Το «τέλος μιας εποχής και η αρχή μιας νέας» συντελείται με την απόφαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας για την έγκριση των ομαδικών απολύσεων στην εταιρεία Χαλυβουργία Ελλάδος, ιδιοκτησίας της οικογένειας Μάνεση. Και αυτό, χωρίς να είναι απολύτως σαφές ποια εκ των δύο «εποχών», δηλαδή ποιο καθεστώς έγκρισης ή όχι των ομαδικών απολύσεων, διατηρεί περισσότερα κοινωνικά χαρακτηριστικά και αντανακλαστικά προστασίας του αδύνατου κρίκου της παραγωγικής διαδικασίας, του εργαζομένου.
Η πρώτη απόφαση έγκρισης ομαδικών απολύσεων από το ΑΣΕ, έπειτα από 30 και πλέον χρόνια, δημιούργησε ανάμεικτες αντιδράσεις αλλά και ερμηνείες για όσα θα ακολουθήσουν. Το υπουργείο Εργασίας μιλάει για «ad hoc αντιμετώπιση μια νοσηρής χρονίζουσας κατάστασης», ενώ οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εκτιμούν ότι «ανοίγει ο ασκός του Αιόλου» και θα ακολουθήσουν σειρά αντίστοιχων αποφάσεων προκειμένου «να πεισθούν οι εκπρόσωποι της τρόικας ότι το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων προσαρμόστηκε στα προαπαιτούμενα».
Πρέπει να σημειωθεί ότι το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας λειτουργεί με τη νέα σύνθεση και τον αναβαθμισμένο ρόλο, υπό την προεδρία του εκάστοτε γενικού γραμματέα Απασχόλησης και εν προκειμένου της κυρίας Αννας Στρατινάκη. Η απόφαση για την απόλυση 45 από τους 74 εναπομείναντες εργαζομένους στη Χαλυβουργία λήφθηκε με ψήφους τέσσερις υπέρ και τρεις κατά, αφού προηγήθηκε διήμερη συνεδρίαση και μελέτη του φακέλου και των ισολογισμών της επιχείρησης αλλά και ακροάσεις εργαζομένων.
Υπέρ του αιτήματος της εταιρείας ψήφισαν η κυρία Στρατινάκη (η οποία εισηγήθηκε την έγκριση του φακέλου), ο κ. Κ. Τσαγκαρόπουλος, ειδικός συνεργάτης του υπουργού Εργασίας, η κυρία Μ. Ντότσικα, δικηγόρος, και ο εκπρόσωπος του ΣΕΒ κ. Αντ. Βάγιας. Κατά της έγκρισης των ομαδικών απολύσεων ψήφισαν ο εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ κ. Ευθ. Παπαγιάννης, ο εκπρόσωπος του υπ. Οικονομικών κ. Αντ. Τσαρνάς και η εκπρόσωπος του υπουργείου Εργασίας κυρία Κ. Παπαδοπούλου.
Μέχρι πρότινος στο ΑΣΕ προήδρευε ο υπουργός Εργασίας και το συγκεκριμένο όργανο εισηγείτο θετικά ή αρνητικά για την έγκριση των ομαδικών απολύσεων. Από την ισχύ του νόμου 1387 του 1983 δεν είχε εγκριθεί κανένα σχέδιο απολύσεων. Το νέο ΑΣΕ και το νέο σύστημα έγκρισης των απολύσεων τελεί υπό την τελική έγκριση της τρόικας το ερχόμενο φθινόπωρο. Η κυβέρνηση θα πρέπει να πείσει ότι ο συγκεκριμένος μηχανισμός –το συγκεκριμένο συλλογικό όργανο –επαρκεί και επομένως δεν απαιτείται περαιτέρω απελευθέρωση, όπως ζητεί η τρόικα.
«Η τρόικα αμφισβητούσε ότι έχουμε μηχανισμό αντιμετώπισης αιτήσεων για ομαδικές απολύσεις» εξηγεί η γενική γραμματέας κυρία Στρατινάκη. «Ο μηχανισμός αυτός υπάρχει και λειτουργεί, άρα δεν υπάρχει καμία εκκρεμότητα με την τρόικα».
Το προηγούμενο καθεστώς δεν είχε εγκρίνει καμία αίτηση, με αποτέλεσμα οι περισσότερες εταιρείες να οδηγηθούν στο κλείσιμο, σημειώνει η γενική γραμματέας. Και υπογραμμίζει ότι τα κριτήρια με τα οποία εξετάζεται η αίτηση της κάθε επιχείρησης για την έγκριση των ομαδικών απολύσεων προσδιορίστηκαν από κοινού –και ομοφώνως –με τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων.
