Στη σκιά των αποπληθωριστικών πιέσεων που εντείνονται στη ζώνη του ευρώ, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ένα πρόσθετο πακέτο μέτρων με στόχο να αυξήσει τη ρευστότητα και να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη. Αποφάσισε την τρίτη μείωση επιτοκίων μέσα σε τρεις μήνες, καθώς το βασικό επιτόκιο διαμορφώνεται πλέον σε 0,05%, το επιτόκιο περιθωριακού δανεισμού στο 0,3% και το επιτόκιο καταθέσεων σε ακόμη πιο αρνητικά επίπεδα, στο -0,20%, ενώ προχωρεί σε αγορά ενυπόθηκων τιτλοποιημένων δανείων και καλυμμένων ομολόγων (asset-backed securities – ABS) η οποία μπορεί να φθάσει σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις τα 500 δισ. ευρω.
Παράλληλα, όπως και με τα TLTROs (προγράμματα στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης που μπορεί να φθάσει τα 400 εκατ. ευρώ), έτσι και με το πρόγραμμα αγοράς τιτλοποιημένων δανείων, αναμένεται να υπάρξει ρύθμιση για τις χώρες που δεν πληρούν τα κριτήρια της ΕΚΤ, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλες οι τράπεζες της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και οι ελληνικές.
Την ίδια στιγμή η βουτιά στα spreads των ελληνικών ομολόγων αλλά και των άλλων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, σε συνδυασμό με την απότομη διολίσθηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, ευνοεί τις εξαγωγές και τον τουρισμό.
Συνολικά, στόχος του πακέτου είναι η «ανακούφιση» των τραπεζών, ώστε να δανείζουν στην πραγματική οικονομία, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της PricewaterhouseCoopers οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα προσπαθήσουν να «ξεφορτωθούν» 300 δισεκατομμύρια «προβληματικών» δανείων ως το 2018, εν όψει μάλιστα και των stress tests της ΕΚΤ.
Ο κίνδυνος
Τα μη συμβατικά μέτρα της ΕΚΤ αφορούν τη δυνατότητα που θα έχουν απλές τράπεζες, σε όλη την ευρωζώνη, να πουλάνε τιτλοποιημένα ενυπόθηκα δάνεια, τα οποία στην ουσία είναι δάνεια που έχουν μετατραπεί σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο επανάληψης της κρίσης του 2008 στην Ευρώπη, οι αναλυτές υποστηρίζουν πως απέχουμε πολύ από «φούσκα» ακινήτων, δεδομένου μάλιστα ότι οι τράπεζες σχεδόν δεν δίνουν στεγαστικά δάνεια.
Το νέο «πακέτο Ντράγκι», υποστηρίζουν μάλιστα ορισμένοι, ταιριάζει καλύτερα στην ποικιλία των οικονομιών και των πολιτικών συστημάτων της ευρωζώνης και στοχεύει εκεί που «πονάει» περισσότερο: στην πραγματική οικονομία του Νότου.
Για τους οικονομολόγους της Deutsche Bank, απουσιάζει από τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ ένα «σοκ» νομισματικής πολιτικής, με αποτέλεσμα απλώς στην παρούσα φάση η ευρωτράπεζα να αγοράζει χρόνο, δημιουργώντας πάντως ένα πλαίσιο πιο ευέλικτο από το πρόγραμμα στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO), ενώ θα πρέπει να αφήσει ανοιχτή την προοπτική ενός ακόμη πιο διευρυμένου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Οι αναλυτές της Citigroup εκτιμούν πως θα βοηθήσει, αλλά είναι απίθανο να βελτιώσει τις προοπτικές ανάκαμψης. Καθώς μάλιστα ο χαμηλός πληθωρισμός ήρθε για να μείνει, αναμένουν πρόσθετα μέτρα πιθανόν στο 4ο τρίμηνο του 2014 ή στο 1ο τρίμηνο του 2015.
«Χαλάρωση-τούρμπο»
Ο επικεφαλής της ΕΚΤ υποσχέθηκε εξάλλου τη λήψη, αν χρειαστεί, περαιτέρω μη συμβατικών μέτρων «στο πλαίσιο της εντολής της τράπεζας», προκειμένου να αποτραπεί ένα αποπληθωριστικό σπιράλ. H Goldman Sachs π.χ. δίδει πλέον πιθανότητες 30% η ΕΚΤ να προχωρήσει σε αγορές κρατικών ομολόγων μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
Για την Commerzbank, η ΕΚΤ δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί ότι μετά το σκάσιμο μιας φούσκας χρέους η οικονομική ανάπτυξη και ο πληθωρισμός κινούνται σε χαμηλά επίπεδα και ότι αυτό είναι φυσιολογικό.
Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι αναλυτές έκαναν λόγο για «ποσοτική χαλάρωση-τούρμπο», θεωρώντας μάλιστα ότι η αγορά καλυμμένων ομολόγων από την ΕΚΤ βοηθά κυρίως τον ευρωπαϊκό Νότο, ενώ το ευρώ θα συνεχίσει να υποχωρεί. Μετά και τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε η ΕΚΤ, η Royal Bank of Scotland εκτιμά ότι το ευρώ θα συνεχίσει να δέχεται πιέσεις ως το 1,25 ως προς το δολάριο βραχυχρόνια, ενώ η Nomura προβλέπει πως θα πέσει στο 1,20 ως τα μέσα του 2015.
Ιδιαίτερα ευνοημένα από τις ανακοινώσεις του Ντράγκι είναι τα ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας, εκτιμά η Bank of America Merrill Lynch, καθώς οι επενδυτές ανά τον κόσμο θα δυσκολευθούν μετά τη νέα μείωση των επιτοκίων να βρουν βραχυπρόθεσμα ομόλογα με θετικές αποδόσεις για να αγοράσουν.
Η ανάπτυξη
Ωστόσο για ορισμένους οικονομολόγους οι κινήσεις της ΕΚΤ έρχονται μάλλον αργά και είναι πολύ μικρές για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού και να τονώσουν την ανάπτυξη. «Πολύ πιο χρήσιμο θα ήταν ένα μπαζούκας απεριόριστης ποσοτικής χαλάρωσης με αγορές κρατικών ομολόγων, αν και η απροθυμία, όπως λέγεται, του Ντράγκι να χρησιμοποιήσει όλες του τις σφαίρες δείχνει πόσο άδειο είναι το κουτί με τα όπλα της πολιτικής του».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
