Οι έξυπνες οικιακές ιατρικές συσκευές

Περίπου 20.000 Ελληνες έχουν γεννηθεί με την προδιάθεση να εκδηλώσουν στεφανιαία νόσο. Το 80% εξ αυτών θα εκδηλώσει την ασθένεια και θα χρειαστεί νοσηλεία σε νοσοκομείο, τουλάχιστον αν δεν ακολουθήσει την κατάλληλη θεραπεία. Επίσης περίπου το 50% των ανθρώπων που κατοικούν σε χώρες της Ευρώπης θα εκδηλώσει ως την ηλικία των 65 χρόνων κάποιο μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης καρδιαγγειακό νόσημα. Εξίσου υψηλά είναι τα ποσοστά των ανθρώπων που πάσχουν από διαβήτη καθώς και από σοβαρά νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος. Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα περίπου 800.000-1.000.000 άνθρωποι οι οποίοι έχουν έκδηλο ή λανθάνοντα σακχαρώδη διαβήτη, ενώ υπολογίζεται ότι από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια νοσηλεύονται ετησίως τουλάχιστον 150.000 ενήλικοι. Περισσότεροι από 700.000 Ελληνες, κυρίως παιδιά, πάσχουν από άσθμα, ενώ το κόστος αντιμετώπισης της νόσου φθάνει τα 30 δισ. δρχ. ετησίως.

Οι πρόοδοι οι οποίες έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στην ιατρική τεχνολογία δίδουν πλέον τη δυνατότητα στους ασθενείς που πάσχουν από χρόνια νοσήματα να αποφεύγουν την παρατεταμένη νοσηλεία στα νοσοκομεία. Ιατρικά μηχανήματα τα οποία ως και το πρόσφατο παρελθόν χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά σε νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα είναι σήμερα διαθέσιμα για χρήση και στο σπίτι. Η εξέλιξη των ιατρικών συσκευών, σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που προσφέρουν οι τεχνολογίες της τηλεματικής, επιτρέπει σε πολλές περιπτώσεις την κατ’ οίκον παρακολούθηση. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου και τη συμμετοχή του ασθενούς στον έλεγχό της, ενώ εξασφαλίζει την παραμονή στο φιλικό περιβάλλον του σπιτιού του. Παράλληλα συμβάλλει στην εξοικονόμηση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων καθώς μειώνει σημαντικά τις επισκέψεις του ασθενούς στο νοσοκομείο.

Πρόκειται για μια σειρά «έξυπνα» μηχανήματα, μη επεμβατικά και σχεδιασμένα έτσι ώστε να παρακολουθούν την κατάσταση της υγείας του ασθενούς χωρίς να διαταράσσουν τις συνθήκες του περιβάλλοντός του. Το ψηφιακό στηθοσκόπιο και πιεσόμετρο, ο ψηφιακός μετρητής της αρτηριακής πίεσης, ο μετρητής σακχάρου με υπέρυθρη ακτινοβολία, ο ηλεκτροκαρδιογράφος, το παλμικό οξύμετρο (μετράει το ποσοστό του οξυγόνου στο αίμα) είναι μερικά μόνο από τα ιατρικά μηχανήματα που σήμερα είναι διαθέσιμα για την κατ’ οίκον παρακολούθηση.

Με τη βοήθεια των συσκευών αυτών ο γιατρός λαμβάνει τα δεδομένα μέσω σταθερού ή κινητού τηλεφώνου στην οθόνη του υπολογιστή του και παρακολουθεί ανά πάσα στιγμή την κατάσταση της υγείας των ασθενών του. Η χρήση εξελιγμένων πληροφοριακών συστημάτων ­ «έμπειρα συστήματα» ­ τα οποία εντοπίζουν πιθανή επιδείνωση της κατάστασης και σημαίνουν συναγερμό δίδει τη δυνατότητα ταυτόχρονης παρακολούθησης μεγάλου αριθμού ασθενών από έναν γιατρό ελαχιστοποιώντας ως εκ τούτου τους απαιτούμενους πόρους.

* Οι έκτακτες καταστάσεις

Οπως επισημαίνεται σε άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην ιατρική επιθεώρηση «British Medical Journal» ­ των Ηλία Ιακωβίδη, υπευθύνου ερευνητικών προγραμμάτων στις εφαρμογές πληροφορικής στην υγεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και Andrew Balas, καθηγητή Πολιτικής της Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι ­, οι τεχνολογίες πληροφορικής στην υγεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές για την πρόληψη εκτάκτων καταστάσεων σε ασθενείς με αυξημένο ρίσκο όπως καρδιοπαθείς ή σε ανθρώπους με χρόνια νοσήματα όπως οι διαβητικοί. Σύμφωνα με το άρθρο του «BMJ», μια σειρά κλινικές μελέτες έχει αποδείξει ότι η παρακολούθηση του ασθενούς στο σπίτι εξασφαλίζει τη συμμετοχή του στον έλεγχο της νόσου και ταυτόχρονα την εκπαίδευσή του για την καλύτερη αντιμετώπισή της. Το γεγονός αυτό έχει σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα και επιδρά θετικά στη γενική κατάσταση της υγείας. Οπως αναφέρεται, ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη και εντάχθηκαν σε προγράμματα παρακολούθησης του επιπέδου της γλυκόζης από απόσταση κατάφεραν να ελέγχουν πολύ καλύτερα την κατάσταση της υγείας τους σε σχέση με το παρελθόν.