Αναφερόμενη στη συγκεκριμένη εταιρεία επισημαίνει ότι «βρίσκεται ένα βήμα πριν από το κλείσιμο, έχει καρκίνο στο τελικό στάδιο». Δεχθήκαμε την πρόταση των απολύσεων για να εξυπηρετηθούν και οι εργαζόμενοι που ήθελαν να πάρουν τις αποζημιώσεις τους. «Πολλοί εξ αυτών μάς δήλωσαν πως ήθελαν να αποχωρήσουν λαμβάνοντας τα δικαιώματά τους» σημειώνει.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με την απόφαση οι 45 απολυμένοι θα λάβουν πλήρη αποζημίωση, ενώ συμφωνήθηκε να υπάρξει και ρήτρα επαναπρόσληψης εφόσον επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο του Ασπροπύργου και χρειαστεί τις ίδιες ειδικότητες. Επίσης η εταιρεία υποχρεούται στην καταβολή ενός επιπλέον ποσού 1.000 ευρώ για τους εργαζομένους οι οποίοι έχουν χαμηλά ποσά αποζημιώσεων λόγω μικρότερης προϋπηρεσίας. Ταυτοχρόνως θα καλύψει ιατροφαρμακευτικά αυτούς και τις οικογένειές τους.
Η κυρία Στρατινάκη επιμένει ότι η απόφαση αφορά τη συγκεκριμένη υπόθεση και δεν δημιουργεί «κανενός είδους προηγούμενο, ούτε προδιαγράφει μελλοντικές αποφάσεις». «Κάθε υπόθεση θα κρίνεται με τα χαρακτηριστικά της, ενώπιον του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας» τονίζει και προσθέτει πως «εφόσον υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν την κακή πίστη στην αίτηση μια επιχείρησης για ομαδικές απολύσεις, αυτή θα απορρίπτεται».
Τέλος, η γενική γραμματέας διαβεβαιώνει ότι μέχρι ώρας δεν υπάρχει σε εκκρεμότητα καμία αίτηση επιχείρησης για έγκριση ομαδικών απολύσεων.
«Μπούμερανγκ η μη έγκριση για εταιρείες και εργαζομένους»
Τι λέει το υπουργείο Εργασίας μετά την απόφαση του ΑΣΕ
Μπούμερανγκ για εργαζόμενους και επιχειρήσεις, η μη έγκριση απολύσεων σε επιχειρήσεις που καταρρέουν ή αναδιαρθρώνονται, εκτιμά το υπουργείο Εργασίας σε non paper με τις θέσεις του μετά την απόφαση του ΑΣΕ. Το υπουργείο σημειώνει ότι «οι επιπτώσεις για το σύνολο των εργαζομένων στην Ελληνική Χαλυβουργία θα ήταν δυσμενέστερες, εάν το ΑΣΕ δεν ενέκρινε το αίτημα ομαδικών απολύσεων της επιχείρησης και ακολουθούσανμια “πεπατημένη” 31 ετών».
Αναλυτικά οι θέσεις του υπουργείου περιλαμβάνουν τα εξής:
Οι ομαδικές απολύσεις αποτελούν είτε το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της κατάρρευσης μιας επιχείρησης είτε –συνηθέστερα –ένα εργαλείο αναδιάρθρωσης παραγωγικών μονάδων για την προσαρμογή και επιβίωσή τους σε δυσμενείς οικονομικές συνθήκες.
Το νομοθετικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση των ομαδικών απολύσεων στη χώρα μας (Νόμος 1387/83, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) μέχρι και πρόσφατα απέκλινε από τα ισχύοντα στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες σε ένα ουσιώδες (πρόσθετο) σημείο: στη διοικητική έγκριση των απολύσεων από τον εκάστοτε υπουργό Εργασίας ή περιφερειάρχη.
Αυτό ακριβώς το σημείο αποτέλεσε για χρόνια την εστία πολλαπλών στρεβλώσεων του θεσμικού πλαισίου, καθώς καλείτο ένα πολιτικό πρόσωπο να λάβει ουσιαστικά μια επιχειρηματική απόφαση μη έχοντας καμία γνώση των πραγματικών συνθηκών. Για αυτό τον λόγο ουδέποτε στο παρελθόν υπήρξε ιστορικό προηγούμενο τέτοιας έγκρισης.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις το αποτέλεσμα ήταν καταστρεπτικό. Παρότι οι συνδικαλιστικές σκοπιμότητες ικανοποιήθηκαν, οι επιχειρήσεις εν τούτοις έκλεισαν και όλοι οι εργαζόμενοι απολύθηκαν. Πολύ περισσότερο, οι πρώην εργαζόμενοι δεν είχαν καμία προστασία ούτε επίδομα ανεργίας ούτε αποζημιώσεις απόλυσης, αφού λόγω μη έγκρισης των ομαδικών απολύσεων δεν θεωρούνταν τυπικά και νομικά απολυμένοι! Ετσι έφυγαν και έκλεισαν πολλές μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις από την Ελλάδα.
