Ήταν αρχές του Οκτωβρίου του 2017 όταν οι Τζόντι Κάντορ και Μέγκαν Τουόχι των New York Times έφερναν στο φως μαρτυρίες γυναικών που είχαν κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον κινηματογραφικό παραγωγό του Χόλιγουντ Χάρβεϊ Γουάινστιν.
Το εκτενές ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στον New Yorker έβγαζε στη φόρα τα άπλυτα του πολυεκατομμυριούχου παραγωγού, αποκαλύπτοντας πλήθος υποθέσεων με δράστη τον ίδιο, σε βάθος τριών ολόκληρων δεκαετιών.
Το κύμα συμπαράστασης στα θύματα του σκανδάλου μετά τις χιλιάδες δημόσιες καταγγελίες στο ίντερνετ γέννησαν το κίνημα #MeToo και για τον αλλοτινό συνιδρυτή της Miramax και της Weinstein Company ήταν σαρωτικό. Μέσα σε ελάχιστες μέρες η μια μετά την άλλη δεκάδες γυναίκες έσπαγαν τη σιωπή τους για να καταγγείλουν αυτό που ήταν κοινό μυστικό στο χώρο της λαμπερής σόουμπιζ.
Πως ο πανίσχυρος άνδρας συστηματικά, παρενοχλούσε σεξουαλικά, βίαζε και χειραγωγούσε νεαρές –κατεξοχήν- ηθοποιούς, υποσχόμενος να τις απογειώσει επαγγελματικά.
Η πτώση του Γουάινστιν ήταν ηχηρή. Η Ακαδημία των Τεχνών και του Κινηματογράφου τον αποκαθήλωνε εν μία νυκτί για την υπόθεση που ήταν και παραμένει το μεγαλύτερο σκάνδαλο του Χόλιγουντ. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο οι καταγγελίες έπαιρναν το δρόμο της Δικαιοσύνης.
Ο Χάρβεϊ Γουάινστιν κατά την διάρκεια της δίκης
Προ ημερών, ο άλλοτε κραταιός άνδρας, κρίθηκε ένοχος για εγκληματική σεξουαλική ενέργεια πρώτου βαθμού και για βιασμό τρίτου βαθμού, αλλά απαλλάχθηκε από τις πιο σοβαρές κατηγορίες. Αυτή της βίαιης σεξουαλικής επίθεσης και του βιασμού σε πρώτο βαθμό. Αναμένεται να εκτίσει ποινή από πέντε έως 25 χρόνια.
Οι δυσκολίες του συστήματος
Παρά το γεγονός ότι για τα θύματα του Γουάινστιν η ετυμηγορία του δικαστηρίου του Μανχάταν αποτελεί μεγάλη νίκη, δείχνει ταυτόχρονα πόσο δύσκολο είναι να έρθουν οι βιαστές ενώπιον της Δικαιοσύνης, ιδιαίτερα όταν είναι πλούσιοι και ισχυροί. Δείχνει επίσης τα εμπόδια που εξακολουθούν να υπάρχουν στο αμερικανικό νομικό σύστημα, αλλά και πόσο δρόμο έχει ακόμη μπροστά της να διανύσει η κοινωνία.
Το κατηγορητήριο του Γουάινστιν στηρίχθηκε σε έξι μόνο μαρτυρίες, ενώ πάνω από 100 γυναίκες είχαν δημόσια καταγγείλει τον πάλαι ποτέ πανίσχυρο άνδρα για σεξουαλική κακοποίηση. Όπως αναφέρει η συντακτική ομάδα των New York Times στο σχετικό editorial, χρειάστηκαν δεκαετίες ώστε να σπάσει επιτέλους το δίχτυ της ανοχής -και της συνενοχής- και τελικά ο Γουάινστιν να λογοδοτήσει ενώπιον τoυ νόμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2015 ο Σάιρους Βανς, Εισαγγελέας της περιφέρειας του Μανχάταν, αρνήθηκε να ασκήσει δίωξη εναντίον του και κινήθηκε νομικά μόνον αφότου ο χείμαρρος των αποκαλύψεων δεν μπορούσε να ανακοπεί.
