλιοβασίλεμα, ακόμη και οι γλάροι, συμμετέχουν ως «συνδημιουργοί». Δεν είναι ένα σκηνικό που στήνεται και ξεστήνεται, αλλά ένα ζωντανό περιβάλλον που παρασύρει θεατές και ηθοποιούς μαζί.
«Με την Έρι Κύργια θελήσαμε να δουλέψουμε όχι με μια αναπαράσταση του Μίσσιου, αλλά με την πνοή της σκέψης του.»
Αντλώντας έμπνευση από το έργο του Χρόνη Μίσσιου, ποια είναι τα βασικά σημεία αυτής της παράστασης; Ποιες πτυχές του λόγου και της ζωής του αποτέλεσαν για εσάς και την Έρι Κύργια, που υπογράφει το κείμενο, βασικό πυρήνα της δημιουργίας;
Με την Έρι Κύργια θελήσαμε να δουλέψουμε όχι με μια αναπαράσταση του Μίσσιου, αλλά με την πνοή της σκέψης του. Μας ενδιέφερε η τρυφερότητα και η μαχητικότητα με την οποία έβλεπε τον άνθρωπο. Η διαύγειά του όταν μιλούσε για την απώλεια, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, αλλά και για τις «δολοφονημένες επιθυμίες» που αφήνουμε στην άκρη της καθημερινότητας. Μας συγκίνησε το πώς μια φράση του μπορεί να γίνει το έναυσμα για να γεννηθεί ένας ολόκληρος άλλος κόσμος. Ένας κόσμος που συγγενεύει με τον δικό του, αλλά παραμένει καινούργιος, ανοιχτός στον θεατή.
Φωτογραφίa από την πρώτη παρουσίαση του έργου στη διαδρομή Καβάλα – Θάσος. Φωτογράφος: Λάσκαρης Τσούτσας
Αναφέρετε ότι η παράσταση είναι «μια χειρονομία προς το άπιαστο». Αν το μεταφράζαμε σε ανθρώπινες στιγμές, τι θα μπορούσε να είναι το άπιαστο για εσάς; Απέναντι στη μεγάλη εικόνα του έργου του Χρόνη Μίσσιου, τι σας αγγίζει περισσότερο;
Το άπιαστο είναι εκείνες οι στιγμές που χάνονται πριν προλάβουμε να τις ζήσουμε. Ένα βλέμμα που στράφηκε αλλού, μια λέξη που δεν ειπώθηκε, μια επιθυμία που έμεινε μισή. Όλα όσα αφήνουμε για το «αύριο» που τελικά δεν έρχεται. Εκεί είναι που αγγίζει βαθιά και το έργο του Μίσσιου: στην επιμονή του να μας θυμίζει ότι η ζωή είναι τώρα, ότι η αξιοπρέπεια και η τρυφερότητα δεν χωρούν αναβολή. Αυτό το «άπιαστο» δεν είναι μελαγχολία· είναι μια πρόσκληση να σταθούμε λίγο πιο παρόντες.
Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής στην εν πλω εμπειρία του θεατή για την συγκεκριμένη θεατρική πρόταση; Είναι ένας τρόπος να «γιορτάσει» κανείς το ταξίδι;
Η μουσική λειτουργεί σαν γέφυρα ανάμεσα στο θέατρο και το ίδιο το ταξίδι. Δεν είναι συνοδευτική, αλλά κομμάτι της εμπειρίας. Άλλοτε αγκαλιάζει τον λόγο, άλλοτε τον διακόπτει, άλλοτε ανοίγει έναν χώρο για τον θεατή να αφήσει μέσα του ό,τι ένιωσε. Θα έλεγα ότι δεν είναι μόνο ένας τρόπος να «γιορτάσει» κανείς το ταξίδι, αλλά και να το μοιραστεί.
Η μουσική στο κατάστρωμα γίνεται κοινός τόπος – εκεί όπου οι ιστορίες της παράστασης συναντούν τον παλμό της θάλασσας και της διαδρομής, με τα live στο κατάστρωμα από τον Κωστή με την παρέα του και τα Καλογεράκια να υφαίνουν τη δική τους γιορτή.
Φωτογραφίa από την πρώτη παρουσίαση του έργου στη διαδρομή Καβάλα – Θάσος. Φωτογράφος: Λάσκαρης Τσούτσας
Το πλοίο γίνεται στη δική σας παράσταση σκηνή και ταξίδι ταυτόχρονα. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η μετατόπιση του θεάτρου στη θάλασσα και τι διαφορετικό προσφέρει στο κοινό;
Για μένα, το πλοίο δεν είναι μόνο μέσο μετακίνησης αλλά και τόπος μετάβασης. Όταν το θέατρο περνά στη θάλασσα, αποκτά έναν απρόβλεπτο συνοδοιπόρο: τον αέρα, το φως, το κύμα, το βλέμμα του γλάρου που περνά. Το κοινό δεν βλέπει απλώς μια παράσταση· τη ζει μαζί με το τοπίο που διαρκώς αλλάζει. Αυτή η ρευστότητα κάνει την εμπειρία μοναδική κάθε φορά. Είναι σαν να ανοίγεται μπροστά μας ένας χώρος όπου το θέατρο δεν έχει τοίχους, μόνο ορίζοντες.
Στο έργο μιλάτε για επιθυμίες και λέξεις που δεν ειπώθηκαν ποτέ. Πώς μεταφράζετε αυτές τις «σιωπές» σε θεατρική δράση;
Οι σιωπές έχουν δικό τους βάρος. Δεν είναι απουσία, αλλά μια στιγμή που ανοίγει χώρο. Σκηνοθετικά, με ενδιαφέρει να αφήνω παύσεις, βλέμματα, μικρές κινήσεις που λένε περισσότερα από τις λέξεις. Κι εδώ η φύση γίνεται δραματουργικό υλικό: ο παφλασμός του κύματος, το πέταγμα ενός γλάρου, η αλλαγή του φωτός στο ηλιοβασίλεμα. Αυτά τα στοιχεία μπαίνουν μέσα στην παράσταση χωρίς να τα ελέγχουμε, κι όμως συχνά συμπληρώνουν και γεμίζουν το κενό καλύτερα από οποιοδήποτε σκηνικό ή μουσική.
Ο θεατής καλείται να συντονιστεί με αυτά τα «τυχαία» συμβάντα και να συμπληρώσει τη σιωπή με τη δική του μνήμη και εμπειρία. Έτσι, η σιωπή δεν είναι κενό, αλλά μια ζωντανή συνομιλία ανάμεσα στον άνθρωπο, τη φύση και το άρρητο.
INFO Παράσταση εν πλω (δρομολόγιο Πειραιάς- Αίγινα- Πειραιάς) (Όλα)ν όσα αφήνουμε < για ένα αύριο που δε θα ‘ρθει ποτέ… Μια παράσταση / εμπειρία για τις επιθυμίες που δεν έπιασαν λιμάνι 15, 16 Σεπτεμβρίου 2025 Ώρα αναχώρησης: 18.15 (Πύλη Ε8, Λιμάνι Πειραιά, πλοίο «Αντιγόνη» της εταιρείας Saronic) Ώρα προσέλευσης για επιβίβαση: 17.30
