Στον κόσμο της εργασίας έχουν συντελεστεί τεκτονικές αλλαγές τα τελευταία πέντε χρόνια. Με την πανδημία εγκαινιάστηκε μια εποχή εξ αποστάσεως και υβριδικής εργασίας.
Συζητήσεις που κάποτε θεωρούνταν ταμπού στον εργασιακό χώρο, όπως η ψυχική υγεία και η εξάλειψη των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, έχουν γίνει προτεραιότητα για τους εργοδότες. Οι άνθρωποι εργάζονται πλέον πέραν της τυπικής ηλικίας συνταξιοδότησης των 65 ετών, που σημαίνει ότι στον εργασιακό χώρο συνυπάρχουν ταυτόχρονα πέντε διαφορετικές γενιές, η καθεμιά με τον δικό της τρόπο εργασίας και διοίκησης.
Οι επόμενες δύο δεκαετίες θα φέρουν ακόμη μεγαλύτερες αλλαγές, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη οδηγεί, σε μεγάλο βαθμό, στον μετασχηματισμό της εργασίας. Εκτελεί ήδη εργασίες που άλλοτε, σε πολλούς επαγγελματικούς χώρους, ανατίθενταν μόνο σε νεοπροσληφθέντες αποφοίτους κολεγίου. Θα επηρεάσει τον ρόλο των διευθυντικών στελεχών, τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες μετρούν τα επιχειρηματικά αποτελέσματα και θα επιταχύνει διαδικασίες που κάποτε απαιτούσαν μήνες.
Εχοντας όλα αυτά κατά νου, επιχειρήσαμε να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα: Ποιο είναι το μέλλον της εργασίας σήμερα;
Δεδομένα σε πραγματικό χρόνο
Οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα της μέτρησης των αποτελεσμάτων θα επηρεάσουν δραματικά τον τρόπο με τον οποίο τα ηγετικά στελέχη διαχειρίζονται το ζήτημα της απόδοσης. Αν μπορείς να μετρήσεις κάτι, μπορείς και να το επηρεάσεις. Και υπάρχουν πολλές έρευνες που τεκμηριώνουν τη σύνδεση μεταξύ της ικανοποίησης των εργαζομένων και της απόδοσής τους. Αντί να βασιζόμαστε αποκλειστικά σε αυτοαναφερόμενα δεδομένα ή σε έρευνες σφυγμού, θα αρχίσουμε να παρακολουθούμε τις ενδείξεις σε πραγματικό χρόνο, στο σύνολο της εμπειρίας των εργαζομένων.
Θα μάθουμε περισσότερα για πράγματα όπως το πώς εργάζεται κάποιος ώρα με την ώρα, με ποιον συνεργάζεται για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων, αν ο χρόνος ή ο τόπος επηρεάζουν ουσιαστικά την απόδοση ή, ακόμα, πώς σχετίζονται με τα αποτελέσματα τα μοτίβα επικοινωνίας και τα δίκτυα επιρροής μέσα στην εταιρεία.
Φανταστείτε να γνωρίζατε ότι μια πωλήτρια αποδίδει καλύτερα από τις 3.15 μ.μ. έως τις 7 μ.μ. στη Νέα Υόρκη, ενώ ένας συνάδελφός της στην Πορτογαλία αποδίδει καλύτερα κατά τη διάρκεια των ωρών υπερεργασίας. Τα συστήματα που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν να αποκαλύψουν αυτά τα μοτίβα αναλύοντας το παραχθέν έργο, την ποιότητα και τα αποτελέσματα στις πωλήσεις, ενώ θα μπορούσαν ακόμη και να ενσωματώσουν προαιρετικά δεδομένα για την ικανοποίηση των εργαζομένων που επιλέγουν να κοινοποιήσουν οι ίδιοι μέσω των συσκευών τους.
Με αυτές τις γνώσεις, οι «πράκτορες AI» θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τη ροή της εργασίας στον φυσικό ρυθμό κάθε ατόμου, δημιουργώντας μια αποτελεσματική συνεργασία υψηλής αποδοτικότητας.
Σήμερα, πολλά στελέχη που εργάζονται στον τομέα της αξιολόγησης της απόδοσης εστιάζουν στη δημιουργία ενός ισχυρού πλαισίου διαχείρισης της τεχνητής νοημοσύνης για την προστασία των δεδομένων των εργαζομένων και τη διασφάλιση της ιδιωτικότητας. Από τη στιγμή που θα τεθούν αυτές οι βάσεις, το μέλλον της εργασίας μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικό.
Η δημογραφική πίεση
Σε αυτό το διάστημα, οι διαθέσιμοι εργαζόμενοι θα είναι λιγότεροι στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, και η δημογραφική μεταβολή θα είναι βαθιά. Επιπλέον, θα μειωθεί περαιτέρω ο αριθμός των νέων ενηλίκων που κατευθύνονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στις ΗΠΑ, ακόμη και αν αποφασίζουν ότι αξίζει να κάνουν μια τέτοια επένδυση. Η μεταβολή αυτή θα δημιουργήσει ανάγκη για μεγαλύτερες επενδύσεις στην τεχνική – επαγγελματική εκπαίδευση, καθώς και ανάγκη για επενδύσεις σε κατάρτιση που εστιάζει στα ουσιαστικά και όχι στα τυπικά προσόντα.
