Αρτυς: «Η διαφορετικότητα είναι δύναμη»

Στην ταινία «Ένα μικρό κόλπο και κάτι ακόμα» (Un p’tit truc en plus, Γαλλία, 2024) που από αύριο θα προβάλλεται στα θερινά σινεμά σε διανομή TFG, δύο ληστές σε φυγή, πατέρας και γιός, κρύβονται σε μια καλοκαιρινή κατασκήνωση για ενήλικες με νοητικές αναπηρίες.

Αυτό τo σκηνοθετικό ντεμπούτο του Άρτυς, γνωστού Γάλλου stand-up κωμικού, ο οποίος επίσης πρωταγωνιστεί μαζί με τον Κλοβίς Κορνιγιάκ (αντιστοίχως οι γιος και πατέρας), υπήρξε φαινόμενο πέρσι στην Γαλλία.

Για του λόγου το ακριβές, η ταινία «Ένα μικρό κόλπο και κάτι ακόμα» είχε το δεύτερο καλύτερο άνοιγμα στην κινηματογραφική Ιστορία της χώρας και άγγιξε τα 11 εκ. εισιτήρια – μόνο στις αίθουσες. Καταλέλαβε την 12η θέση στη λίστα με τις πιο επιτυχημένες γαλλικές ταινίες όλων των εποχών και εδώ, για να φανεί η διαφορά αρκεί να πούμε ότι μια άλλη μεγάλη τεράστια γαλλική επιτυχία, η «Οικογένεια Μπελιέ» είχε κόψει 6,4 εκ. εισιτήρια το 2014. Σχεδόν τα μισά.

Η αναφορά στην «Οικογένεια Μπελιέ» (που θυμίζουμε βρήκε την αμερικανική απάντησή της στην ταινία «CODA» (2021) που έκανε την μεγάλη έκπληξη κερδίζοντας το Οσκαρ καλύτερης ταινίας της χρονιάς δεν γίνεται τυχαία. Η «Οικογένεια Μπελιέ» ασχολείται με μια οικογένεια κωφαλάλων που προσπαθεί να κοιτάξει με χαμόγελο την ζωή της, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό. Το «Ένα μικρό κόλπο και κάτι ακόμα» έχει ως πρωταγωνιστές ανθρώπους που πάσχουν από διάφορες μορφές νοητικών αναπηριών, οπότε το να προσπαθήσεις να βγάλεις γέλιο από αυτούς, είναι κάτι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο.

Ωστόσο, ο Αρτυς αντιμετωπίζει αυτόν τον κόσμο με αγάπη. Δεν κοροϊδεύει κανέναν – αντιθέτως, δείχνει πως ορισμένες οι άνθρωποι με νοητικά προβλήματα, έχουν πολύ πιο ισχυρή λογική από εκείνους που ,,,,δεν έχουν! «Πάντα ήθελα να αναδείξω τι μπορούν να καταφέρουν οι άνθρωποι με νοητική αναπηρία» είπε μιλώντας για την ταινία του ο Άρτυς. «Διαθέτουν απίστευτη φαντασία, μια μαγεία – ή και μια τρέλα – που δεν συναντάς αλλού. Δεν ήθελα να κάνω μια ταινία για αυτούς, αλλά μαζί τους.»

Για τον Αρτυς «η αναπηρία από μόνη της δεν είναι το θέμα της ταινίας. Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια καλοκαιρινή κατασκήνωση και παρακολουθούμε όλες τις στιγμές ζωής που τη συνθέτουν – αλλά ενισχυμένες, έντονες, γιατί αφηγούνται και παίζουν άνθρωποι που σπάνια βλέπουμε στη μεγάλη οθόνη.»

Ο σκηνοθέτης είπε ότι είχε μείνει συγκλονισμένος από την ταινία «Η Όγδοη Μέρα» (Le huitième jour, 1996) του Ζακό Βαν Ντορμέλ, ένα γαλλοβελγικής συμπαραγωγής road movie με άξονα την σχέση ενός «κανονικού» ανθρώπου (Ντανιέλ Οτέιγ) με ένα νεαρό που πάσχει από Σύνδρομο Down (Πασκάλ Ντικέν). «Σκέφτηκα: “Ναι, κάτι αρχίζει να αλλάζει!” Αλλά η πόρτα έκλεισε αμέσως. Τώρα ήθελα να την ξανανοίξω. Γιατί κάτι πρέπει να αλλάξει. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η διαφορετικότητα είναι δύναμη.»