Οι εισαγγελείς του Γουάινστιν κατάφεραν να ξεπεράσουν ένα κοινό εμπόδιο που υπάρχει στην πλειονότητα αυτών των περιπτώσεων: την έλλειψη φυσικών ή άλλων επιβεβαιωτικών στοιχείων αλλά και τη δυσπιστία που υπάρχει συνήθως σε βάρος των γυναικών οι οποίες καταγγέλλουν τον βιασμό τους. Και εξαιτίας αυτής, η πλειονότητα των θυμάτων σεξουαλικής επίθεσης, δεν αναφέρει ποτέ τους θύτες στις αρχές.
Πολλές αισθάνονται ντροπή και πιστεύουν ότι ο βιασμός ήταν δικό τους λάθος. Όσες πάλι πιστεύουν ότι όντως αυτό δεν ισχύει, έχουν ελάχιστη εμπιστοσύνη στο ποινικό σύστημα το οποίο, αγνοεί συστηματικά τις μαρτυρίες των θυμάτων. Η συντακτική ομάδα της εφημερίδας αναφέρει ότι τα θύματα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα ακουστούν. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι οι υποθέσεις τους θα εξεταστούν γρήγορα και διεξοδικά, ενώ υπογραμμίζουν ότι οι παραγραφές για τα σεξουαλικά αδικήματα πρέπει είτε να καταργηθούν, είτε να επεκταθούν πέραν των δέκα ετών που ισχύει σε πολλές αμερικανικές πολιτείες.
Τι παρήγαγε και που οδεύει το κίνημα #MeToo
Για πολλά χρόνια τα θύματά του ισχυρού παραγωγού πίστευαν ότι δεν πρόκειται κανείς να τον αγγίξει. Η καταδίκη του ωστόσο έρχεται να τις δικαιώσει έστω και καθυστερημένα. Δεν αποτελεί μόνο λύτρωση για τον πόνο που τους προκάλεσε. Στέλνει το μήνυμα ότι η κουλτούρα αποσιώπησης και συγκάλυψης των θυτών, έχει τελειώσει οριστικά. Κανένας άνδρας και δη κανένας άνδρας με θέση εξουσίας, δεν μπορεί να μένει στο απυρόβλητο.
Μία μόλις μέρα μετά την ετυμηγορία καταδίκης του Γουάινστιν, στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, η Ισπανία γύριζε την πλάτη της στον Πλάθιντο Ντομίνγκο, τον μεγαλύτερο εν ζωή αστέρα της λυρικής σκηνής. Με απόφαση του Ισπανού Υπουργού Πολιτισμού Χοσέ Μανουέλ Ροντίγκεθ Ουρίμπες, κι έπειτα από τη δημόσια συγνώμη που ζήτησε ο τενόρος από περίπου 20 γυναίκες που φέρεται να παρενόχλησε σεξουαλικά κατά το παρελθόν, η εκδήλωση στο Εθνικό Θέατρο της Θαρθουέλα, που ήταν αφιερωμένη στα 50 χρόνια της σταδιοδρομίας του, ακυρώθηκε.
Πρωτοφανής για την πατρίδα του, η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που μέχρι πρότινος όχι μόνο τηρούσαν ουδετερότητα αλλά και συνέχιζαν να φιλοξενούν στις κρτικές τους Όπερες πλήθος παραστάσεων του θρυλικού αστέρα.
Οι καταγγελίες για τον Ντομίνγκο είχαν ήδη γίνει γνωστές από τον περασμένο Αύγουστο στις Ηνωμένες Πολιτείες από το αμερικανικό πρακτορείο από το πρακτορείο Associated Press, το οποίο έφερε στο φως έρευνα με τις καταγγελίες αρχικά 9 γυναικών κι ένα μήνα αργότερα, άλλων 11 που δήλωσαν ότι παρενοχλήθηκαν από τον διάσημο τενόρο από τα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Προς το παρόν, το ημερολόγιο του Ντομίνγκο για το τρέχον έτος εξακολουθεί να περιλαμβάνει αρκετές παραστάσεις, τουλάχιστον σύμφωνα με την ιστοσελίδα του, η οποία δεν έχει ακόμη ενημερωθεί με τις πρόσφατες ακυρώσεις. Λέγεται ότι σύντομα θα υπάρξουν κι άλλες…