Θα ενταθεί επίσης η συνεχιζόμενη κατάρτιση εντός του χώρου εργασίας. Οι εταιρείες θα μετατραπούν σε αίθουσες διδασκαλίας. Οι επιχειρήσεις που επιθυμούν μια πιο βιώσιμη σχέση με τους εργαζομένους τους, θα χρειαστούν ένα μοντέλο επένδυσης αντί για ένα μοντέλο συναλλαγής: Θα επενδύσουμε στις δεξιότητές σας, ώστε να μπορείτε να γίνετε ανταγωνιστικοί επαγγελματίες στον τομέα σας.
Σε 25 χρόνια από σήμερα, ο χώρος εργασίας θα είναι αγνώριστος κατά πάσα πιθανότητα, με τους υπαλλήλους και την τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργούν ως ενιαίο σύνολο. Ναι, θα υπάρξουν εργασίες και ολόκληρα επαγγέλματα που θα περάσουν εξ ολοκλήρου στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά θα αποκτήσουμε όλοι μια εντελώς νέα πανίσχυρη ικανότητα στον τομέα της λήψης κρίσιμων και δημιουργικών αποφάσεων. Η ιδέα ότι η δουλειά κάποτε γινόταν αποκλειστικά από ανθρώπους θα φαίνεται περίεργη σε κάποιους. Εργασίες που κάποτε χρειάζονταν ολόκληρες ομάδες και μήνες για να ολοκληρωθούν, θα γίνονται μέσα σε λίγα λεπτά και η επιτυχία θα μετριέται με μεθόδους που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε σήμερα.
Τα μεσαία διοικητικά στελέχη – που παίζουν τόσο κεντρικό ρόλο στη σημερινή δομή των εταιρειών – είναι πιθανό να γίνουν παρελθόν. Ο ρόλος του ηγέτη θα αλλάξει επίσης, καθώς θα επιβλέπει απευθείας τη συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και ευφυών συστημάτων. Η τάση για περισσότερη διά ζώσης συνεργασία ενισχύεται και, σε 25 χρόνια από σήμερα – παραδόξως – η προσωπική επαφή δεν θα είναι απλώς απαραίτητη, αλλά ανεκτίμητη. Οι ηγέτες θα ξεχωρίζουν πάντα για τη συναισθηματική νοημοσύνη τους. Οσοι συνδυάζουν την ενσυναίσθηση με την τεχνολογική κατάρτιση θα είναι αυτοί που θα διαμορφώσουν το μέλλον.
Ο ρόλος του εξωτερικού συνεργάτη
Η πρόοδος της κβαντικής υπολογιστικής και της τεχνητής νοημοσύνης θα επιτρέψουν στους επιχειρηματίες να αναμορφώνουν κλάδους επενδύοντας μόνο ένα κλάσμα των πόρων που απαιτούνταν παραδοσιακά. Αντίστοιχα, η εκδημοκρατισμένη πρόσβαση στην τεχνητή νοημοσύνη θα τροφοδοτήσει τη λεγόμενη «gig economy», καθιστώντας ευκολότερο για τις εταιρείες να συνεργάζονται με εξειδικευμένους εξωτερικούς συνεργάτες κατά περίπτωση.
Ο εκδημοκρατισμός της πρόσβασης σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης είχε ως αποτέλεσμα οι επαγγελματίες με υψηλή εξειδίκευση (τα λεγόμενα «ταλέντα») συχνά να έχουν πρόσβαση σε ισχυρότερα εργαλεία από ό,τι οι εταιρείες και να είναι πολύ πιο εξοικειωμένοι με τη χρήση τους. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις που είναι πελάτες της Microsoft πιθανότατα θα χρησιμοποιήσουν μόνο το MS Copilot αφού πρέπει να αποσβέσουν το κόστος για τις άδειες χρήσης, ενώ ένας ελεύθερος επαγγελματίας έχει την επιλογή να χρησιμοποιεί την πλήρη σουίτα εργαλείων και δυνατοτήτων της OpenAI, της Google ή της Anthropic. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι gig workers να παρέχουν υψηλότερη προστιθέμενη αξία από ποτέ άλλοτε.
Τέλος στην εξειδίκευση
Η φύση της εργασίας θα αλλάξει και στο επίκεντρό της θα βρεθούν η ευρυμάθεια και οι γενικές δεξιότητες, δίνοντας προτεραιότητα στη συνδυαστική σκέψη, στη συνεργασία πέρα από τα εταιρικά στεγανά και στη δημιουργικότητα στην επίλυση προβλημάτων.
Οι πρακτικές διοίκησης θα εστιάζουν λιγότερο στον σχεδιασμό και την πρόβλεψη και περισσότερο στην ευελιξία. Αυτό θα οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας σε τομείς που σχετίζονται με τον στρατηγικό σχεδιασμό, τον επιχειρησιακό προγραμματισμό και την ανάλυση δεδομένων, και στην εμφάνιση νέων ρόλων σε τομείς όπως η μοντελοποίηση σεναρίων και η ενεργοποίηση της αλλαγής. Θα δούμε επίσης μια αύξηση των επενδύσεων για την καλλιέργεια ηγετικών ικανοτήτων σε όλους τους εργαζομένους οριζόντια, ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία λήψη αποφάσεων και ανάληψη δράσης με αποκεντρωμένο τρόπο, που θα είναι απαραίτητη σε αυτή τη νέα εποχή των συνεχών ανατροπών.
