Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λιγότερο από τρεις μήνες διορία για να συμφωνήσει σε μια καθοριστική νομοθεσία για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν έως το 2040 για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και η Δανία καλείται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την ιστορική διαπραγμάτευση. Την Τρίτη 2 Ιουλίου, δεύτερη ημέρα της δανικής προεδρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει την πρότασή της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040.
Η πρόταση αυτή θεωρείται ήδη ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη, με την Κομισιόν να ετοιμάζεται να τη “μαλακώσει” μέσω σημαντικών εξαιρέσεων, ώστε να περάσει από όλα τα κράτη-μέλη. Όπως επισημαίνει το Politico, η πρόκληση είναι τόσο πολιτική όσο και χρονική: εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία έως τα μέσα Σεπτεμβρίου, η ΕΕ κινδυνεύει να μην καταθέσει εγκαίρως το δικό της σχέδιο για το 2035 στον ΟΗΕ — γεγονός που θα πλήξει την αξιοπιστία της σε παγκόσμιο επίπεδο.
Διπλή πρόκληση
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Politico, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να συνδέσει τον νέο στόχο για το 2040 με έναν ενδιάμεσο για το 2035 — ο οποίος, όπως υπογραμμίζει ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το Κλίμα, Σάιμον Στιλ, αποτελεί «το πιο σημαντικό πολιτικό έγγραφο του αιώνα».
Ωστόσο, αρκετές χώρες-μέλη διστάζουν: φοβούνται ότι οι αυστηρές δεσμεύσεις θα επιβαρύνουν την ήδη ευάλωτη ευρωπαϊκή οικονομία. Γι’ αυτό και έχουν υποβάλει στην Κομισιόν μακροσκελείς «λίστες εξαιρέσεων», ζητώντας από χαλαρότερους επιμέρους στόχους και χρηματοδοτικά κίνητρα, μέχρι αλλαγές στον μηχανισμό του ευρωπαϊκού “φόρου άνθρακα” και δυνατότητα χρήσης διεθνών πιστώσεων για την επίτευξη των στόχων.
Ο Άαγκααρντ στην πρώτη γραμμή των διαπραγματεύσεων
Στο επίκεντρο όλων αυτών βρίσκεται ο Δανός υπουργός Κλίματος, Λαρς Άαγκααρντ, στον οποίο έχει ανατεθεί η σχεδόν αδύνατη αποστολή της εξεύρεσης κοινής ευρωπαϊκής θέσης μέσα σε λίγες εβδομάδες. “Πρέπει να παίξουμε με τα χαρτιά που μας δόθηκαν — και δεν είναι καθόλου εύκολο,” δήλωσε ο ίδιος στο Politico.
Ο Άαγκααρντ, πρώην επικεφαλής του ενεργειακού λόμπι της Δανίας και νυν υπουργός από το 2022, αντιμετωπίζει έντονη πολιτική πίεση και στο εσωτερικό. Μόλις τον Απρίλιο επέζησε οριακά από ψήφο δυσπιστίας στο Κοινοβούλιο, ενώ το κόμμα του —το Κεντρώο κόμμα των Moderates— βρίσκεται στα όρια του 3% στις δημοσκοπήσεις.
“Είναι ξεκάθαρο ότι ο Άαγκααρντ είναι υπό τεράστια πίεση,” δήλωσε στο Politico ο Γενς Ματίας Κλάουσεν, επικεφαλής της ευρωπαϊκής πολιτικής στον δανικό πράσινο think-tank Concito. “Πρέπει να αποδείξει στο Κοινοβούλιο ότι μπορεί να φέρει αποτελέσματα.”
Μνήμες από το φιάσκο του 2009
Το βάρος δεν είναι μόνο πολιτικό αλλά και ιστορικό. Ο Άαγκααρντ θα εκπροσωπήσει φέτος την ΕΕ στη Διάσκεψη COP30 του ΟΗΕ στη Βραζιλία, τον Νοέμβριο — στην υψηλότερη θέση που έχει αναλάβει ποτέ Δανός διαπραγματευτής. Η παρουσία του εκεί ξυπνά μνήμες από τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης το 2009, που κατέρρευσε σε χάος και αποτέλεσε σημείο καμπής για τη διεθνή κλιματική διπλωματία.
Όπως τονίζει το Politico, το όνομα “Κοπεγχάγη” έχει γίνει συνώνυμο της αποτυχίας στις διεθνείς συνομιλίες για το κλίμα. Ο Άαγκααρντ καλείται τώρα να εξιλεώσει την ευρωπαϊκή —και τη δανική— κληρονομιά.
“Δεν με απασχολούν οι εσωτερικές πολιτικές συνέπειες. Είμαι εδώ για να υπηρετήσω την Ευρώπη,” δήλωσε ο ίδιος στο Politico. Όμως είναι σαφές πως από τη στάση της Δανίας και την ικανότητα του Άαγκααρντ να χτίσει συναίνεση, θα κριθεί όχι μόνο ο νέος κλιματικός στόχος της ΕΕ αλλά και ο ρόλος της ως παγκόσμιου ηγέτη στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
