Απογοήτευση επικρατεί στο επιτελείο του προέδρου κ. Ν. Αναστασιάδη από την αδιαλλαξία της τουρκικής πλευράς στις συνομιλίες για τη σύνταξη του Κοινού Ανακοινωθέντος που θα αποτελέσει τη βάση ενός νέου γύρου συνομιλιών για το Κυπριακό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις προσώπων που βρίσκονται πολύ κοντά στη διαπραγμάτευση και οι οποίες βρίσκονται εν γνώσει του «Βήματος», θεωρείται πλέον πολύ δύσκολο να υπάρξουν θετικές εξελίξεις εντός του 2013, από τη στιγμή που η τουρκική πλευρά επιμένει να μην αποδέχεται τις τρεις βασικές αρχές για «μία και αδιαίρετη κυριαρχία», μία ιθαγένεια και μία διεθνή νομική προσωπικότητα (τα γνωστά και ως «τρία single»).
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ειδικός απεσταλμένος το Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ο Αυστραλός Αλεξάντερ Ντάουνερ, αναχώρησε από το νησί και αναμένεται να επανέλθει τον Ιανουάριο. Το χρονοδιάγραμμα του Μαρτίου, για το οποίο πολλοί μιλούσαν, ώστε να υπάρξει κατ’ αρχήν μία Ενδιάμεση Συμφωνία φαίνεται ότι εκτροχιάζεται. Μέσα στην προσεχή εβδομάδα αναμένεται να συνεδριάσει και το Εθνικό Συμβούλιο με σκοπό να εξεταστούν εναλλακτικά σενάρια.
Μπορεί ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος χθες αναμενόταν στα Κατεχόμενα, να δήλωσε απαντώντας σε ερώτηση του «Βήματος» στη συνέντευξη Τύπου κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα ότι «είναι σημαντικό η Κύπρος να συνεχίσει να υπάρχει ως ενιαίο κράτος», ο «διάβολος όμως κρύβεται στις λεπτομέρειες». Η τουρκοκυπριακή πλευρά, διά στόματος τόσο του Ντερβίς Ερογλου όσο και του διαπραγματευτή Οσμάν Ερτούγ, αποφεύγει να δεσμευτεί επί της «μιας και αδιαίρετης κυριαρχίας», ζητώντας αυτή να εκπορεύεται από τα συνιστώντα κρατίδια και όχι από τον λαό.
Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από την πλευρά Αναστασιάδη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Λευκωσία, κατόπιν παραινέσεων κυρίως της αμερικανικής πλευράς, προχώρησε σε αρκετές παραχωρήσεις κατά την ανταλλαγή των προσχεδίων του Κοινού Ανακοινωθέντος, σε ό,τι αφορά μάλιστα στο κατάλοιπο εξουσιών προς τα δύο συνιστώντα κρατίδια. Δεν μπορεί όμως να αποδεχθεί διατυπώσεις που ενέχουν συνομοσπονδιακή λογική.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Αμερικανοί παρενέβησαν τουλάχιστον τρεις φορές προς τους Ελληνοκυπρίους (ιδιαίτερα δραστήριος υπήρξε το τελευταίο διάστημα ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Λευκωσία Τζον Κένιγκ) και τουλάχιστον μία, σε επίπεδο Τζον Κέρι, προς την Αγκυρα. Ωστόσο, ο Αχμέτ Νταβούτογλου απέρριψε κατηγορηματικά τα περί «μιας και αδιαίρετης κυριαρχίας», κάτι που έδειξε ότι η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την Τουρκία.
Πηγές με γνώση των διαμειβομένων τόνιζαν προς «Το Βήμα» ότι ο κ. Ερτούγ δεν έχει κρύψει στις συνομιλίες του με την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι ένας από τους λόγους που οι Τουρκοκύπριοι δεν θέλουν τη «μία και αδιαίρετη κυριαρχία» είναι διότι θέλουν να διατηρήσουν ανοιχτές τις επιλογές τους για το μέλλον, σε περίπτωση δηλαδή που δεν ευοδωθούν οι συνομιλίες για οριστική διευθέτηση του Κυπριακού.
Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίες οι λεκτικές ακροβασίες της τουρκοκυπριακής πλευράς γύρω από το θέμα της κυριαρχίας, σε μία προσπάθειά της να εμφανιστεί εποικοδομητική. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι όταν επισημάνθηκε στον κ. Ερτούγ ότι κατά τις συνομιλίες του πρώην προέδρου κ. Δ. Χριστόφια με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ είχε υπάρξει συμφωνία επί της «μιας και αδιαίρετης κυριαρχίας», ο τουρκοκύπριος διαπραγματευτής φέρεται να απάντησε, ελαφρώς ειρωνικά, ότι απλά «είχαν συναντηθεί τα μυαλά τους» (στα αγγλικά, η ακριβής φράση που χρησιμοποίησε ήταν «it was a meeting of minds»).
Ουσιαστικά, υπογράμμιζαν οι ανωτέρω πηγές, οι Τουρκοκύπριοι αναζητούν διέξοδο ώστε μέσω των διατυπώσεων ενός Κοινού Ανακοινωθέντος να μπορούν να διεκδικήσουν μελλοντικά διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους. Η αναβάθμιση του ψευδοκράτους και η διχοτόμηση αποτελεί άλλωστε μία εκ των τριών επιλογών που είχε παρουσιάσει από τον Μάρτιο του 2013 ο κ. Νταβούτογλου, συσχετίζοντάς την με τις εξελίξεις στο μέτωπο των υδρογονανθράκων.
Η αδυναμία συμφωνίας για το Κοινό Ανακοινωθέν «παγώνει» μέχρι νεωτέρας και το ενδεχόμενο πραγματοποίησης των «χιαστί συναντήσεων» μεταξύ Ελληνοκυπρίων – Αγκυρας και Τουρκοκυπρίων – Αθήνας. Στις συναντήσεις αυτές θα συμμετείχαν ο ελληνοκύπριος διαπραγματευτής κ. Α. Μαυρογιάννης και ο τουρκοκύπριος διαπραγματευτής Οσμάν Ερτούγ, οι οποίοι θα συναντιούνταν με τον μόνιμο υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Φεριντούν Σινιρλίογλου και τον γενικό γραμματέα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη κ. Αν. Μητσιάλη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών κ. Ευ. Βενιζέλος χαρακτήρισε, στις συνομιλίες που είχε με τον κ. Νταβούτογλου, το Κυπριακό ως το «κλειδί» και για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
