Ο πολύ σημαντικός Γάλλος ντοκιμαντερίστας Νικολά Φιλιμπέρ, κάτοχος της Χρυσής Άρκτου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου για το ντοκιμαντέρ του «Στο ποταμόπλοιο» (2023) είναι ένα από τα πρόσωπα που παρίστανται στη Θεσσαλονίκη κατά την διάρκεια του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και τιμήθηκε με έναν ειδικό Χρυσό Αλέξανδρο την Παρασκευή 14 Μαρτίου.
Η βράβευσή του έγινε στις 17.00 στο Ολύμπιον της πλατείας Αριστοτέλους.
Εξαιρετικά ευαίσθητο και πολύ ανθρώπινο, το ντοκιμαντέρ «Στο ποταμόπλοιο» (Sur l’adamant, Γαλλία, 2023) που προβλήθηκε εμπορικά στην χώρα μας καταγράφει στιγμές από την ζωή ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα, των οποίων το καταφύγιο είναι ένα πλωτό κέντρο ψυχικής υγείας στη μέση του Σηκουάνα.
«Ανακάλυψα την ύπαρξη αυτού του κέντρου πριν από εννιά περίπου χρόνια, μέσω μιας επαφής που είχε κρατήσει από την περίοδο που γύριζε ένα άλλο φιλμ παρόμοιου θέματος το «Every Little Thing», που λαμβάνει χώρα στην ψυχιατρική κλινική La Borde της Γαλλίας» είπε ο έμπειρος Γάλλος ντοκιμαντερίστας στο ΒΗΜΑ.
Η πηγή του, Λίντα ντε Ζίτερ, ψυχολόγος και ψυχαναλυτής, συνέβαλε στην ίδρυση του L’ Adamant, όμως το ίδρυμα, στην πράξη «δεν κατασκευάστηκε μόνο από αρχιτέκτονες αλλά από τους ιδίους τους θεραπευόμενους όπως και τους θεραπευτές τους». Η συμμετοχή των θεραπευόμενων ήταν ουσιαστικά το άναμμα του φυτιλιού για την δημιουργία του «Στο ποταμόπλοιο».
«Αυτό που ενδιέφερε στην ταινία, δεν ήταν τόσο ο λόγος των θεραπευτών, που ασφαλώς είναι παρόντες αλλά με έναν διακριτικό τρόπο, όσο εκείνος των θεραπευόμενων» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Φιλιμπέρ. «Σε εκείνους ήθελα να δώσω την προσοχή μου.»
Για τον Γάλλο σκηνοθέτη, «στην κοινωνία μας δεν αρέσει ο κόσμος των ψυχικά ανιάτων, είναι για εκείνη ένας αόρατος κόσμος, ένας κόσμος που προκαλεί αμηχανία, ακόμα και φόβο. Ηταν λοιπόν σημαντικό για μένα να αφιερώσω χρόνο και να τους ακουσω.»
Και πράγματι τους ακούμε. Τους ακούμε να μιλούν για την ζωή τους, παρακολουθούμε την σκέψη τους, νιώθουμε τις χαρές αλλά και την αγωνία τους. Υπάρχουν στιγμές πραγματικής ανάτασης στις οποίες ο θεατής νιώθει από πρώτο χέρι την επιθυμία των ανθρώπων αυτών να ζήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα αλλά και να προσφέρουν, όσο μπορούν για το καλό του συνόλου.
«Οδηγός μου ήταν ο σεβασμός και η κατανόηση» είπε ο Φιλιμπέρ, που ενώ δίνει σημασία στην δυσκολία της σκληρής δουλειάς των θεραπευτών, καταφέρνει με τον φακό του να «διαβάσει» την ψυχή των θεραπευόμενων.
Αυτούς τους βασανισμένους ανθρώπους τους αντιμετωπίζει με μια ευπρόσδεκτη ωμότητα, απέριττα, καθαρά και χωρίς κανένα διακοσμητικό στοιχείο. «Οι δικές τους ιστορίες τους είναι που έχουν σημασία γιατί μέσα από αυτές τις ιστορίες μπορούμε να δούμε τον εαυτό μας» είπε.
Και πραγματικά, ορισμένες από αυτές είναι σπαραχτικές, χωρίς όμως τίποτα από όσα παρακολουθούμε ή ακούμε να προκαλεί κατάθλιψη ή στεναχώρια.
