Σημείο καμπής στην ιστορία της ενόργανης γυμναστικής μπορεί να αποδειχθεί το ολυμπιακό τουρνουά, το οποίο ολοκληρώθηκε την περασμένη Τρίτη με τη διεξαγωγή του Γκαλά στο Κλειστό Γυμναστήριο των ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Ηταν ημέρα γιορτής και χαλαρώματος για τον κόσμο της παγκόσμιας γυμναστικής που απόλαυσε τους κορυφαίους σε προγράμματα επίδειξης, παρουσία μερικών από τις πιο μεγάλες δόξες του αθλήματος που βρίσκονταν στις εξέδρες. Ακόμη όμως και η γιορτινή και αποχαιρετιστήρια ατμόσφαιρα δεν ήταν ικανή να ρίξει στη λήθη τις πληγές που άνοιξαν στην ίδια αρένα κατά τη διάρκεια των Αγώνων.


Οι σκανδαλώδεις αποφάσεις των κριτών, το σύστημα επιλογής, η πολιτική των «ζωνών επιρροής» που κυριαρχεί στο παρασκήνιο της ενόργανης γυμναστικής και οι έντονες αποδοκιμασίες του κοινού, με αποκορύφωμα το επεισόδιο στον τελικό του μονόζυγου των ανδρών, βρίσκονταν στη σκέψη όλων. Πίσω από τα χαμόγελα και τις εγκάρδιες χειραψίες των παραγόντων της ενόργανης γυμναστικής κυριαρχούσε η ανησυχία για το μέλλον του αθλήματος.


* Κώδων κινδύνου


Το μήνυμα έστειλε πρώτος και καλύτερος ο πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γυμναστικής (FIG) κ. Μπρούνο Γκράντι. Ο ιταλός παράγοντας και μέλος της ΔΟΕ χτύπησε το καμπανάκι του κινδύνου μιλώντας στις κριτές της ρυθμικής γυμναστικής, της οποίας οι αγώνες άρχισαν την περασμένη Πέμπτη. «Εχουμε στα χέρια μας ένα από τα κορυφαία ολυμπιακά αθλήματα και κινδυνεύουμε να γίνουμε ξιφασκία ή ιππασία. Προσέξτε λοιπόν την κρίση σας και τις βαθμολογίες» προειδοποίησε ο κ. Γκράντι, ο οποίος άκουσε για πρώτη φορά κατά την πολυετή θητεία του στη FIG τόσο έντονες αποδοκιμασίες από το κοινό, ενώ για πολλές ημέρες απασχολούνταν με το «σκάνδαλο Πολ Χαμ». Ο αμερικανός γυμναστής μπορεί να έγινε ο πρώτος ύστερα από 100 χρόνια χρυσός ολυμπιονίκης στο σύνθετο ατομικό που είδε την αστερόεσσα να κυματίζει στον πιο ψηλό ιστό προς τιμήν του αλλά και ο πρώτος του οποίου η νίκη αμφισβητήθηκε τόσο πολύ.


Από την ημέρα διεξαγωγής του σύνθετου ατομικού των ανδρών η παγκόσμια γυμναστική ζει στον αστερισμό του Πολ Χαμ, όχι γιατί ο αμερικανός παγκόσμιος πρωταθλητής του 2003 αναδείχθηκε ο πλέον πολυσύνθετος γυμναστής στον κόσμο αλλά γιατί η στέψη ήταν το αποκορύφωμα μιας σειράς αμφιλεγόμενων αποφάσεων των κριτών. Ακόμη και στις ΗΠΑ υπήρξαν αντιδράσεις για την αδικία των δύο Νοτιοκορεατών που στερήθηκαν τον τίτλο από τον Πολ Χαμ ενώ πολλά e-mail Αμερικανών καλούσαν τον Χαμ να επιστρέψει το μετάλλιο και τη FIG να σταματήσει να υποκρίνεται, οχυρωμένη πίσω από τον κανόνα ότι μετά το τέλος του αγώνα δεν μπορεί να αλλάξουν οι βαθμολογίες, δηλαδή «μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται».


* Με τη λογική της υπερδύναμης


H… «κακή ημέρα φάνηκε από το πρωί» με θύμα τον Βλάση Μάρα. Μεταξύ των κριτών του μονόζυγου βρισκόταν ο κ. Οσκαρ Μπουιτράγο Ρέγες (Κολομβία), ένας εκ των τριών κριτών που αποκεφαλίστηκαν στη συνέχεια από τη FIG για το «σκάνδαλο Χαμ». Ο εν λόγω κριτής βαθμολόγησε τον Μάρα με 9,60 συμβάλλοντας αποφασιστικά στον αποκλεισμό του. Στο ίδιο πάνελ βρίσκονταν εξάλλου ένας κριτής από την Ιταλία και ένας από την Ιαπωνία, χώρες των οποίων οι αθλητές κατάφεραν να προκριθούν στον τελικό. Οσο για τον κ. Ρέγες δούλευε για τους Αμερικανούς, αφού ζει και δουλεύει ως προπονητής στις ΗΠΑ και μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, στον ίδιο σύλλογο με τους δίδυμους αδελφούς Πολ και Μόργκαν Χαμ, οι οποίοι προκρίθηκαν και οι δύο στον τελικό του μονόζυγου.


