Οταν ο Τζούλιαν Μακ Κέι ανεβαίνει στη σκηνή ως κόμης Αλμπρεχτ, δεν υποδύεται απλώς έναν από τους εμβληματικούς ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου, αλλά καταθέτει ένα κομμάτι της δικής του διαδρομής. Οχι, δεν έχει βιογραφικά κοινά με τον ήρωα της «Ζιζέλ» που παρουσιάζεται ως απλός χωρικός στην ομώνυμη ηρωίδα κρύβοντας την αληθινή του ταυτότητα και τη μνηστεία του, και εκείνη, όταν το μαθαίνει, πεθαίνει από την οδύνη και επιστρέφει ως πνεύμα.
«Η “Ζιζέλ” ήταν πάντα συνδεδεμένη με την προσωπική μου ιστορία, γιατί από τους μαθητικούς διαγωνισμούς μέχρι τις πρώτες μου παραστάσεις ήταν το έργο που εμφανιζόταν μπροστά μου και καθόρισε τελικά το τι μπορούσα να κάνω αργότερα» θα εξηγήσει ο Α’ Χορευτής του Kρατικού Μπαλέτου της Βαυαρίας στο BHΜΑgazino.
Ο Αλμπρεχτ, «ο Αμλετ του μπαλέτου» όπως έχει χαρακτηριστεί, είναι ένας χαρακτήρας με μεγάλο δραματικό βάθος, ένας άνδρας διχασμένος ανάμεσα στη θέση του και στο πάθος, ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα που ο ίδιος δημιούργησε. Ο Μακ Κέι τον προσεγγίζει όχι μόνο με την εντυπωσιακή του τεχνική δεινότητα, αλλά κυρίως με έναν εσωτερικό τρόπο που αποτελεί σήμα-κατατεθέν του: «Είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις το να συνδυάζω την τεχνική με το συναίσθημα. Αυτό είναι που πάντα επιδιώκω με τον χορό μου. Βρίσκομαι σε ένα σημείο της καριέρας μου όπου πρέπει να αναζητώ τη μέγιστη απόδοση σε κάθε παράσταση».
Μένει να το διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι, καθώς ο διεθνώς αναγνωρισμένος αμερικανός χορευτής θα είναι ένας εκ των πρωταγωνιστών στη νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε μια νέα, κλασική προσέγγιση της «Ζιζέλ», που θα παρουσιαστεί για εννέα παραστάσεις στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (συγκεκριμένα στις τρεις πρώτες, στις 19, 21 και 24/12).
Σε αυτή τη νέα ανάγνωση, η ΕΛΣ επέλεξε δύο διεθνώς καταξιωμένες καλλιτέχνιδες, τη Βερόνικα Βιγιάρ (που από το 2013 είναι δασκάλα μπαλέτου και συνδιευθύντρια δοκιμών στο Κρατικό Θέατρο της Καρλσρούης και από το 2019 κατέχει την ίδια θέση στα Κρατικά Θέατρα του Αϊζεναχ και του Μάινινγκεν) και την Ελένα Ιγκλέσιας (δασκάλα μπαλέτου και répétiteur στο Μπαλέτο της Σαραγόσας και από το 2013 διευθύντρια στο Θέατρο του Παλατινάτου στην πόλη Καϊζερσλάουτερν της Γερμανίας) για να αναβιώσουν την κλασική χορογραφία με πιστότητα στο ύφος και την ποιητική της διάσταση.
Η παραγωγή θα πλαισιώνεται από τη σαγηνευτική μουσική του Αντόλφ Αντάμ, στο πνεύμα της ιστορικής χορογραφικής γραμμής του Μαριίς Πετιπά, η οποία αποτελεί τη βάση για τις περισσότερες σύγχρονες εκδοχές, υπό τη μουσική διεύθυνση του Χοσέ Σαλασάρ, με τα σκηνικά και κοστούμια της Διδούς Γκόγκου και τους φωτισμούς της Ελευθερίας Ντεκώ.
Από τον Φίνιξ στον Κουμακάουα και από τη Μοντάνα στη Μόσχα
Αν κάτι χαρακτηρίζει τον Μακ Κέι ως ερμηνευτή, είναι η πίστη του ότι ο χορός πρέπει να είναι μια πράξη απόλυτης ειλικρίνειας: «Προσπαθώ να δείξω ποιος είμαι και τι αντιπροσωπεύω, πού έχω πάει, τι έχω μάθει. Νομίζω πως εκπροσωπώ το ίδιο το ταξίδι ενός χορευτή. Σε αυτή τη φάση της ζωής μου έχω αφιερώσει τα πάντα σε αυτό που κάνω. Οταν λοιπόν ανεβαίνω στη σκηνή, φέρνω μαζί μου όλες τις εμπειρίες μου – τις χαρές, τις δυσκολίες, τις επιτυχίες –, αλλά προσπαθώ ταυτόχρονα να είμαι απόλυτα παρών στη στιγμή.
