Οι αήθεις πιέσεις κλιμακώθηκαν αργά την Παρασκευή το βράδυ με νέα επίθεση του Βερολίνου στην Αθήνα μέσα από γερμανικό έγγραφο που επαναφέρει την απαίτηση για έλεγχο του ελληνικού προϋπολογισμού από εντεταλμένο ευρωπαίο επίτροπο! Η πρόταση ακρωτηριασμού κυρίαρχης όψης της εθνικής κυριαρχίας, η οποία αναμένεται να απορριφθεί κατηγορηματικά από την ελληνική και ελπίζεται και από άλλες κυβερνήσεις, γελοιοποιεί κάθε έννοια «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης», ενώ δοκιμάζει τα όρια της κυβερνητικής συνοχής, την ώρα που η υπογραφή των πολιτικών αρχηγών σε έγγραφο για την τήρηση των δεσμεύσεων που με πρωτοφανή επιμονή ζητείται από τους δανειστές δεν είναι βέβαιον ότι θα υπάρξει. Ο κ. Γ. Καρατζαφέρης εξέφρασε πρώτος την αντίθεσή του επισημαίνοντας ότι θα υποστηρίξει τη δανειακή σύμβαση με έναν «λόγο πολιτικής τιμής». Εν τω μεταξύ ο κ. Γ. Παπανδρέου συναντήθηκε χθες με το κλιμάκιο της τρόικας, ενώ ο κ. Λ. Παπαδήμος συνέχισε τη διαπραγμάτευση για το PSI με τον κ. Τ. Νταλάρα στο Μέγαρο Μαξίμου. Η επιδείνωση του πολιτικού κλίματος οδηγεί πολιτικούς και των τριών κομμάτων να μην αποκλείουν το ενδεχόμενο οι εκβιασμοί της τρόικας να επιφέρουν διάλυση της κυβέρνησης και προκήρυξη εκλογών εντός του Φεβρουαρίου – όπως πρώτο είχε αναφέρει «Το Βήμα της Κυριακής» στην έκδοση της Πρωτοχρονιάς.
Γερμανική μπλόφα;
Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, ο γερμανικός εκβιασμός που τώρα ασκείται θυμίζει πολλούς αντίστοιχους των τελευταίων δύο ετών και είναι προσχηματικός, αφού το Βερολίνο γνωρίζει ότι είναι σχεδόν αδύνατον να «αφαιρεθεί» η Ελλάδα από την ευρωζώνη χωρίς να προκληθούν κραδασμοί ικανοί να συντρίψουν την Πορτογαλία, να πλήξουν την Ισπανία, να αποσταθεροποιήσουν την Ιταλία και να απειλήσουν το ευρώ με «ξαφνικό θάνατο», αφού θα μπορούσαν να προκαλέσουν μαζική έφοδο καταθετών στα υποκαταστήματα των σαπισμένων και ετοιμόρροπων ιταλικών, ισπανικών, ακόμη και γαλλικών τραπεζών. Ωστόσο μετά την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους οι κίνδυνοι θα έχουν ελεγχθεί και η «εξόδιος ακολουθία» θα μπορεί να οργανωθεί χωρίς τέτοιους κινδύνους.
Η τελευταία ευκαιρία
Γι’ αυτό, όπως επισημαίνουν ψύχραιμοι παρατηρητές, η Ελλάδα έχει τώρα την τελευταία ευκαιρία να διαπραγματευθεί ένα νέο ισορροπημένο και βιώσιμο πρόγραμμα, διαφορετικό από εκείνο που ζητεί η τρόικα, που θα αποτρέψει τη βύθιση της οικονομίας της σε ύφεση 10%, διότι μόνον έτσι θα καταστήσει εφικτή την παραμονή της στην ευρωζώνη. Η θέση αυτή ωστόσο προσκρούει στην αδιαλλαξία των Γερμανών και του ΔΝΤ που αρνούνται να παραδεχθούν ότι έχουν εγκλωβίσει ολόκληρη την περιφέρεια της ευρωζώνης σε μια πολιτική αργού οικονομικού θανάτου και επιχειρούν να κρύψουν την αποτυχία τους πίσω από τις ελληνικές αδυναμίες. Την ώρα που συμβαίνουν όλα αυτά, το PSI απειλείται ευθέως. Η ελληνική οικονομία επιδεινώνεται με τέτοιους ρυθμούς ώστε ακόμη και μια υψηλή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα («σκληρό PSI») δεν μπορεί να οδηγήσει στην αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους. Η αυστηρότητα των Βρυξελλών και ο θυμός του Βερολίνου εξηγούνται και από το γεγονός ότι συνειδητοποιούν ότι για να γίνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο θα πρέπει η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην επιχείρηση αναδιάρθρωσης να συμπληρωθεί από τη συμμετοχή του επίσημου τομέα.
