Με… ώρα ΣΥΡΙΖΑ η «αποπολιτικοποίηση» του Δημοσίου

Με διαφορετικές ταχύτητες θα προχωρήσουν οι αλλαγές προσώπων στις θέσεις αυξημένης ευθύνης στη δημόσια διοίκηση. Αργά-αργά θα γίνει η επιλογή γενικών γραμματέων υπουργείων ή προέδρων σε διοικητικά συμβούλια δημοσίων φορέων και ταχέως το «ξήλωμα» των γενικών διευθυντών σε δημόσιες υπηρεσίες, στους ΟΤΑ και στους εποπτευόμενους φορείς τους.

Ήδη προκαλεί ερωτηματικά το χρονοδιάγραμμα για την «ανανέωση» του ανθρώπινου δυναμικού και τη… μακρόσυρτη επιλογή επιτελικών στελεχών. Εστιάζοντας στις μεταβατικές διατάξεις, πολιτικοί αντίπαλοι της κυβέρνησης, με προεξάρχοντες παράγοντες της αξιωματικής αντιπολίτευσης, βλέπουν μεταξύ άλλων την αγκίστρωση επιλεγμένων από τον ΣΥΡΙΖΑ στελεχών σε επιτελικές θέσεις της διοίκησης για μια διετία και άνω.

Η κυβέρνηση εμφανίζει σαν κοσμογονία το σχέδιο νόμου για τη δημόσια διοίκηση. Η συμφωνία κυβέρνησης και Ευρωπαϊκής Επιτροπής (σε σύμπνοια με τους άλλους εκπροσώπους των δανειστών) για ένα σύστημα αξιολόγησης και επιλογής προϊσταμένων που να «αποπολιτικοποιεί» ή, κατά τον πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα, να «αποκομματικοποιεί» τη δημόσια διοίκηση σχηματοποιείται στο λεγόμενο «νομοσχέδιο Βερναρδάκη».

«Ενώ με τους εμφανιζόμενους στόχους του σχεδίου νόμου ασφαλώς συμφωνούμε, δηλαδή τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και την αξιοκρατία στη δημόσια διοίκηση, οι στόχοι αυτοί δεν επιτυγχάνονται με αυτό. Οι εν λόγω ρυθμίσεις υποκρύπτουν δυστυχώς προκλητικές παρεμβάσεις προς όφελος του κομματικού κράτους του ΣΥΡΙΖΑ και αναβιώνουν στη δημόσια διοίκηση παθογένειες του παρελθόντος» αναφέρει στο «Βήμα» η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος της ΝΔ κυρία Νίκη Κ. Κεραμέως.

Όπως επισημαίνει εδώ και καιρό η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, τίθενται, κατά την κυβερνητική ορολογία, οι βάσεις για ένα αξιοκρατικό σύστημα επιλογής προϊσταμένων και δίνεται έμφαση στην «απελευθέρωση» από τους δημοσίους υπαλλήλους των καθηλωμένων επί χρόνια δημιουργικών δυνάμεών τους.

Ο χρόνος εφαρμογής και η πλήρης υλοποίηση των ρυθμίσεων σχετίζεται, σύμφωνα με την κυβέρνηση, με αντικειμενικές δυσκολίες για την εφαρμογή ενός νέου θεσμικού πλαισίου που αλλάζει άρδην το πεδίο αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού και της επιλογής επιτελικών στελεχών.

Βέβαια, μια κριτική από τα… αριστερά είναι ότι φτιάχνεται σε όλο το μεγαλείο του ένα σύστημα αξιολόγησης προσωπικού στο Δημόσιο το οποίο, αφενός οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν θα μπορούσαν να «περάσουν» λόγω των αντιδράσεων, ακόμα και αν δεν είχαν ποσοστώσεις, αφετέρου αυτό μπορεί αργότερα να χρησιμοποιηθεί ακόμα και με τιμωρητικό χαρακτήρα –με δεδομένο ότι καμιά αξιολόγηση δεν είναι πολιτικά ουδέτερη, μια και υπηρετεί συγκεκριμένες, κάθε φορά, επιλογές.

