Μειώσεις στις κύριες συντάξεις και δη στην εθνική σύνταξη προκειμένου να ξεπεράσει τον «σκόπελο του Ασφαλιστικού» σχεδιάζει η κυβέρνηση, μετά τις έντονες πιέσεις που δέχθηκε από τους εκπροσώπους των δανειστών, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος στήριξης. Η μείωση της εθνικής σύνταξης, οι μειώσεις στους συντελεστές αναπλήρωσης της αναλογικής σύνταξης (που οδηγούν σε περαιτέρω μειώσεις των κύριων συντάξεων), η μείωση του ανώτατου πλαφόν της κύριας σύνταξης κάτω των 2.000 ευρώ, από 2.773 ευρώ που είναι σήμερα, και οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, σύμφωνα με τη λογική της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, αποτελούν ορισμένα από τα μέτρα-«διορθώσεις» που συζητεί η κυβέρνηση προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία στο Ασφαλιστικό. Οι «δεύτερες σκέψεις» που διαμορφώνονται στο κυβερνητικό στρατόπεδο προβλέπουν χαμηλότερη εθνική σύνταξη για όλους στα 360 αντί στα 384 ευρώ, με –τουλάχιστον –20 έτη ασφάλισης, όπως και έτι χαμηλότερη εθνική σύνταξη –κάτω των 360 ευρώ –για όσους συνταξιοδοτούνται με 15 ως 20 έτη ασφάλισης.
«Αποτελεσματικό μέτρο»
Το μέτρο αυτό θεωρείται –από τους τεχνοκράτες που το εισηγούνται –«ιδιαιτέρως αποτελεσματικό», καθώς εφαρμόζεται στο σύνολο των συνταξιούχων (περίπου 2.657.000 άτομα) και αποφέρει για κάθε ευρώ μείωση στην εθνική σύνταξη περικοπή κατά 30 εκατομμύρια ευρώ στη συνταξιοδοτική δαπάνη.
Η αναλογιστική αρχή του υπουργείου Εργασίας έχει ήδη «μετρήσει» τις αλλαγές που συζητούνται στο σχέδιο Κατρούγκαλου, ενώ ετοιμάζει αναλογιστικές μελέτες γύρω από τα επικουρικά ταμεία σε βάθος τουλάχιστον δέκα ετών, αλλά και για τις εισφορές υπέρ ΟΓΑ, προκειμένου να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις για τους αγρότες.
Ιδιαίτερη σημασία δίνει η κυβέρνηση στον τρόπο με τον οποίο θα «περάσει» στην κοινή γνώμη το θέμα των μειώσεων των συντάξεων κύριας ασφάλισης, καθώς έχει δεσμευτεί για το αντίθετο. Παρότι πρόσφατα κυβερνητικός παράγοντας δήλωνε ότι «η δέσμευση αυτή μας εγκλώβισε και μας οδήγησε σε αδιέξοδο».
Η δήλωση αυτή δείχνει την αγωνία των κυβερνητικών παραγόντων να αναζητήσουν λύσεις για τον περιορισμό της συνταξιοδοτικής δαπάνης «από άλλες πηγές» –πλην των κύριων συντάξεων –αλλά ταυτοχρόνως είναι ενδεικτική της αδυναμίας ολοκλήρωσης του σχεδίου αυτού, καθώς τα «νούμερα δεν βγαίνουν».
Τι έπεσε στο τραπέζι
Ετσι, η κυβέρνηση φαίνεται να «συγκατανεύει» σε –πολλά από τα μέτρα –που τέθηκαν στο τραπέζι.
- Πρώτον, συζητεί τη μείωση του ποσού της εθνικής σύνταξης από τα 384 ευρώ που αρχικώς προσδιορίστηκε στα 360 ευρώ που είχε ορισθεί με τον νόμο 3863/2010 (Λοβέρδου – Κουτρουμάνη). Επίσης σε περιπτώσεις συνταξιοδότησης προ της 20ετίας, δηλαδή με 15 ως 20 έτη ασφάλισης, το ποσό της εθνικής σύνταξης να είναι χαμηλότερο από 360 ευρώ. Παράγοντες του υπουργείου Εργασίας σημειώνουν ότι μπορεί να θεσπιστεί μικρότερο ποσό για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης τη 15ετία. Σημειώνεται ότι οι θεσμοί ζητούν η συνταξιοδότηση να ξεκινά με τη συμπλήρωση των 20 ετών ασφάλισης, κάτι που η κυβέρνηση φαίνεται να απορρίπτει και να αναζητεί τη «μέση λύση»: δηλαδή την παροχή ευχέρειας συνταξιοδότησης στα 15 έτη ασφάλισης, αλλά με μικρότερο ποσό εθνικής σύνταξης, η οποία σημειωτέον θα επιβαρύνει αποκλειστικά τον προϋπολογισμό.
