Μανωλάκης ο Καστοριανός Ο πρώτος εθνικός ευεργέτης Ο Μανωλάκης ο Καστοριανός (Εμμανουήλ Φιλίππου ή Βλαστός) γεννήθηκε στην Καστοριά το 1620 και πέθανε το 1699. Σε νεαρή ηλικία, για βιοποριστικούς λόγους, αναζήτησε την τύχη του στην Κωνσταντινούπολη, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο γουναρικών. Σύντομα είχε καταφέρει να γίνει «πρωτομαΐστωρ του εσναφίου» των γουναράδων, καθιστώντας τη συντεχνία τους μία από τις ισχυρότερες της Πόλης. Στερούμενος βασικής μόρφωσης, έθεσε ως σκοπό του την έμπρακτη στήριξη της εκπαίδευσης, διαθέτοντας μεγάλα ποσά για την ίδρυση και ανακατασκευή σχολείων, από τη Χίο και την Πάτμο μέχρι την Αρτα και το Αιτωλικό. Οι χορηγίες του επεκτείνονταν σε ιδρύματα και μονές στο Αγιον Ορος και στους Αγίους Τόπους, όπου ανοικοδόμησε τον Ναό της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ. Η μεγαλύτερη προσφορά του, όμως, αφορούσε την επανίδρυση, τη δεκαετία του 1660, της Πατριαρχικής Σχολής (που είχε ιδρύσει ο Πατριάρχης Γεννάδιος το 1454, λίγους μήνες μετά την Αλωση της Πόλης το 1453). Η Σχολή επαναλειτούργησε στο Φανάρι, σε κτίριο που αγόρασε ο Μανωλάκης, που, επιπλέον, ανέλαβε να χρηματοδοτεί τρεις δασκάλους και να συντηρεί δώδεκα επιμελείς μαθητές. Οντας προμηθευτής γουναρικών πολλών αρχόντων και του σουλτάνου Μαχμούτ Δ’, ο Μανωλάκης ασκούσε τόση επιρροή σε εκκλησιαστικούς και κοσμικούς κύκλους ώστε το 1688 επέβαλε ο ίδιος ως Πατριάρχη τον Καλλίνικο Β’, η στέψη του οποίου έγινε στο σπίτι του Μανωλάκη. Το 1691, με πατριαρχικό σιγίλλιο (έγγραφο), ο Καλλίνικος εκφράζει την ευγνωμοσύνη του «στον της σοφίας εραστήν, κυρ Μανουήλ» για τη νέα χορηγία προς τη Σχολή. Αλλά και αργότερα, στα Χρονικά της Πατριαρχικής Ακαδημίας του 1883, αναφέρεται ότι η «Πατριαρχική – Μεγάλη του Γένους – Σχολή οφείλει την ύπαρξή της στον Μανωλάκη». Μέχρι σήμερα, το «Μέγα ρουφέτιον (εσνάφιον) των γουναραίων και του άρχοντος Μανουήλ» μνημονεύεται από το Πατριαρχείο, ενώ και στην «Ιστορία του Ελληνικού Εθνους» (τόμος ΙΑ’, σελ. 129) αναφέρεται ότι «…ακόμα και η Πατριαρχική Σχολή θα είχε εκλείψει πιθανώτατα, αν δεν την ανασυνιστούσε το 1663 και δεν την προίκιζε πλουσιοπάροχα ο φιλόμουσος έμπορος Μανωλάκης ο Καστοριανός».