Πάντως, η εφαρμογή του νέου συστήματος επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο θα ξεκινήσει άμεσα από τους γενικούς διευθυντές σε υπουργεία καθώς και σε δημόσιες υπηρεσίες. Εντός δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση «νόμου Βερναρδάκη» θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής και τοποθέτησης νέων επικεφαλής στις Γενικές Διευθύνσεις υπουργείων, αυτοτελών δημοσίων υπηρεσιών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ΟΤΑ και Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου.

Αντιθέτως, θα παραμείνουν στη θέση τους οι κατέχοντες επιτελικές θέσεις υπουργείων και φορέων του ευρύτερου Δημοσίου, οι οποίοι έχουν επιλεγεί στην πλειονότητά τους από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και έχουν αναλάβει την εκτέλεση και διοικητική εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής, καθώς οι μεταβατικές διατάξεις του σχεδίου νόμου για τη δημόσια διοίκηση τους δίνουν τράτο ως τη λήξη της θητείας τους.

Οι σημερινοί γενικοί γραμματείς, αναπληρωτές γενικοί γραμματείς και ειδικοί γραμματείς των υπουργείων, εκτελούν κανονικά τα καθήκοντά τους ως την επιλογή των αντικαταστατών τους.

Επίσης, ορίζεται ότι οι υπηρετούντες κατά τη δημοσίευση του νόμου (όποτε αυτή πραγματοποιηθεί) πρόεδροι, αντιπρόεδροι, διοικητές, αναπληρωτές διοικητές, υποδιοικητές, και οι εν γένει επικεφαλής των ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, των οποίων η επιλογή ανήκει στην κυβέρνηση, εκτελούν κανονικά τα καθήκοντά τους ως τη λήξη της θητείας τους, και πάντως όχι πέραν της 30ής Ιουνίου 2018.

Ένα άλλο χρονικό ορόσημο αποτελεί η 30ή Σεπτεμβρίου 2016, καθώς ορίζεται ότι ως τότε πρέπει να έχουν προκηρυχθεί όλες οι κενές θέσεις για γενικούς γραμματείς, αναπληρωτές γενικούς γραμματείς, ειδικούς γραμματείς υπουργείων, επικεφαλής και μέλη διοικήσεων συμβουλίων σε Νομικά Πρόσωπα. Η πλήρωση των θέσεων αυτών θα πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί έως τις 31.12.2016.

Πάντως, με βάση τις νέες ρυθμίσεις (αν και όχι σε πλήρη εφαρμογή αρχικά), θα προχωρήσουν ταχέως και άμεσα οι αλλαγές στα πρόσωπα της δημόσιας διοίκησης, οι οποίες αφορούν στην τοποθέτηση προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων των υπουργείων, αυτοτελών δημοσίων υπηρεσιών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ.

Αρμόδιο για την επιλογή γενικών διευθυντών είναι το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙΣΕΠ). Πρόκειται για πενταμελές όργανο που αποτελείται από δύο μέλη του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), από έναν εκπρόσωπο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), από έναν εκπρόσωπο του ΕΚΔΔΑ και είτε από έναν γενικό γραμματέα του οικείου υπουργείου είτε από προϊστάμενο της αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας είτε από έναν συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης είτε από τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, εάν η θέση ανήκει σε ΟΤΑ β’ βαθμού, είτε έναν γενικό γραμματέα του εποπτεύοντος υπουργείου εάν η προς πλήρωση θέση ανήκει σε ΝΠΔΔ.

