# 10 χρόνια Τwitter

Το 2006 το Facebook υπήρχε, αλλά βρισκόταν πολύ πίσω από το δημοφιλές τότε MySpace. Ολοι συζητούσαν για το web 2.0 (όρος που σήμερα έχει εγκαταλειφθεί εν αντιθέσει με το περιεχόμενό του), δηλαδή το Διαδίκτυο που δίνει στους χρήστες τον πρώτο λόγο. Η Wikipedia εξελισσόταν σε μια πλήρη διαδραστική εγκυκλοπαίδεια. To YouTube ήταν εξαιρετικά δημοφιλές και τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς η Google το απορρόφησε προς 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Το περιοδικό «TIME» ανακήρυξε «εσένα» (δηλαδή τους εκατομμύρια ανώνυμους δημιουργούς περιεχομένου στο Internet) πρόσωπο της χρονιάς.

Σε αυτό το περιβάλλον αναπτύχθηκε ραγδαία το Τwitter. Εναν χρόνο αργότερα τα μέλη του δημοσίευαν 5.000 αναρτήσεις την ημέρα. Το 2008 οι αναρτήσεις ανά ημέρα άγγιζαν τις 300.000, το 2010 ανέρχονταν σε 50 εκατομμύρια! Το 2013, όταν η επιχείρηση μπήκε στη Γουόλ Στριτ, οι ημερήσιες αναρτήσεις ήταν 500 εκατομμύρια. Εκτοτε η επιχείρηση δεν έχει δημοσιεύσει ανάλογα στοιχεία και πολλοί συνδέουν το γεγονός αυτό με τις φήμες ότι η δημοφιλία του Τwitter βρίσκεται σε πτωτική πορεία. Σήμερα μετρά περισσότερους από 320 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες, πολύ μακριά από τον στόχο του ενός δισεκατομμυρίου που περίμεναν όσοι επένδυσαν σε αυτό.

Είναι σίγουρο ότι το Τwitter του 2016 αντιμετωπίζει προβλήματα, αλλά η παρεμβατικότητά του σίγουρα δεν έχει μειωθεί. Το Τwitter έχει αποτύχει να αναπτύσσεται και να πολλαπλασιάζει και να απασχολεί τους χρήστες του με τους ίδιους ρυθμούς που το έκανε την προηγούμενη δεκαετία. Επίσης, δεν έχει κατορθώσει, ως εταιρεία, να αποκομίσει κέρδη εφάμιλλα του κολοσσού Facebook, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκτήσει έσοδα ανάλογα της επιρροής και της δημοφιλίας του.

Δεν είναι σαφές τι είναι εκείνο που έχει κάνει το Τwitter τόσο ενδιαφέρον εδώ και μια δεκαετία. Ειδικά όταν, ξεκινώντας, η κριτική που του ασκήθηκε έκανε λόγο για το γεγονός ότι είναι εντελώς άχρηστο, δεν έχει κανέναν σκοπό ή νόημα ύπαρξης. Πολλοί συμφωνούν ότι εκείνο που το καθιστά δημοφιλές είναι ο συνδυασμός σοβαρών και ελαφρών θεμάτων που προσφέρει σε όποιον παρακολουθεί και συμμετέχει, γρήγορα, κοφτά, σε πραγματικό χρόνο. Τα tweets του BBC, της Κιμ Καρντάσιαν, του Κριστιάνο Ρονάλντο, του Γουόρεν Μπάφετ και του Μπαράκ Ομπάμα μπορούν να διαδέχονται το ένα το άλλο και να συνθέτουν ένα ψηφιδωτό τόσο ενδιαφέρον όσο και καταστροφικό για όσους πάσχουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής.

Είναι βέβαιο ότι οι κάθε λογής σελέμπριτι που «τραβούν» εκατομμύρια followers ο καθένας παίζουν μεγάλο ρόλο στη δημοφιλία του Twitter. Αρκεί μόνο να αναφέρει κάποιος ότι στην κορυφή της λίστας με τα πιο πολυμοιρασμένα «τιτιβίσματα» είναι η selfie που τραβήχτηκε στην τελετή απονομής των βραβείων Οσκαρ το 2014 από την παρουσιάστρια της βραδιάς Ελεν Ντε Τζένερις. Κάθε παραλήρημα του ράπερ Κάνιε Γουέστ (όπως αυτά κατά τα οποία ισχυρίζεται ότι είναι ο Θεός) μοιράζεται και αποτελεί αντικείμενο σχολιασμού. Προσφάτως, αποκαλύφθηκε ότι η Κιμ Καρντάσιαν πληρώθηκε 10.000 δολάρια για να ανεβάσει ένα tweet που διαφήμιζε τις σαλάτες των φαστφουντάδικων Carl’s Jr.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο η αίσθηση της εγγύτητας με τις κάθε λογής διασημότητες που προσφέρει το Τwitter. Πρόκειται για το κατ’ εξοχήν ειδησεογραφικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης, γι’ αυτό ίσως και το προτιμούν πολλοί δημοσιογράφοι. Οι χρήστες του στρέφονται σε αυτό όταν θέλουν να μάθουν τα νεότερα, ενώ τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης το χρησιμοποιούν συστηματικά, τόσο για να αλιεύσουν ειδήσεις όσο και για να μεταδώσουν τις δικές τους.

