Επιστήμονες στις ΗΠΑ αφαιρούν λέξεις όπως «διαφορετικότητα» και «ανισότητες» από εκατοντάδες αιτήσεις ανανέωσης ερευνητικών επιχορηγήσεων, προκειμένου να αποφύγουν τον αποκλεισμό στο πλαίσιο της κατάργησης των προγραμμάτων Διαφορετικότητας, Ισότητας και Συμπερίληψης (DEI) της κυβέρνησης Τραμπ.
Τουλάχιστον 600 ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) τροποποιήθηκαν το τρέχον οικονομικό έτος (από τον Οκτώβριο και μετά) ώστε να αφαιρεθούν όροι που σχετίζονται με την DEI. Σχεδόν όλα τα έργα αφορούσαν πολυετείς επιχορηγήσεις που είχαν ήδη εγκριθεί αλλά βρίσκονταν σε φάση τακτικής ετήσιας αξιολόγησης.
Ο όρος που διαγράφηκε συχνότερα ήταν η λέξη «διαφορετικός/ή/ό» (diverse), η οποία αφαιρέθηκε σε 300 περιπτώσεις, ενώ ακολουθεί ο όρος «υποεκπροσωπούμενος» (underrepresented).
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι επιστήμονες αφαίρεσαν λέξεις που δεν σχετίζονται άμεσα με την DEI, αλλά ενδέχεται να παρερμηνευθούν ως τέτοιες – όπως αναφορές στη «διάκριση» (discrimination) αντισωμάτων σε μεταμοσχευμένους ασθενείς.
Ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ δηλώνουν ότι ξεκινά μια «χρυσή εποχή» για την αμερικανική επιστήμη, απαλλαγμένη από ιδεολογικές προκαταλήψεις. Πολλοί πανεπιστημιακοί ερευνητές, ωστόσο, προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τις νέες προτεραιότητες. Ορισμένοι δηλώνουν ότι προχωρούν σε αυτές τις αλλαγές προληπτικά, ώστε να μην κινήσουν υποψίες και να μην κινδυνεύσουν να χάσουν τη χρηματοδότησή τους. Αλλοι αναφέρουν πως υπάλληλοι του NIH τούς ζήτησαν ρητά να προχωρήσουν στις τροποποιήσεις.
Ο καθηγητής Φυσιολογίας, Φαρμακολογίας και Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια Τιμ Νούρκιεβιτς δήλωσε ότι αξιωματούχος του NIH του ζήτησε τον Μάιο να αφαιρέσει τη λέξη «diverse» από την περίληψη της πρότασής του. Εμεινε άναυδος. Η έρευνά του, που διεξάγεται στα Απαλάχια και αφορά τη διείσδυση αερομεταφερόμενων σωματιδίων στους πνεύμονες και τις επιπτώσεις στην υγεία, ουδεμία σχέση έχει με τις πολιτικές DEI. Στην πρώτη πρόταση της περίληψης, η λέξη «diverse» αναφερόταν σε «διάφορους αερομεταφερόμενους ρύπους». Ο Νούρκιεβιτς έλαβε τελικά την ανανέωση της επιχορήγησης αφού αντικατέστησε την επίμαχη λέξη με τον όρο «ευρύ φάσμα αερομεταφερόμενων ρύπων».
«Δεν υπάρχει προηγούμενο»
Στα 25 χρόνια που λαμβάνει χρηματοδότηση από το NIH, δεν του είχε ζητηθεί ποτέ τέτοιου είδους αλλαγή. «Δεν υπάρχει προηγούμενο. Οταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, νιώθεις ένα σκοτεινό σύννεφο να σε σκεπάζει» δήλωσε.
Σε πρόσφατο υπόμνημα ο διευθυντής του NIH Τζέι Μπατατσάρια εξήγησε ότι δεν υπάρχουν «απαγορευμένες λέξεις» ή λογοκρισία. Δήλωσε ότι οι επιστήμονες πρέπει να είναι ελεύθεροι να ακολουθούν τις ιδέες τους χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις, αλλά τόνισε: «Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα θα χρηματοδοτηθούν».
Το υπόμνημα του Μπατατσάρια ήρθε λίγες ημέρες μετά την υπογραφή προεδρικού διατάγματος από τον Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο καταδικάζει τη χρηματοδότηση προγραμμάτων DEI και άλλων «ακραίων αριστερών πρωτοβουλιών», επιβάλλοντας νέες διαδικασίες εποπτείας που ενισχύουν τον ρόλο πολιτικά διορισμένων αξιωματούχων έναντι των μόνιμων στελεχών του NIH.