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο της αναδιάρθρωσης είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η υπόγεια σύγκρουσή της με το ΔΝΤ. Η καθυστέρηση του PSI οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορεί να αποφασιστεί αν πρέπει ή όχι να συμμετάσχει η ΕΚΤ στην αναδιάρθρωση. Η επικεφαλής του ΔΝΤ κυρία Κριστίν Λαγκάρντ προέτρεψε τη Φραγκφούρτη να αποδεχθεί απώλειες στα ελληνικά ομόλογα που διαθέτει. Η θέση αυτή ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια του Ταμείου να σπρώξει την ΕΚΤ στη χρηματοδότηση κρατικών χρεών, αφού η αποδοχή απωλειών σε δάνεια ισοδυναμεί με χρηματοδότηση των δανειζομένων. Η χρηματοδότηση του κρατικού χρέους είναι ένα όπλο που επιστρατεύεται από τις κεντρικές τράπεζες κρατών όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, οι οποίες είναι κύριοι μέτοχοι του ΔΝΤ. Οι χώρες αυτές προτρέπουν τη Φραγκφούρτη να πράξει το ίδιο, υπονοώντας ότι οι δικές τους πρωτοβουλίες αποκατάστασης της εμπιστοσύνης αποδυναμώνονται εξαιτίας της ευρωπαϊκής απραξίας. Η Γαλλίδα κυρία Λαγκάρντ, η οποία θέλει να διασώσει το Παρίσι από τη δίνη της κρίσης χρέους, επιχειρεί να διεμβολίσει την ευρωπαϊκή απαγόρευση κοπής χρήματος πιέζοντας για τη συμμετοχή της Φραγκφούρτης στη μελλοντική χρηματοδότηση της Ελλάδας.
Ο γρίφος της Φραγκφούρτης
Η κυρία Ανγκελα Μέρκελ ανθίσταται, αλλά οι αναλυτές του κ. Β. Σόιμπλε και της ΕΚΤ βρίσκονται ενώπιον ενός άλυτου γρίφου. Γνωρίζουν ότι το PSI θα πετύχει μόνον αν η εθελοντική συμμετοχή των εργοδοτών του κ. Τσαρλς Νταλάρα (IIF) μετατραπεί (με σχετικό ελληνικό νόμο) σε υποχρεωτική για όλους τους ιδιώτες επενδυτές (δηλαδή κυρίως τα «απείθαρχα» hedge funds). Αλλά ο υποχρεωτικός χαρακτήρας θα παρασύρει στο «χειρουργείο» όλα τα ομόλογα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διαθέτει η ΕΚΤ. Ασφαλώς, υπάρχουν τρόποι να αποφύγει η Φραγκφούρτη την κλίνη του Προκρούστη, π.χ. με την πώληση στον Προσωρινό Μηχανισμό των ομολόγων που διαθέτει (προκειμένου να «ακρωτηριαστούν» εκεί) ή με την ανταλλαγή τους με νέα που θα εκδώσει η ελληνική κυβέρνηση και τα οποία θα εξαιρεθούν του PSI. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ότι οι λύσεις αυτές είναι νομικά επισφαλείς. Το πρόβλημα είναι ο εξής γρίφος: Αν η ΕΚΤ συμμετάσχει στην αναδιάρθρωση, τότε χρηματοδοτεί κρατικό χρέος, καταστρατηγεί το καταστατικό της και εξοργίζει τους Γερμανούς. Αν δεν συμμετάσχει, τότε μεταδίδει σήμα στις αγορές ότι οι δικές της τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα (που έγιναν για τη στήριξη επισφαλών κρατών) δεν αναδιαρθρώνονται. Αναδιαρθρώνονται μόνον οι δικές τους. Κατά συνέπεια, οι ιδιώτες θα αποφύγουν τις επενδύσεις σε ιρλανδικά, ιταλικά, πορτογαλικά και ισπανικά ομόλογα χωρίς να απαιτήσουν υψηλότερα επιτόκια.
Το λετονικό μοντέλο
Εργαζόμενοι ενός πινακίου φακής
Μπροστά στο διεθνές «δράμα» γύρω από το PSI οι διαπραγματεύσεις στην Αθήνα μοιάζουν με δευτερεύον στιγμιότυπο. Το επιτόκιο των νέων ομολόγων που θα αντικαταστήσουν τα παλαιά «κλείνει» στην περιοχή του 3,7%. Οι πρωταγωνιστές επιχειρούν να φιλοτεχνήσουν μια εικόνα «προόδου» εν όψει της αυριανής Συνόδου Κορυφής και μεταδίδουν ότι υπάρχει «πλαίσιο συμφωνίας». Κανείς ωστόσο δεν γνωρίζει πότε θα οριστικοποιηθεί το σύνολο του παζλ του PSI. Σύμφωνα με μια εκδοχή, μπορεί αυτό να γίνει ανά πάσα στιγμή. Κυβερνητικές πηγές προσδιόριζαν ως καταληκτική ημερομηνία την Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου, όταν θα δημοσιοποιηθεί η έκθεση βιωσιμότητας του ΔΝΤ. Ακόμη και τότε όμως δεν αποκλείεται να προκύψουν νέοι γρίφοι χωρίς να έχουν λυθεί οι παλαιοί. Εν τω μεταξύ, τα νέα μέτρα θα επιβληθούν από την τρόικα, η οποία επιδιώκει την επιβολή στην Ελλάδα του μοντέλου της Λετονίας, δηλαδή την κατακρεούργηση αποδοχών έτσι ώστε οι Ελληνες να πάψουν να καταναλώνουν και να μετατραπούν σε εργαζομένους του ενός πινακίου φακής. Ο κ. Λ. Παπαδήμος, έπειτα από τις επαφές του με τους πολιτικούς αρχηγούς, αναμένεται να εμφανιστεί στη Σύνοδο εφοδιασμένος με ένα προσύμφωνο μέτρων που θα έχει εγκρίνει η τρόικα. Το προσύμφωνο είναι προαπαιτούμενο για το ζητούμενο γερμανικό νεύμα υπέρ της χρηματοδότησης του PSI…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