- Δεύτερον, επανεξετάζεται το ύψος των ποσοστών αναπλήρωσης που αφορούν την αναλογική σύνταξη. Στο σχέδιο Κατρούγκαλου το ποσοστό αναπλήρωσης του ανταποδοτικού τμήματος της σύνταξης είναι κλιμακωτό: ξεκινά από το 0,80% (για κάθε έτος) για το διάστημα από 0 ως 15 έτη ασφάλισης και φθάνει ως το 2% για τα 39 ως 42 ή και περισσότερα χρόνια. Ηδη η κυβέρνηση επεξεργάζεται διάφορα εναλλακτικά σενάρια με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης, γεγονός που σημαίνει ότι οι νέες συντάξεις θα οδηγηθούν σε μεγαλύτερες μειώσεις.
- Πλαφόν κύριας σύνταξης. Μείωση του ανώτατου πλαφόν κύριας σύνταξης από τα 2.773 ευρώ κάτω από τα 2.000 ευρώ. Στο σχέδιο Κατρούγκαλου προβλέπεται η διαμόρφωση του πλαφόν στο εξαπλάσιο της εθνικής σύνταξης, δηλαδή 2.304 ευρώ (με εθνική σύνταξη στα 384 ευρώ). Τώρα συζητείται επιπλέον μείωση του ανώτατου ορίου και μάλιστα κάτω από τα 2.000 ευρώ.
- Επικουρικές συντάξεις. Απολύτως αρνητικοί ήταν στην πρώτη συνάντηση οι δανειστές στο ενδεχόμενο επιβολής αυξημένων εισφορών για τις επικουρικές συντάξεις, ενώ επιμένουν στην εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Διαφωνούν με την επιβολή αύξησης 1% στις εισφορές των εργοδοτών, ενώ φαίνεται ότι δεν υπάρχουν αντιρρήσεις για την αύξηση 0,5% που αφορά τις εργατικές εισφορές. Μετά την ένσταση αυτή είναι βέβαιο ότι οι μειώσεις των υφιστάμενων επικουρικών συντάξεων είναι αναπόφευκτες. Πάντως οι αναλογιστικές μελέτες που ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας αφορούν την επόμενη δεκαετία –ως 2025 –και στηρίζονται στο σενάριο τα επικουρικά ταμεία να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους χωρίς την ελάχιστη κρατική συμμετοχή. Οι εκπρόσωποι των δανειστών θεωρούν απαραίτητη τη μείωση για τις επικουρικές συντάξεις άνω των 170 ευρώ, ενώ εναλλακτικά επαναφέρουν παλαιότερη πρότασή τους για την ενσωμάτωση της επικουρικής στην κύρια σύνταξη.
Ταυτοχρόνως επιμένουν στην πρόταση-βόμβα για πλήρη κατάργηση της παροχής που σχετίζεται με το εφάπαξ βοήθημα, το οποίο χαρακτηρίζουν «πολυτέλεια» για την οικονομική κατάσταση της χώρας μας.
Πόουλ Τόμσεν: «Εχετε υψηλότερες συντάξεις από τους Γερμανούς»
Γενναίο «κούρεμα» των συντάξεων ζητεί ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν σε άρθρο του σε blog του ΔΝΤ το οποίο διανεμήθηκε λίγη ώρα μετά τη συνέντευξη Τύπου του Eurogroup την Πέμπτη.
«Γιατί τόση μεγάλη επικέντρωση στις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις;» διερωτάται ο κ. Τόμσεν στο άρθρο του και δίνει ο ίδιος την απάντηση συγκρίνοντας την Ελλάδα με τη Γερμανία.
