Με έναν σπασμό ο κόσμος γέμισε με φρίκη. Από την Ουκρανία στη Γάζα μέσω Σουδάν, με τη διαρκή θηριωδία των ισλαμιστών στην Κεντρική Αφρική έως την κακουργία των καθεστώτων στο Αφγανιστάν και τη Βόρεια Κορέα ξετυλίγεται ένα υπερθέαμα βαρβαρότητας. Δυο τελευταία επεισόδια: η απαγόρευση βιβλίων γραμμένων από γυναίκες στο αφγανικό εκπαιδευτικό σύστημα και η ποινή του θανάτου για την παρακολούθηση απαγορευμένου ηλεκτρονικού περιεχομένου στη Βόρεια Κορέα.
Η τελευταία έχει χαρακτηρισθεί από τον ΟΗΕ ως κράτος που διαπράττει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ήδη από το 2014, συμπέρασμα που επιβεβαιώθηκε τον Αύγουστο του 2025. Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έχει εγκαλέσει τον Νετανιάχου μαζί με την ηγεσία της Χαμάς για εγκλήματα πολέμου. Οι κεκράκτες όμως του «προοδευτισμού» παραβλέπουν τις κατηγορίες για τα ίδια εγκλήματα εναντίον των προσώπων και καθεστώτων που υποστηρίζουν. Η διεθνής νομιμότητα τους βολεύει μόνο στο μέτρο που καταφέρεται εναντίον του Ισραήλ.
Οταν θίγει τον Πούτιν, λ.χ., που είναι και αυτός υπόλογος για εγκλήματα πολέμου, απαξιώνεται ως όργανο «ιμπεριαλιστικών συμφερόντων». Η υποκρισία αυτή ενισχύει τη διεθνή ανομία που σαρώνει την εποχή μας, και επίδοξο επιδρομέα και δυνητικό κατακτητή. Πώς όμως να επικοινωνήσει κανείς λογικά με ανθρώπους υπό την επήρεια ιδεολογικο-θεολογικών ουσιών;
Ακμάζουν έτσι οι γυμναστικές επιδείξεις «επιδραστικών» προσώπων για το ποιος θα προβάλει τη δική του «ανώτερη» ηθική, για το ποιος είναι τάχατε στη «σωστή πλευρά της ιστορίας». Οπου «ιστορία» είναι οτιδήποτε τυχαίνει κανείς να πιστεύει, όσο κουφόμυαλο, αστοιχείωτο και μεροληπτικό και να είναι. Μνεία πρέπει να γίνει εδώ στους «ανθρώπους του πολιτισμού», οι οποίοι με τον επιθεωρησιακό εντυπωσιασμό που «πουλάει» στην τηλεόραση μας κάνουν από σκηνής ιδεολογικοπολιτική κατήχηση κακοποιώντας τα αριστουργήματα του παγκόσμιου πολιτισμού που οφείλουν να υπηρετούν.
Ο βιασμός αυτός βρίσκει απήχηση στην κερκίδα, αλλά τούτο δεν λέει τίποτα για την αισθητική αξία του σκηνικού αποτελέσματος, αλλά πάρα πολλά για την εγωπάθεια και την εξουσιομανία των δραστών. Αλλά όλα αυτά τα έχει πει καλύτερα ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος Ανδρ. Μανωλικάκης (βλ. «Athens Voice», 10 Σεπτεμβρίου 2025).
Η μανιακή επίκληση της «ηθικής», όταν αυτό σημαίνει τη δική μας και μόνη υποτίθεται ορθή κοσμοθεωρία, είναι αμοραλισμός: τουτέστιν, έλλειψη κάθε ηθικού κώδικα. Η ηθική δεν είναι επίσκεψη στη λαϊκή αγορά, όπου καθείς αγοράζει ό,τι επιθυμεί να μαγειρέψει την ερχόμενη εβδομάδα. Είναι η υπεράσπιση καθολικών αρχών που ισχύουν ομοίως και απαράβατα και για εχθρούς και για φίλους. Η σφαγή και ο βιασμός αμάχων είναι έγκλημα, ασχέτως στο όνομα ποίου πολιτικού σκοπού διαπράττεται.
Η Τζόαν Μπαέζ είναι μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της εποχής μας. Συγκλονιστική τραγουδίστρια, συγκλονιστική αγωνίστρια. Στην πρώτη γραμμή όλων των αγώνων για τα δικαιώματα και την ελευθερία από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα. Προσωπική φίλη του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, μπροστάρης στον αγώνα κατά του πολέμου του Βιετνάμ. Τα Χριστούγεννα του 1972 επισκεπτόταν το Ανόι, όταν ξέσπασαν οι φρικτοί βομβαρδισμοί του Νίξον. Επιβίωσε μέσα σε ένα καταφύγιο και γνώρισε από πρώτο χέρι τη δυστυχία των αμάχων.
Οταν μετά τη νίκη των κομμουνιστών στην Ινδοκίνα γέμισε ο Νότιος Ειρηνικός με πρόσφυγες σε καρυδότσουφλα που έφευγαν από την καταπίεση των νέων καθεστώτων, οργάνωσε τον αγώνα για την υποστήριξη των δύστυχων αυτών. Το 1989 η συναυλία της στην Μπρατισλάβα, όπου ανέβασε τον Χάβελ στη σκηνή και ζητωκραύγασε για τους αντιφρονούντες, ήταν το έναυσμα για τη «βελούδινη επανάσταση» που ανέτρεψε τη σταλινική τυραννία. Το 1992 στο Σαράγεβο, και ενώ σφύριζαν στους δρόμους οι σφαίρες των Σέρβων που το πολιορκούσαν, ήταν η μόνη ξένη καλλιτέχνις που τόλμησε να εμφανισθεί επί τόπου.
Ιδού μια πραγματικά οικουμενική ηθική μορφή, την οποία πολλοί από τους φωνασκούντες «προοδευτικούς» μας δεν διαθέτουν τα ηθικά εχέγγυα να κατανοήσουν, πολλώ δε μάλλον να μιμηθούν.
*Ο κ. Περικλής Σ. Βαλλιάνος είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ.