Στο άρθρο επισημαίνεται ότι η εφαρμογή προγραμμάτων παρακολούθησης από απόσταση μπορεί μεταξύ των άλλων να συμβάλει σημαντικά και στη συγκράτηση των δαπανών για την παροχή υπηρεσιών υγείας τόσο μέσα από την ελαχιστοποίηση των μετακινήσεων του ασθενούς στο νοσηλευτικό κέντρο για εξετάσεις όσο και από τη βελτίωση της υγείας του γενικότερα. Βεβαίως η εφαρμογή αναλόγων συστημάτων τηλεματικής απαιτεί επενδύσεις οικονομικών πόρων που, όπως φαίνεται, ακόμη δεν έχουν γίνει.

* Υγεία και πληροφορική

Ο καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛΙΚΑΡ) κ. Π. Τούτουζας επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού τείνει πλέον να απομακρυνθεί από τα νοσοκομεία και τα χέρια των γιατρών. Ειδικότερα για τους καρδιοπαθείς ο καθηγητής εξηγεί ότι υπάρχουν πλέον συσκευές οι οποίες παρακολουθούν τον καρδιακό ρυθμό και τη γενικότερη κατάσταση της καρδιάς του ασθενούς χωρίς να είναι απαραίτητη η απομάκρυνσή του από το σπίτι. Οι πρόοδοι της τεχνολογίας και η εφαρμογή της πληροφορικής στην υγεία, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στη φαρμακευτική αντιμετώπιση των νοσημάτων, έχουν μειώσει, σύμφωνα με τον κ. Τούτουζα, τη διάρκεια νοσηλείας και παραμονής των ασθενών στο νοσοκομείο. «Οι τεχνολογικές πρόοδοι», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΕΛΙΚΑΡ, «βοηθούν τον γιατρό τόσο ως προς τη διάγνωση όσο και ως προς τη θεραπεία δίδοντάς του ανά πάσα στιγμή μια ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης του ασθενούς». Βεβαίως ο κ. Τούτουζας υπογραμμίζει ότι σε περιπτώσεις πολύ σοβαρών περιστατικών, όπως το οξύ έμφραγμα, η ταχύτατη προσέλευση του ασθενούς στο νοσοκομείο είναι απαραίτητη και μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια.

Ο κ. Ν. Παλληκαράκης, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και πρόεδρος του Ινστιτούτου Βιοϊατρικής Τεχνολογίας (ΙΝΒΙΤ), επισημαίνει ότι «η κατ’ οίκον παρακολούθηση αποτελεί σίγουρα μια νέα πραγματικότητα η οποία βελτιώνει ουσιαστικά τις συνθήκες περίθαλψης των ασθενών επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα μείωση του κόστους». Η πρακτική αυτή, η οποία έγινε δυνατή χάρη στην πρόοδο της βιοϊατρικής τεχνολογίας και της τηλεματικής, αναμένεται, σύμφωνα με τον καθηγητή, να εξελιχθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια μέσα από την ανάπτυξη νέων βιοαισθητήρων (σ.σ.: μικρές συσκευές που μετρούν παραμέτρους όπως θερμοκρασία και αγωγιμότητα δέρματος) και ολοκληρωμένων αυτόνομων συστημάτων υποστήριξης φυσιολογικών λειτουργιών.


ΕΛΛΑΔΑ Η σύγχρονη κατ’ οίκον νοσηλεία

Υπηρεσίες για την κατ’ οίκον νοσηλεία των ασθενών έχουν αρχίσει σταδιακά να λειτουργούν και στη χώρα μας, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Οι υπηρεσίες αυτές παρέχουν τη δυνατότητα διάγνωσης κάνοντας μια σειρά εξετάσεις (αίματος, ακτινογραφίες, ηλεκτροκαρδιογράφημα) με τη βοήθεια ιατρικών μηχανημάτων που υπάρχουν στο σπίτι του ασθενούς. Σε τακτά χρονικά διαστήματα και όταν ο ασθενής επισκέπτεται το ιατρείο καταχωρίζονται στον ηλεκτρονικό του φάκελο, ο οποίος περιέχει το ιστορικό του, τα πρόσφατα αποτελέσματα των εξετάσεών του και οποιοδήποτε άλλο νέο ιατρικό δεδομένο τον αφορά. Παράλληλα με τη βοήθεια του Διαδικτύου οι γιατροί είναι σε θέση να βλέπουν από απόσταση τα αποτελέσματα των εξετάσεων του ασθενούς και να προχωρούν σε διάγνωση ή γνωμάτευση. Η τηλεϊατρική προσφέρει τη δυνατότητα για δεύτερη διάγνωση από άλλους εξειδικευμένους επιστήμονες χρησιμοποιώντας δορυφορικές συνδέσεις ή το Διαδίκτυο. Οι υπηρεσίες τής κατ’ οίκον νοσηλείας βρίσκονται σε ετοιμότητα όλο το 24ωρο και παρέχουν τη δυνατότητα άμεσης ιατρικής επίσκεψης όταν αυτό κριθεί απαραίτητο, ενώ οι περισσότερες εξετάσεις πραγματοποιούνται στο σπίτι του ασθενούς.