«Παρά τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις του 2010 και του 2012, το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα παραμένει σε οικονομικά απλησίαστα και γενναιόδωρα επίπεδα. Για παράδειγμα, οι τυπικές συντάξεις σε ονομαστικούς όρους ευρώ είναι σε γενικές γραμμές παρόμοιες στην Ελλάδα και στη Γερμανία, αν και η Γερμανία –με μέτρο τον μέσο μισθό –είναι δύο φορές πιο πλούσια από την Ελλάδα. Πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι οι Ελληνες εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται πολύ πιο νωρίς από τους Γερμανούς και ότι η Γερμανία είναι πιο αποτελεσματική στην είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών» σχολιάζει ο πρώην ελεγκτής της τρόικας.
«Το αποτέλεσμα είναι» συνεχίζει «ότι ο ελληνικός προϋπολογισμός χρειάζεται να μεταφέρει περίπου το 10% του ΑΕΠ για να καλύψει το μεγάλο κενό στο ασφαλιστικό σύστημα σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 2,5%. Σαφώς αυτό δεν είναι βιώσιμο. Δεν μπορεί όμως η Ελλάδα να προστατέψει τους συνταξιούχους κάνοντας περικοπές αλλού ή αυξάνοντας τους φορολογικούς συντελεστές; Υπάρχει κάποιο περιθώριο για τα μέτρα αυτά, όμως είναι πολύ περιορισμένο» λέει απορρίπτοντας με αυτόν τον τρόπο τον κορμό και τη φιλοσοφία της πρότασης του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου.
Πόουλ Τόμσεν: «Εχετε υψηλότερες συντάξεις από τους Γερμανούς»
Γενναίο «κούρεμα» των συντάξεων ζητεί ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν σε άρθρο του σε blog του ΔΝΤ το οποίο διανεμήθηκε λίγη ώρα μετά τη συνέντευξη Τύπου του Eurogroup την Πέμπτη.
Ο δανός πρώην ελεγκτής επαναφέρει τον κίνδυνο του Grexit θυμίζοντας το ύφος και τη φρασεολογία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και συνδέει τη μεγάλη μείωση δαπανών του Ασφαλιστικού, δηλαδή την περικοπή των συντάξεων, με την ελάφρυνση του χρέους.
«Γιατί τόση μεγάλη επικέντρωση στις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις;» διερωτάται ο κ. Τόμσεν στο άρθρο του και δίνει ο ίδιος την απάντηση συγκρίνοντας την Ελλάδα με τη Γερμανία.
«Παρά τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις του 2010 και του 2012, το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα παραμένει σε οικονομικά απλησίαστα και γενναιόδωρα επίπεδα. Για παράδειγμα, οι τυπικές συντάξεις σε ονομαστικούς όρους ευρώ είναι σε γενικές γραμμές παρόμοιες στην Ελλάδα και στη Γερμανία, αν και η Γερμανία –με μέτρο τον μέσο μισθό –είναι δύο φορές πιο πλούσια από την Ελλάδα. Πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι οι Ελληνες εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται πολύ πιο νωρίς από τους Γερμανούς και ότι η Γερμανία είναι πιο αποτελεσματική στην είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών» σχολιάζει ο πρώην ελεγκτής της τρόικας.
«Το αποτέλεσμα είναι» συνεχίζει «ότι ο ελληνικός προϋπολογισμός χρειάζεται να μεταφέρει περίπου το 10% του ΑΕΠ για να καλύψει το μεγάλο κενό στο ασφαλιστικό σύστημα σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 2,5%. Σαφώς αυτό δεν είναι βιώσιμο. Δεν μπορεί όμως η Ελλάδα να προστατέψει τους συνταξιούχους κάνοντας περικοπές αλλού ή αυξάνοντας τους φορολογικούς συντελεστές; Υπάρχει κάποιο περιθώριο για τα μέτρα αυτά, όμως είναι πολύ περιορισμένο» λέει απορρίπτοντας με αυτόν τον τρόπο τον κορμό και τη φιλοσοφία της πρότασης του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου.
Συνοψίζοντας ο κ. Τόμσεν μπαίνει στο «ψητό» για να καταλήξει στο αίτημα για μείωση των συντάξεων: «Για να πετύχει τον φιλόδοξο μεσοπρόθεσμο στόχο της για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει μέτρα 4%-5% του ΑΕΠ. Δεν μπορούμε να δούμε πώς μπορεί να το πετύχει αυτό η Ελλάδα χωρίς σημαντικές εξοικονομήσεις στις συντάξεις».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