Στο αίτημα των καιρών για τη θεραπεία αυτής της πρόδηλα παράλογης κατάστασης, αλλά και στην προφανή ανάγκη για τον συναινετικό εξορθολογισμό της αγοράς εργασίας με αποδοτικές και κοινωνικά δίκαιες μεταρρυθμίσεις, απαντήσαμε (πριν από λίγους μήνες) με την καθιέρωση μιας νέας διαδικασίας ομαδικών απολύσεων που έβαλε τέλος σε ένα στρεβλό πλαίσιο 31 ετών:
Πρώτον, με ομόφωνη απόφαση όλων των κοινωνικών εταίρων ενδυναμώθηκε ουσιαστικά ο ρόλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ) με την καθιέρωση αυστηρών κριτηρίων και στοιχείων τεκμηρίωσης των αιτημάτων για ομαδικές απολύσεις.
Δεύτερον, μεταβιβάστηκε η δυνατότητα διοικητικής έγκρισης από τον υπουργό Εργασίας στον αρμόδιο γενικό γραμματέα του υπουργείου Εργασίας, που είναι και πρόεδρος του ΑΣΕ.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, για πρώτη φορά θα εξετάζονται οι πραγματικές συνθήκες και κάθε περίπτωση χωριστά. Θα βλέπουμε εάν υπάρχουν πραγματικοί λόγοι αναδιάρθρωσης. Θα απαιτούμε από την επιχείρηση να εκπονεί σχέδιο υποστήριξης των απολυθέντων, ένα οικονομικό αλλά και κοινωνικό πλάνο αναδιάρθρωσης.
Πρώτη εφαρμογή
Η απόφαση για τις αιτούμενες ομαδικές απολύσεις της Ελληνικής Χαλυβουργίας ΑΕ αποτελεί την πρώτη εφαρμογή αυτής της νέας διαδικασίας.
Η επιχείρηση προσήλθε στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας στις 18-02-2014 με αρχικό αίτημα για 90 ομαδικές απολύσεις. Ωστόσο, κατόπιν των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων της επιχείρησης με τους εργαζομένους της, επανήλθε με τελική πρόταση για 45 απολύσεις.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας ενέκρινε τις απολύσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα τη θέση εργασίας άλλων 29 εργαζομένων της επιχείρησης.
«Αν περάσουν οι ομαδικές απολύσεις στην Ελληνική Χαλυβουργία, δεν θα μείνει κανένας φραγμός για τις απολύσεις» εκτιμά ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Δ. Στρατούλης.
ΓΣΕΕ: «Θυσιάζουν τους χαλυβουργούς»
Εντονη ήταν η αντίδραση των συνδικαλιστικών οργανώσεων, με επικεφαλής τη ΓΣΕΕ, στην απόφαση του ΑΣΕ για την έγκριση των ομαδικών απολύσεων.
Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) με ανακοίνωσή της κατηγορεί την κυβέρνηση ότι «θυσιάζει τους χαλυβουργούς με στόχο να επιβεβαιώσει στην τρόικα ότι ακολουθεί κατά γράμμα τις εντολές της» ενώ υποστηρίζει ότι «το υπουργείο Εργασίας με τη στήριξη των εργοδοτών, που πιέζουν μέσω των ομαδικών απολύσεων για τη μείωση του κόστους της ενέργειας, επιβεβαιώνει με τον πιο επώδυνο τρόπο ότι δεν έχει ούτε την πρόθεση αλλά ούτε και το σθένος να αρνηθεί τα επαχθή μέτρα των δανειστών».
Η ΓΣΕΕ σημειώνει ότι η σύνθεση του ΑΣΕ οδηγεί σε πλειοψηφικές αποφάσεις που θα στηρίζουν τέτοιου είδους αιτήματα. Και καταγγέλλει την κυβερνητική εκπρόσωπο «η οποία με μια επιεικώς απαράδεκτη δήλωση υποστήριξε ότι με τις ομαδικές απολύσεις μπορεί να σωθεί μια επιχείρηση».
«Αν περάσουν οι ομαδικές απολύσεις στην Ελληνική Χαλυβουργία, δεν θα μείνει κανένας φραγμός για τις απολύσεις» εκτιμά ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Δ. Στρατούλης.
Τέλος, το ΠΑΜΕ (ΚΚΕ) σε ανακοίνωσή του σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «οι απολύσεις στην Ελληνική Χαλυβουργία συνιστούν συντριπτικό πλήγμα ενάντια στα εργασιακά δικαιώματα που έχουν απομείνει».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
