Ο επανεξοπλισµός της Ευρώπης και η δραστηριότητα που αναπτύσσει η Τουρκία στην ευρύτερη περιοχή επαναφέρουν στο προσκήνιο ένα διαχρονικό ερώτηµα της ελληνικής πολιτικής.
Τι Τουρκία θέλουµε;
Προφανώς το ερώτηµα είναι ρητορικό. Δεν θα µας ρωτήσει η Τουρκία και καµία Τουρκία στον πλανήτη τι χώρα θέλουµε να είναι. Ούτε εµείς άλλωστε ρωτούµε κανέναν φίλο, εχθρό ή γείτονα τι του αρέσει να γίνουµε.
Υποθέτω συνεπώς πως δεν μας πέφτει λόγος τι αεροπλάνα αγοράζει η Τουρκία από τους Βρετανούς και τους Γερμανούς, ακριβώς όπως εμείς δεν παίρνουμε την άδεια της Αγκυρας για να αγοράσουμε Ραφάλ, F-35 ή φρεγάτες Μπελαρά.
Πού μας πέφτει λόγος; Στα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα και συμπράξεις. Εκεί ο λόγος μας μετράει και η συμμετοχή της Τουρκίας εξαρτάται από τον λόγο αυτόν. Οσο γρηγορότερα το συνειδητοποιήσουν, τόσο καλύτερα.
Τι να κάνουμε; Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Τουρκία δεν είναι και ο καγκελάριος Μερτς προειδοποίησε ότι έχει πολύ δρόμο για να γίνει αφού δεν πληροί (ούτε κατά διάνοια…) τα λεγόμενα «κριτήρια της Κοπεγχάγης».
Κάπου εκεί βρισκόμαστε τώρα. Υπάρχει μια γενικότερη βούληση στην Ευρώπη για συνεργασίες με την Τουρκία για αυτονόητους και προφανείς γεωπολιτικούς λόγους. Αλλά αυτό δεν αλλάζει ούτε την Ευρώπη, ούτε την Τουρκία, ούτε φυσικά τη χώρα μας.
Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών μας διαμηνύει ότι οι διαφορές μας στο Αιγαίο «μπορούν να λυθούν». Μακάρι. Αλλά έως να λυθούν, ισχύουν.
Συνεπώς το αρχικό ρητορικό ερώτημα «τι Τουρκία θέλουμε» δεν έχει πραγματική απάντηση. Διότι το πραγματικό ζητούμενο είναι τι θέλει η Τουρκία.
Και έως τώρα έχει δώσει μόνο επουσιώδη δείγματα της βούλησής της.
Μπορεί να μην πληρούν «τα κριτήρια της Κοπεγχάγης» αλλά (όπως απάντησε ο Ερντογάν στον Μερτς) «πληρούν τα κριτήρια της Αγκυρας». Και την Αρτα φοβερίζουν.
Ασφαλώς η νέα αμερικανική κυβέρνηση τους έχει δώσει περιθώρια να ελπίζουν σε έναν αναβαθμισμένο περιφερειακό ρόλο. Αλλά από τις ελπίδες έως τον ρόλο υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Τα υπόλοιπα θα συζητηθούν σε ημερίδες διεθνών σχέσεων. Ακόμη περισσότερο όταν η ίδια η τουρκική πολιτική δεν δημιουργεί την αίσθηση ότι επιχειρεί να απαλλαγεί από μεγαλομανίες, παλιομοδάτους κομπασμούς και νταηλίκια, όπως έδειξε με τη Γάζα.
Η απάντηση λοιπόν στο αρχικό ερώτημα είναι εξαιρετικά απλή.
Οτι δεν ενδιαφέρει τελικά τι Τουρκία θέλουμε, ούτε γιατί τη θέλουμε, ούτε τι θα πούμε αν μας ρωτήσουν.
Αλλά ότι πρέπει να είμαστε διαρκώς έτοιμοι ώστε να αντιμετωπίσουμε όποια Τουρκία προκύψει.
Τόσο απλό.