Κάθε συναίσθημα, κάθε ήχος, κάθε αντίδραση του κοινού γίνεται αφορμή για να βυθιστώ ακόμη πιο βαθιά στην ερμηνεία. Και για όσο διαρκεί η παράσταση, τη ζω στον απόλυτο βαθμό, δίνοντας όλον μου τον εαυτό».
Οι εμπειρίες του έχουν φέρει επιρροές στον χορό του που αποκαλύπτουν την ευρύτητα και το βάθος της ματιάς του στη σκηνή και τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει ρόλους όπως η «Ζιζέλ». Στο πεδίο της δραματικής έκφρασης, για παράδειγμα, θα μνημονεύσει τον Χοακίν Φίνιξ, γνωστό για το έντονο δραματικό βάθος και την ψυχολογική αλήθεια που φέρνει στους ρόλους του. Στον χορό και την τεχνική, οι αναφορές του είναι πολυδιάστατες και διεθνείς: από τη ρωσική σχολή έχει εμπνευστεί από τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ και τον Μιχαήλ Λαβρόφσκι – επί δεκαετίες κορυφαίο σολίστ στα Μπαλσόι – που απογείωσαν την κλασική τεχνική αλλά και την αίσθηση της θεατρικότητας.
Από τη γαλλική σχολή, μέσα από τη δουλειά του Λοράν Iλέρ στην εκδοχή της Παρισινής Οπερας για τη «Ζιζέλ», έχει αντλήσει στοιχεία στυλ, γραμμής και αέρινης ερμηνείας, ενώ από την ιαπωνική σχολή καλλιτέχνες όπως ο Τετσούγια Κουμακάουα του έδειξαν τον δρόμο με την ακρίβεια, την καθαρότητα της τεχνικής και τη λεπτομερή σκηνική παρουσία.
Η πολυσυλλεκτικότητα δεν είναι απλώς μια παράθεση ονομάτων, καθώς η διαδρομή του 28χρονου Αμερικανού είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Γεννήθηκε στην πόλη Λίβινγκστον της Πολιτείας της Μοντάνα και άρχισε να χορεύει μόλις στα τέσσερά του χρόνια, παρακολουθώντας τις μεγαλύτερες αδελφές του να κάνουν το ίδιο. Το ταλέντο και το πάθος του δεν πέρασαν απαρατήρητα ούτε από τους γονείς του ούτε από τους ειδικούς, καθώς σε ηλικία εννέα ετών εκπαιδεύτηκε με υποτροφία στη Νέα Υόρκη, στο American Ballet Theatre, και επίσης στο καλοκαιρινό πρόγραμμα της Royal Ballet School στο Λονδίνο και στην Ακαδημία Princess Grace στο Μονακό.
Μόλις στα 11 του χρόνια εγκατέλειψε την επαρχιακή ζωή για να βρεθεί στη Σχολή Μπαλέτου Μπαλσόι στη Μόσχα, όπου μάλιστα έγινε ο πρώτος Αμερικανός που ολοκλήρωσε και την «κατώτερη» και την «ανώτερη» τάξη της σχολής, με πλήρες ρωσικό δίπλωμα: «Θα ήθελα πολύ να μείνω στο σπίτι μου, να μεγαλώσω σε έναν τόπο και να χτίσω όλα αυτά εκεί, στη Μοντάνα. Αλλά η πραγματικότητα ήταν ότι δεν μπορούσα να βρω ένα μέρος που προσέφερε περισσότερα από δύο μαθήματα μπαλέτου την εβδομάδα στα οποία θα μπορούσα να πηγαίνω.
Φυσικά, υπάρχουν και καλές σχολές στις ΗΠΑ, αλλά η προσέγγιση που υπήρχε εκεί όταν ήμουν 11 ετών ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι στη Μόσχα. Οταν πήγα στη Ρωσία, όλα ήταν πραγματικά σοβαρά και απαιτητικά. Από μικρός μαθαίνεις ότι αυτή η πειθαρχία και η προσήλωση δεν είναι απλώς τρόπος εκπαίδευσης, αλλά τρόπος ζωής, που σε διαμορφώνει ολοκληρωτικά».
Η μητέρα του τον συνόδευσε, ενώ αργότερα και ο μικρότερος αδελφός του, Νίκολας, μπήκε στο ίδιο μονοπάτι. Η εμπειρία της Ρωσίας ήταν δύσκολη, σκληρή, αλλά απολύτως καθοριστική: «Ναι, με έναν τρόπο είναι πράγματι μια θυσία. Και δεν αφορά μόνο τον χρόνο ή όσα αφήνεις πίσω, αλλά είναι μια βαθιά, απόλυτη δέσμευση. Μόλις την αναλάβεις, αλλάζεις τόπο, αλλάζεις ζωή, η πίεση αυξάνεται και τότε δεν υπάρχει γυρισμός. Πρέπει να πετύχεις, να ολοκληρώσεις αυτό που ξεκίνησες.