Εκπρόσωπος του NIH δήλωσε ότι η υπηρεσία επανεξετάζει όλα τα έργα που χρηματοδοτούνται από ομοσπονδιακούς πόρους, ώστε «να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα των φορολογουμένων αξιοποιούνται για την αντιμετώπιση των χρόνιων παθήσεων και τη βελτίωση της δημόσιας υγείας».
Η «WSJ» ανέλυσε τίτλους και περιλήψεις περισσότερων από 24.000 επιχορηγήσεων του NIH που χρηματοδοτήθηκαν το 2024 και το 2025. Στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, σχεδόν 20 περιλήψεις προτάσεων έχουν τροποποιηθεί – οι περισσότερες που καταγράφηκαν σε ένα ίδρυμα. Εκπρόσωπος του πανεπιστημίου δήλωσε ότι «οι ομοσπονδιακές αρχές ζήτησαν από ερευνητές να προβούν σε ήπιες τροποποιήσεις» πριν εγκριθούν οι ανανεώσεις, ενώ κάποιες επιχορηγήσεις παύθηκαν εντελώς. Το πανεπιστήμιο συνεργάστηκε με τους επιστήμονες ώστε οι αλλαγές να μην επηρεάσουν «την επιστημονική ακεραιότητα των έργων».
Το προεδρικό διάταγμα του Τραμπ επικαλέστηκε έκθεση του Κογκρέσου του 2024, σύμφωνα με την οποία το Εθνικό Ιδρυμα Επιστημών χρηματοδοτεί έρευνες που «προάγουν διχαστικές κοινωνικές ιδεολογίες» αντί για «αυθεντική» επιστήμη. Η έκθεση περιείχε εκατοντάδες λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιούνται για να εντοπίζονται έργα «προβληματικού» περιεχομένου.
Οι επιστήμονες «καθαρίζουν» τις προτάσεις τους από όρους που ενδέχεται να οδηγήσουν σε έλεγχο. Οπως δηλώνουν, η ομοσπονδιακή εμμονή σε συγκεκριμένες λέξεις είναι πρωτοφανής και αποτελεί απότομη μεταστροφή από την περίοδο Μπάιντεν, κατά την οποία το NIH προκήρυσσε επιχορηγήσεις ειδικά για μελέτες σε μειονοτικούς πληθυσμούς.
Η Σάρα Μπάιμπι, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Νοσηλευτική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γιούτα, αφαίρεσε αναφορές σε σεξουαλικές και έμφυλες μειονότητες από τη μελέτη της για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ασθενείς με άνοια. Αφαίρεσε επίσης δελτία Τύπου για παλαιότερες έρευνες με LGBTQ θεματολογία και κατέβασε προσωρινά την προσωπική της ιστοσελίδα. «Νιώθω σαν καταζητούμενη» είπε.
Οι επιστήμονες που λαμβάνουν επιχορηγήσεις από το NIH πλέον δέχονται προειδοποιήσεις να μη χρησιμοποιούν τα χρήματα για δραστηριότητες, εκπαιδεύσεις ή έργα που σχετίζονται με την DEI, σύμφωνα με έγγραφα που εξετάστηκαν από τη «WSJ». Η γραμμή της κυβέρνησης Τραμπ ενισχύθηκε την περασμένη εβδομάδα, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η κυβέρνηση μπορεί προσωρινά να παγώσει τη χρηματοδότηση ερευνών που αφορούν πολιτικές διαφορετικότητας, ζητήματα τρανς ταυτότητας και COVID, εφόσον τις κρίνει ανεπιθύμητες.
Το φύλο και η φυλή
Νωρίτερα φέτος, η Τζάσμιν Ντάρβιλ, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Εμορι, έμαθε ότι έπρεπε να αλλάξει την περιγραφή της έρευνάς της για την υγεία μητέρων και την έκθεση σε μόλυβδο σε αφροαμερικανικές κοινότητες, ώστε να διατηρήσει την επιχορήγηση του NIH. Το έργο της εξακολουθεί να εξετάζει χημικές και ψυχοκοινωνικές εκθέσεις κατά την εγκυμοσύνη, αλλά εγκατέλειψε την εστίαση στις διακρίσεις λόγω φύλου και φυλής.
Η ίδια και άλλοι επιστήμονες σημειώνουν πως η διεύρυνση των μελετών ώστε να αφορούν τον γενικό πληθυσμό μπορεί να μειώσει την επιστημονική ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα. Για παράδειγμα, η μελέτη των ιδιαιτεροτήτων ενός μειονοτικού πληθυσμού σε σχέση με μια ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες θεραπείες.
