Η ταινία «Πορφυρός Λόφος» του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο δεν προβλήθηκε στην Κίνα επειδή περιέχει φαντάσματα, κάτι το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τις κοσμικές αρχές του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αλλά γιατί η κινεζική ηγεσία φοβάται τα φαντάσματα; Η κινεζικής καταγωγής καλλιτέχνις από τη Βρετανία, Αογουέν Τζιν, εξηγεί στο BBC την σχέση του κινεζικού πολιτισμού με το μεταφυσικό.
«Μία από τις πιο έντονες αναμνήσεις από την παιδική μου ηλικία είναι από όταν ήμουν οκτώ χρόνων. Ο θείος μου με είχε πάει στο σινεμά να δω μία κινεζική ταινία, μία ταινία τρόμου που λεγόταν «Ζωγραφισμένο Δέρμα» αναφέρει η Αογουέν, περιγράφοντας το πώς παρότι οι εικόνες που είδε την σόκαραν όταν ήταν παιδί, τελικά ήταν αυτή η εμπειρία που την έκανε να αγαπήσει τις ταινίες τρόμου μεγαλώνοντας.
«Έκτοτε έμαθα να απολαμβάνω τις ιστορίες φαντασμάτων, τρόμου και φαντασίας στην Κίνα. Ήταν τα θέματα που μου άρεσαν πιο πολύ στις ταινίες, στις τηλεοπτικές σειρές που παρακολουθούσα, στα μάνγκα που διάβαζα με κάθε ευκαιρία και στα βιβλία που κρυβόμουν κάτω από το πάπλωμα αργά τη νύχτα για να τα διαβάσω. Έτσι, όταν μετακόμισα στη Δύση, μου προκάλεσε έκπληξη που σημαντικές ταινίες τρόμου κυκλοφορούσαν στη Βρετανία αλλά απαγορεύονταν στην Κίνα. Ήξερα ότι δεν θα μπορούσαν να είναι πιο τρομακτικές από εκείνες που έβλεπα στην Κίνα και έτσι αποφάσισα να μάθω τον λόγο. Κάποιοι λόγοι ήταν προφανείς φυσικά – το σεξ αποτελεί ακόμη ταμπού στην Κίνα, όπως και τα υπερβολικά θρησκευτικά ή πνευματικά θέματα, ή περιεχόμενο επικριτικό προς την κινεζική κουλτούρα, τον κινεζικό λαό και κυρίως την κυβέρνηση. Αλλά τα φαντάσματα; Γιατί; » αναρωτιέται η Αογουέν.
Τα φαντάσματα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον κινεζικό λαΐκό πολιτισμό. Κάθε χρόνο διεξάγεται μία μεγάλη γιορτή για τα πνεύματα ενώ οι παραδόσεις και η λογοτεχνία βρίθουν ιστοριών με φαντάσματα. Όμως, εξηγεί η Αογουέν, όπως με όλα τα πράγματα στην Κίνα, «τα φαντάσματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται». Για παράδειγμα, τα φαντάσματα λειτουργούν μεταφορικά. «Ειδικά τα κακά πνεύματα συμβολίζουν τους διεφθαρμένους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Οι ιστορίες φαντασμάτων έγιναν ένα πολιτικό εργαλείο που μπορούσε να χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε και η κυβέρνηση του κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος δεν μπορούσε να ελέγξει» τονίζει.
Στη σημερινή Κίνα, που το ΚΚ είναι ο μοναδικός φορέας εξουσίας, η απαγόρευση των ταινιών τρόμου με φαντάσματα μπορεί στη Δύση να προκαλεί θυμηδία, αλλά συνδέεται με έναν βαθιά ριζωμένο, ιστορικό φόβο του καθεστώτος απέναντι στον ίδιο τον λαό. «Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία οι ταινίες τρόμου απαγορεύονται δεν είναι σταθερά και η αυστηρότητά τους», λέει η Αογουέν, «μεταβάλλεται ανάλογα με την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος». Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δείχνει να έχει υιοθετήσει μία αυστηρή προσέγγιση απέναντι στις τέχνες. Η πρόσφατη απαγόρευση της προβολής της ταινίας του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο συμπίπτει με μία κυβερνητική εκστρατεία λογοκρισίας σε παλιές κινεζικές σειρές.
«Σύντομα το box office της Κίνας θα ξεπεράσει εκείνο των Ηνωμένων Πολιτειών και η επιτυχία στην Κίνα μπορεί να κρίνει τη συνολική επιτυχία μίας ταινίας. Όλο και πιο συχνά βλέπουμε δυτικές ταινίες με πρωταγωνιστές Κινέζους, θετικές αποτυπώσεις της κινεζικής κυβέρνησης ή προσαρμογή τους για την κινεζική αγορά (…) Το μεγάλο ερώτημα για τον πρόεδρο Σι – αλλά και για τη Δύση – είναι το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η λογοκρισία την εποχή που τα πάντα μοιράζονται στο διαδίκτυο. Όλο και περισσότεροι Κινέζοι φίλοι μου και συνάδελφοι βλέπουν και μοιράζονται ταινίες στο διαδίκτυο, μέσω παράνομων ιστοσελίδων, χωρίς να ενδιαφέρονται για τα δικαιώματα. Είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί αυτό και όταν ρώτησα τους κινέζους φίλους μου στο WeChat, ένα κινεζικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης, περίπου το 25% είχε ήδη παρακολουθήσει τον «Πορφυρό Λόφο». Οι περισσότεροι δεν γνώριζαν καν ότι η προβολή της ταινίας είχε απαγορευθεί στους κινεζικούς κινηματογράφους» καταλήγει η Αογουέν.