Κι όμως, όσο προχωρούσα τόσο τα πράγματα γίνονταν πιο εύκολα. Οσο μάθαινα καλύτερα το μπαλέτο τόσο πιο φυσικός μού φαινόταν ο χορός. Ανακάλυπτα τρόπους να εκφράζομαι μέσα από τους ρόλους, να εξελίσσομαι καλλιτεχνικά, και αυτό πραγματικά μου έδινε χαρά. Μου άρεσε η πίεση της σκηνής, την απολάμβανα, γιατί με ωθούσε να γίνομαι ολοένα και καλύτερος».
Από τον Φίνιξ στον Κουμακάουα και από τη Μοντάνα στη Μόσχα
Στην πορεία τον ανακάλυπτε και ο κόσμος του χορού. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του κατέκτησε μετάλλια σε πέντε συνεχόμενους διεθνείς διαγωνισμούς, ενώ ήδη από τα 18 του χαρακτηριζόταν «Απόλλωνας» από τους ρώσους κριτικούς χορού για την τεχνική και το καλλιτεχνικό του χάρισμα. Σε ηλικία 17 ετών εντάχθηκε στο Royal Ballet του Λονδίνου ως νικητής του Prix de Lausanne, ενώ λίγους μήνες αργότερα προσκλήθηκε από τον χορογράφο Μιχαήλ Μέσερερ στο Μπαλέτο Μιχαϊλόφσκι της Αγίας Πετρούπολης. Το 2020 εντάχθηκε στο δυναμικό του Μπαλέτου του Σαν Φρανσίσκο ως A’ Χορευτής και από το 2022 χορεύει σε αυτή τη θέση στο Κρατικό Μπαλέτο της Βαυαρίας στο Μόναχο.
Για τον ίδιο, ο χορός δεν είναι απλώς τεχνική, είναι τρόπος επικοινωνίας. Εχοντας χορέψει στη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Ασία, γνωρίζει ότι το κοινό δεν ανταποκρίνεται μόνο στη δεξιοτεχνία αλλά κυρίως στην αλήθεια.
Ο Μακ Κέι πιστεύει ακράδαντα στη σημασία του κλασικού μπαλέτου: «Πολλοί θεωρούν πως “φθίνει”, ενώ στην πραγματικότητα χρειάζεται απλώς σωστή υποστήριξη για να παρουσιαστεί με την ίδια ζωντάνια και έμφαση που απολαμβάνουν σήμερα άλλες μορφές τέχνης. Ακόμα και στο μουσικό ή το σκηνικό μέρος, αλλά και σε ολόκληρο τον οργανωτικό τομέα – τη δημοσιότητα, το μάρκετινγκ, τις δημόσιες σχέσεις –, υπάρχει χώρος για εξέλιξη και ανάπτυξη.
Καθώς μαθαίνεις περισσότερα, συνειδητοποιείς ότι υπάρχει τρόπος να μεταδώσεις όσα κατέχεις. Φυσικά, πάντα συμβαίνουν αλλαγές: άνθρωποι φεύγουν, η γνώση περνά σε άλλους, οι ομάδες μεγαλώνουν ή μικραίνουν. Ομως πιστεύω πως αυτή είναι η στιγμή της νέας γενιάς. Υπάρχουν τόσο ταλαντούχοι χορευτές και δημιουργικοί άνθρωποι στον κόσμο του μπαλέτου. Αυτός ο χορός είναι, κατά κάποιον τρόπο, ένας καθρέφτης του ίδιου μας του εαυτού. Από προσωπική εμπειρία μπορώ να πω ότι τέτοιες σκηνικές στιγμές συχνά αλλάζουν τη ζωή των ανθρώπων.
Τα συναισθήματα που γεννιούνται μπορούν να τους αγγίξουν με πολλούς τρόπους, αλλά όταν βιώνονται μέσα σε ένα θέατρο, με έναν χορευτή μπροστά τους, αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη ένταση, γιατί κατανοούν βαθύτερα την αγάπη, τη χαρά, τη λύπη. Είναι κάτι βαθιά ανθρώπινο και εξαιρετικά σημαντικό για όλους».
INFO
«Ζιζέλ»: Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Εθνική Λυρική Σκηνή (ΚΠΙΣΝ), στις 19, 21, 24, 26, 28, 30 & 31 Δεκεµβρίου 2025 και
στις 2 & 3 Ιανουαρίου 2026.
Χορηγός Μπαλέτου:
Prodea Investments.