Ο Άρτυς είναι επίσης υποστηρικτής των Παραολυμπιακών Αγώνων και της Handicap International, κάτι στο οποίο δεσμεύτηκε από παιδί. «Από μικρός ένιωθα μια έλξη προς τον ιδιαίτερο κόσμο των ανθρώπων με νοητικές αναπηρίες – με μάγευε η φαντασία τους, η ικανότητά τους να σε μεταφέρουν αλλού. Κι αυτό το αλλού είναι ένα μέρος όμορφο, απελευθερωτικό. Έχουν επίσης μια μοναδική ικανότητα να εκφράζουν τα συναισθήματά τους χωρίς φίλτρα. Εμείς οι υπόλοιποι έχουμε τόσο εκπαιδευτεί να τα συγκρατούμε που σπάνια λέμε απλά: “Σ’ αγαπώ”, “Ευχαριστώ”, “Χαίρομαι που είμαι μαζί σου”. Κι όμως, το έχουμε ανάγκη. Εκείνοι ξέρουν πώς να το κάνουν.»

Επίσης, ο μεγαλύτερος αδελφός ενός φίλου του σκηνοθέτη είχε σύνδρομο Down. «Θυμάμαι όταν παίζαμε ποδόσφαιρο και έβαζε γκολ – ξέσπαγε σε μια τρελή χαρά που την μετέδιδε σε όλους. Και μετά γνώρισα τον Βίκτωρ, ήμουν έντεκα ή δώδεκα χρονών. Ήταν στην τάξη μου, αυτιστικός, λάτρης των τρένων, με έκανε να γελάω… Τον κάλεσα στο πάρτι των γενεθλίων μου. Η μητέρα του τηλεφώνησε στο σπίτι για να μου μιλήσει και μου είπε: “Γιατί θέλεις να καλέσεις τον Βίκτωρ;” Της απάντησα: “Επειδή τον συμπαθώ”. Κατάλαβα πως συγκινήθηκε. Συνέχισε: “Είσαι σίγουρος; Δεν τον καλείς για να τον κοροϊδέψετε;” Έμεινα άφωνος. Ήταν η πρώτη φορά που ο Βίκτωρ είχε προσκληθεί σε πάρτι γενεθλίων. Εκείνη τη μέρα συνειδητοποίησα ότι για κάποιους η αναπηρία μπορεί να είναι πρόβλημα. Εγώ μέχρι τότε ούτε που το είχα σκεφτεί.»

Στην ερώτηση αν προσάρμοσε το σενάριο σύμφωνα με την αναπηρία των ηθοποιών, ο Αρτυς απάντησε: «Είχα τη βασική δομή του σεναρίου, με τους αρχικούς διαλόγους και μια κατεύθυνση που είχαμε δουλέψει με τον Κλεμάν Μαρσάν και τον Μιλάν Μοζέ. Αλλά πολύ γρήγορα εξήγησα στους παραγωγούς μου ότι δεν μπορούσα να προχωρήσω άλλο χωρίς να έχει ολοκληρωθεί το καστ. Δεν ήθελα “ηθοποιούς” με την κλασική έννοια – δεν ήθελα να υποκρίνονται. Ήθελα να παραμείνουμε πιστοί στην αλήθεια τους και η γραφή να προσαρμοστεί όσο το δυνατόν περισσότερο στους ίδιους.

Ο Αρνό, για παράδειγμα, είναι τόσο μεγάλος φαν της Δαλιδά που έχει τατουάζ με το όνομά της. Ο Μπορίς κυκλοφορεί όντως μεταμφιεσμένος – αυτά είναι τα δικά του κοστούμια. Αν τα είχα επινοήσει, θα μου έλεγαν ότι είναι υπερβολικά.. Ήθελα απλώς να τους αφήσω να είναι ο εαυτός τους – από σεβασμό. Και να σας πω την αλήθεια, πλέον δεν βλέπω καν τις μεταμφιέσεις του Μπορίς. Έτσι είναι απλώς… ο Μπορίς.»

Η ταινία «Ένα μικρό κόλπο και κάτι ακόμα» διανέμεται από την The Film Group την Πέμπτη 12 Ιουνίου