Ως προϊστάμενοι Γενικής Διεύθυνσης επιλέγονται υπάλληλοι της κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ, εφόσον:

α) έχουν ασκήσει καθήκοντα προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης για ένα έτος τουλάχιστον, ή

β) έχουν ασκήσει καθήκοντα προϊσταμένου Διεύθυνσης για τρία τουλάχιστον έτη, ή

γ) είναι κάτοχοι αναγνωρισμένου συναφούς διδακτορικού διπλώματος ή απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ) ή κάτοχοι αναγνωρισμένου συναφούς μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, κατέχουν βαθμό Α’ με πλεονάζοντα χρόνο τουλάχιστον οκτώ έτη στον βαθμό αυτό, ή

δ) κατέχουν το βαθμό Α’ με πλεονάζοντα χρόνο τουλάχιστον δέκα έτη στον βαθμό αυτό.

Μετά την επιλογή προϊσταμένων στις γενικές διευθύνσεις, σειρά έχουν οι διευθυντές τους οποίους θα επιλέξουν τα Συμβούλια Επιλογής Προϊσταμένων (ΣΕΠ) εντός τεσσάρων μηνών από τον χρόνο έναρξης της διαδικασίας. Στη συνέχεια θα
συνεδριάσουν τα Υπηρεσιακά Συμβούλια προκειμένου να επιλέξουν προϊσταμένους Τμημάτων, διαδικασία η οποία θα πρέπει επίσης να έχει ολοκληρωθεί εντός τεσσάρων μηνών από την τοποθέτηση προϊσταμένων Διευθύνσεων.

Ως προϊστάμενοι Διεύθυνσης ή αντίστοιχου ή ενδιάμεσου (μεταξύ Διευθύνσεως

και Τμήματος) επιπέδου οργανικών μονάδων επιλέγονται υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ εφόσον:

– έχουν ασκήσει καθήκοντα προϊσταμένου Διεύθυνσης επί ένα έτος τουλάχιστον, ή

– είναι κάτοχοι αναγνωρισμένου συναφούς διδακτορικού διπλώματος ή απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ) ή κάτοχοι αναγνωρισμένου συναφούς μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, κατέχουν τον βαθμό Α’ με πλεονάζοντα χρόνο τουλάχιστον έξι έτη στον βαθμό αυτό, ή

– κατέχουν τον βαθμό Α’ και έχουν ασκήσει συνολικά τουλάχιστον για τρία έτη καθήκοντα προϊσταμένου Τμήματος, ή

– κατέχουν τον βαθμό Α’ με πλεονάζοντα χρόνο τουλάχιστον δέκα έτη στον βαθμό αυτό.

Ως προϊστάμενοι Τμήματος ή αντίστοιχου επιπέδου οργανικής μονάδας επιλέγονται υπάλληλοι ΠΕ ή ΤΕ ή ΔΕ, εφόσον κατέχουν το βαθμό Α’ ή έχουν ασκήσει για τουλάχιστον ένα έτος καθήκοντα προϊσταμένου Τμήματος.

Δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιος για επιλογή σε θέση προϊσταμένου οποιουδήποτε επιπέδου υπάλληλος που αποχωρεί αυτοδικαίως από την υπηρεσία εντός ενός έτους από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των υποψηφιοτήτων.

Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει αν ο υπάλληλος υποβάλει αίτηση υποψηφιότητας για επιλογή σε θέση προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης, οπότε και δεσμεύεται ταυτόχρονα με αίτησή του να παραμείνει στην υπηρεσία ως τη λήξη της θητείας, σε περίπτωση που επιλεγεί και τοποθετηθεί, όχι όμως πέραν του 67ου έτους της ηλικίας του.

Επίσης, δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιος για την επιλογή προϊσταμένου ούτε να τοποθετηθεί προϊστάμενος υπάλληλος ο οποίος διανύει δοκιμαστική υπηρεσία ή τελεί σε διαθεσιμότητα ή αργία ή έχει καταδικαστεί τελεσιδίκως για σοβαρά αδικήματα ή του έχει επιβληθεί τελεσίδικα οποιαδήποτε πειθαρχική ποινή ανώτερη του προστίμου αποδοχών τεσσάρων μηνών για οποιοδήποτε πειθαρχικό παράπτωμα μέχρι τη διαγραφή της ποινής.