Το 2008 ο αμερικανός φοιτητής Τζέιμς Καρλ Μπακ συνελήφθη από τις αιγυπτιακές Αρχές, όμως κατάφερε να τουιτάρει «Με συνέλαβαν». Λίγες ώρες αργότερα, οι followers του επικοινώνησαν με τις Αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους μεσολάβησαν ώστε να απελευθερωθεί. Οταν το 2009 ο πιλότος Τσέσλι Σάλενμπεργκερ προσθαλάσσωσε το Airbus Α320 που πιλοτάριζε λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο Λα Γκουάρντια της Νέας Υόρκης σώζοντας τις ζωές των 154 επιβαινόντων και τη δική του, η πρώτη φωτογραφία από το «θαύμα του ποταμού Χάντσον» αναρτήθηκε στο Τwitter. Ο 34χρονος Πακιστανός Σοχάιμπ Αταρ συμπτωματικά μετέδωσε live την έφοδο του αμερικανικού στρατού που κατέληξε στον θάνατο του Οσάμα μπιν Λάντεν. Και, βεβαίως, οι ειδήσεις σχετικά με την Αραβική Ανοιξη ή πιο πρόσφατα με τις δολοφονίες Αφροαμερικανών στο hashtag #BlackLivesMatter. Μόλις πριν από λίγους μήνες, ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έσβησε κάποια γραμμένα στα αγγλικά tweets του που απευθύνονταν στον τούρκο ομόλογό του προκειμένου να μη διαταραχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Τα ελληνικά παρέμειναν.

Ισως αυτή η συνεχής και πολλές φορές τυχαία ροή της πληροφορίας να είναι εκείνη που κάνει τους περισσότερους δικτάτορες στον κόσμο να απαγορεύουν τη χρήση του Τwitter στους κατοίκους των χωρών τους. Η διείσδυση στις ελίτ και στους πολίτες, καθώς και η πολλαπλασιαστική δυνατότητα ενός και μόνο tweet 140 χαρακτήρων δεν αφήνουν αδιάφορα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, που διακαώς επιθυμούν να αξιοποιήσουν το Τwitter για λόγους προπαγάνδας. Το επίκαιρο τελευταία Ισλαμικό Κράτος σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Brookings το 2014 υπολογίστηκε ότι διαθέτει περί τις 46.000 υποστηρικτές στο Τwitter. Πρόσφατα, το μέσο δικτύωσης ανακοίνωσε ότι έχει εντοπίσει 125.000 προφίλ που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος από τα μέσα του 2015. Μόλις εντοπίζονται τα προφίλ αυτά αμέσως διαγράφονται. Οταν οι τζιχαντιστές κατέλαβαν τη Μοσούλη το 2014 χρησιμοποίησαν επιθετικά bots (λογαριασμούς που δημιουργούνται αυτοματικά) στο Τwitter και γέμισαν με προπαγανδιστικές αναφορές τα δημοφιλή hashtags των ημερών για να διασφαλίσουν ότι το μήνυμά τους θα φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους.

Οταν η ομάδα σομαλών τρομοκρατών Αλ Σαμπάμπ επιτέθηκε στο εμπορικό κέντρο Westgate στο Ναϊρόμπι της Κένυας το 2013, «μετέδιδε» ζωντανά τα όσα συνέβαιναν κατά τη διάρκεια της επίθεσης μέσω Τwitter. Καθώς το Τwitter έκλεινε τα προφίλ που το έκαναν αυτό, άνοιγαν καινούργια και συνέχιζαν την «αφήγηση».

Είναι γνωστή επίσης η υπόθεση με τα τρολ του Κρεμλίνου. Κατά καιρούς κάποιος από αυτούς αυτομολεί και δίνει περισσότερες πληροφορίες για τον μηχανισμό που υποστηρίζει το έργο του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν μέσω Τwitter, εντός αλλά και εκτός Ρωσίας. Ο κοινωνικός επιστήμονας Λόρενς Αλεξάντερ ανακάλυψε 2.900 προφίλ που έγραφαν στο Τwitter χρησιμοποιώντας συγκεκριμένη διατύπωση ότι ο δολοφονημένος τον Φεβρουάριο πολιτικός της αντιπολίτευσης Μπόρις Νεμτσόφ σκοτώθηκε από Ουκρανούς επειδή «έκλεψε τη γυναίκα κάποιου». Στην Αμερική, ρωσικά τρολ κατηγορούνται ότι έκαναν παραπλανητικές αναρτήσεις στο Τwitter για καταστροφές εντός των ΗΠΑ που ποτέ δεν συνέβαιναν, όπως ένα ατύχημα σε εργοστάσιο χημικών και κρούσματα του ιού Εμπολα στην Ατλάντα.

Είναι σαφές ότι πέρα από τις διασημότητες, την ειδησεογραφία και την προπαγάνδα, το Τwitter παραμένει ένα μέσο όπου ο καθένας μας μπορεί –μέσα σε 140 χαρακτήρες –να πει την εξυπνάδα του. Δέκα χρόνια μετά, ως μηχανισμός ενσαρκώνει τα θετικά και τις απειλές της πραγματικότητας των big data. Μαζική εκτόνωση και ελεύθερη έκφραση ταυτοχρόνως με έκθεση και θυσία της ιδιωτικότητας. Ο αμερικανός κωμικός Στιούαρτ Λι έχει χαρακτηρίσει το Twitter «Στάζι για τη γενιά του Angry Birds». Και μάλλον έχει δίκιο.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 26 Μαρτίου 2016