Πώς οι τράπεζες «ξεκλείδωσαν» τις αγορές

Τη συζήτηση διακόπτει ένα τηλεφώνημα. Στην άλλη γραμμή βρίσκεται ο σύμβουλος επενδύσεων της μονάδας, ο οποίος ζητεί από τον προϊστάμενό του ένα καλύτερο επιτόκιο για αποταμιευτή που θέλει να ανανεώσει την προθεσμιακή του.

«Ο,τι λέει το δελτίο. Αν βρει καλύτερη απόδοση αλλού, ας πάει εκεί» του απαντά ο επικεφαλής του υποκαταστήματος.

Το περιστατικό είναι πραγματικό και συνέβη σε μία εποχή που οι τραπεζικές διοικήσεις είχαν δώσει σαφή εντολή στο δίκτυό τους να προωθεί τις νέες χορηγήσεις και να μην πολυασχολείται με τις καταθέσεις. Με εξασφαλισμένη για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα από τις αγορές ρευστότητα της τάξεως των 50 δισ. ευρώ και συνολικά υπόλοιπα καταθέσεων και ρέπος πάνω από 230 δισ. ευρώ, πρωταρχικός στόχος αποτελούσε η αύξηση των μεριδίων στην πίστη.

Επτά χρόνια μετά η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Το προηγούμενο διάστημα δύο συστημικοί όμιλοι, η Τράπεζα Πειραιώς και η Εθνική Τράπεζα, με πανηγυρικό τρόπο ανακοίνωσαν τις πρώτες εκδόσεις ομολόγων τους μετά από πέντε χρόνια αποκλεισμού από τις αγορές, αντλώντας μόλις… 1,25 δισ. ευρώ. «Είναι μία αρχή. Μετά τη χρεοκοπία του Δημοσίου, που σημαδεύτηκε από το ”κούρεμα” των ελληνικών ομολόγων και την απώλεια καταθέσεων έως και 90 δισ. ευρώ στην κορύφωση της κρίσης, η επανασύνδεση με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο σταδιακά» σημειώνει έμπειρος τραπεζίτης.

Οπως εξηγεί ο ίδιος, η σχεδόν… εξαφάνιση του κινδύνου εξόδου από το ευρώ, το μειωμένο πολιτικό ρίσκο, τουλάχιστον έτσι όπως το αντιλαμβάνεται η διεθνής επενδυτική κοινότητα και το διαφαινόμενο «γύρισμα» της οικονομίας, «ξεκλείδωσαν» τις αγορές τόσο για το Δημόσιο όσο και για τον τραπεζικό κλάδο.

«Οι διαχειριστές κεφαλαίων δεν έχουν και πολλές εναλλακτικές στην τρέχουσα συγκυρία» υπογραμμίζει κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος.

«Με τις αποδόσεις διεθνώς να υποχωρούν και τα επιτόκια των τίτλων του Δημοσίου στην υπόλοιπη περιφέρεια της ευρωζώνης να διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, το 4%-4,50% σε ευρώ που προσφέρει η Ελλάδα μέσω κρατικών και εταιρικών ομολόγων αποτελεί σίγουρα ευκαιρία, δεδομένων των προοπτικών ανάκαμψης που εμφανίζει πλέον η χώρα» προσθέτει ο ίδιος.

Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι οι εκδόσεις τόσο του Δημοσίου όσο και των τραπεζών έχουν μέχρι στιγμής υπερκαλυφθεί αρκετές φορές λόγω της ισχυρής ζήτησης που εκδηλώθηκε από το εξωτερικό. Το μεγάλο ενδιαφέρον αποτυπώνεται και στη μεγάλη συμμετοχή εκπροσώπων ξένων οίκων στις παρουσιάσεις που πραγματοποίησαν το προηγούμενο διάστημα στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς και της Εθνικής Τράπεζας πριν από το άνοιγμα του βιβλίου προσφορών για τα ομόλογα που εξέδωσαν.

Τραπεζικές πηγές πάντως σημειώνουν ότι παρά τη σημαντική αποκλιμάκωση που έχει καταγράψει το κόστος δανεισμού στην Ελλάδα, τα επιτόκια παραμένουν ακριβά.

«Το κόστος άντλησης ρευστότητας από τις αγορές πρέπει να υποχωρήσει στο 2%-2,5% για να μπορούμε να μιλούμε για ομαλοποίηση των συνθηκών» υπογραμμίζει επικεφαλής dealing room συστημικού ομίλου. Ωστόσο, όπως προσθέτει ο ίδιος, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει η ελληνική «επιστροφή» να γίνει πιο πειστική.

Βασική προϋπόθεση για να συμβεί αυτό, σημειώνει, αποτελεί η νέα ρύθμιση του δημόσιου χρέους, η οποία τοποθετείται προς το β’ εξάμηνο του 2014. Σε επιτάχυνση του ρυθμού υποχώρησης των επιτοκίων θα οδηγήσει και η επιστροφή του τραπεζικού κλάδου σε βιώσιμη κερδοφορία.

Το momentum πάντως είναι θετικό, με τους επενδυτές που τοποθετήθηκαν στις ελληνικές εκδόσεις ήδη να καταγράφουν κέρδη.

Ειδικότερα, ο τριετής τίτλος που εξέδωσε η Τράπεζα Πειραιώς διαπραγματεύεται πλέον με απόδοση 3,7%, χαμηλότερα κατά 100 μονάδες βάσης σε σύγκριση με την τιμή διάθεσής του στους επενδυτές, ενώ στο 5ετές ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου η απόδοση έχει υποχωρήσει κοντά στο 4,90% έναντι 5,09% την ημέρα της έκδοσής του. Από την άλλη πλευρά, η Εθνική Τράπεζα κατάφερε να πετύχει στο δικό της 5ετές ομόλογο κουπόνι χαμηλότερο από το Ελληνικό Δημόσιο, διαμορφούμενο στο 4,375%. Είναι η πρώτη φορά που εταιρικός τίτλος εκδίδεται με χαμηλότερο κόστος έναντι του αντίστοιχης διάρκειας κρατικού ομολόγου.

Το επόμενο βήμα για τον τραπεζικό κλάδο, υποστηρίζουν αναλυτές, αποτελεί το άνοιγμα της αγοράς των Eurocommercial Paper. Πρόκειται για τίτλους βραχυπρόθεσμης διάρκειας, 3 ή 6 μηνών, μέσω των οποίων είναι δυνατή η άντληση ρευστότητας με ευνοϊκούς όρους. Το συγκεκριμένο εργαλείο χρησιμοποιούνταν κατά κόρον πριν από το ξέσπασμα της κρίσης από τις ελληνικές τράπεζες, αποτελώντας μία φθηνή πηγή άντλησης ρευστότητας.

Σε δεύτερη φάση, και εφόσον επιβεβαιωθεί η πορεία ανάκαμψης του κλάδου, θα καταστεί δυνατή η εξασφάλιση κεφαλαίων μέσω τιτλοποιήσεων δανείων ή με την προσέλκυση μεγάλων καταθέσεων. Εξάλλου, ζητούμενο αποτελεί και ο επαναπατρισμός αποταμιεύσεων που βρίσκονται εκτός συστήματος.