Ο κ. Ρέγες δεν ήταν όμως ο μοναδικός κριτής της «ζώνης επιρροής» των Αμερικανών, οι οποίοι έχουν το πλέον ευάριθμο λόμπι μεταξύ των 36 κριτών. Εκτός από τους τρεις «ορίτζιναλ» Αμερικανούς, μεταξύ των οποίων και το μέλος της τεχνικής επιτροπής της ενόργανης γυμναστικής ανδρών της FIG και επικεφαλής των κριτών στο δίζυγο κ. Τζορτζ Μπέκστιντ που «αποκεφαλίστηκε» για την υπόθεση Χαμ, συμπεριελάμβανε τον κ. Ρέγες, τον Πορτορικανό με αμερικανικό διαβατήριο κ. Χαβιέρ Κολόν και τους τέσσερις καναδούς κριτές. Μάλιστα ο ένας εξ αυτών ήταν μεταξύ των κριτών που έλεγχαν την αρχική αξία στον προκριματικό του μονόζυγου και κατάφεραν να ανεβάσουν την αρχική αξία του προγράμματος του Πολ Χαμ από 9,70 σε 10,00.


Ο Πολ Χαμ και η αμερικανική αποστολή της ενόργανης γυμναστικής, που βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο για αυτό το κάλπικο μετάλλιο είχαν μια τελευταία ευκαιρία να εξιλεωθούν και να κερδίσουν έστω τις εντυπώσεις: να παραιτηθεί ο Χαμ από τον τελικό του μονόζυγου όπου είχε προκριθεί πάλι χάρη στην εύνοια των κριτών και να δώσει τη θέση του στον Βλάση Μάρα. Οι Αμερικανοί όμως κλώτσησαν την ευκαιρία ενεργώντας με τη λογική της «μοναδικής υπερδύναμης» και στην ενόργανη γυμναστική, εισπράττοντας όμως για την καουμπόηκη συμπεριφορά τους το χειρότερο γιουχάισμα στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.


* Δραστικά μέτρα


Μπροστά στην κατάσταση αυτή, που μοιάζει με βραδυφλεγή βόμβα για τα θεμέλια της ενόργανης γυμναστικής, η ηγεσία της διεθνούς ομοσπονδίας προσανατολίζεται στην αλλαγή του τρόπου επιλογής των κριτών. Ως σήμερα κάθε χώρα που αγωνίζεται σε ένα ολυμπιακό τουρνουά έχει το δικαίωμα να εκπροσωπείται και από κριτές. H FIG σκέφτεται να καταργήσει αυτό το σύστημα και να καθιερώσει ένα μόνιμο σώμα επαγγελματιών κριτών, κατά τα πρότυπα των διαιτητών ποδοσφαίρου, οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη της κρίσης στις μεγάλες διοργανώσεις, ασχέτως αν εκπροσωπούνται ή όχι οι χώρες τους. Οι αποφάσεις αυτές ενδέχεται να ληφθούν στο συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας τον Οκτώβριο στην Αττάλεια.


Αγωνιστικά το ολυμπιακό τουρνουά σημαδεύτηκε από την επιστροφή ύστερα από 28 χρόνια των Ιαπώνων στον θρόνο του σύνθετου ομαδικού, από την πρώτη θέση της Ρουμανίας στον πίνακα των μεταλλίων με τέσσερα χρυσά, τρία ασημένια και τρία χάλκινα, χάρη κυρίως στις γυναίκες (4-1-1), την κάθετη πτώση των Ρώσων, μόλις στην 11η θέση, χωρίς κανένα μετάλλιο στους άνδρες και μόλις ένα ασημένιο και δύο χάλκινα στις γυναίκες, και τη μέτρια εμφάνιση των Κινέζων, οι οποίοι δεν επανέλαβαν την επιτυχία τους στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Αναχέιμ το 2003.


Πρόσωπο των αγώνων, εκτός από τον αμφιλεγόμενο Πολ Χαμ, η Ρουμάνα Καταλίνα Πόνορ, η νέα ντίβα της ενόργανης γυμναστικής, η οποία κατέκτησε τρία χρυσά μετάλλια, χάρη στα δύο προσωπικά της στον τελικό της δοκού και του εδάφους και στο χρυσό ομαδικό της Ρουμανίας. Μεγάλη χαμένη, η Ρωσίδα Σβετλάνα Χόρκινα, η οποία απέτυχε και στα δύο στοιχήματα που είχε βάλει. Δεν κατάφερε να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ατομικό, το μοναδικό που έλειπε από τη συλλογή της, ενώ απέτυχε να φορέσει στο στήθος για τρίτη φορά το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στο «δικό της» αγώνισμα, στους ασύμμετρους ζυγούς, πέφτοντας από την μπάρα στον τελικό του οργάνου.